وَ إِنْ كادُوا لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ لِتَفْتَرِيَ عَلَيْنا غَيْرَهُ وَ إِذاً لاَتَّخَذُوكَ خَلِيلاً ﴿۷۳﴾
به راستی نزدیک بود از آنچه به تو وحی کرده‌ایم غافلت کنند که غیر آن را به ما نسبت دهی(1)، تا در آن صورت تو را به دوستی گیرند.289
اسراء (17)
73
به آیه 15 یونس(10) توجّه فرمایید.
وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْناكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَلِيلاً ﴿۷۴﴾
و اگر تو را ثبات قدم نبخشیده بودیم، نزدیک بود اندکی به آنان متمایل شوی(1)289
اسراء (17)
74
این ثبات بخشیدن در قول و قدم قاعده عمومی برای همه مؤمنان واقعی است؛ به آیه 27 ابراهیم(14) توجه فرمایید.
إِذاً لَأَذَقْناكَ ضِعْفَ الْحَياةِ وَ ضِعْفَ الْمَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنا نَصِيراً ﴿۷۵﴾
در آن صورت تو را دوچندان در حیات دنیا و دوچندان [پس از] مرگ مجازات می‌چشاندیم(1) و در برابر ما برای خود هیچ یاوری نمی‌یافتی.289
اسراء (17)
75
به آیات 44-46 حاقه(69) توجّه فرمایید.
وَ إِنْ كادُوا لَيَسْتَفِزُّونَكَ مِنَ الْأَرْضِ لِيُخْرِجُوكَ مِنْها وَ إِذاً لا يَلْبَثُونَ خِلافَكَ إِلاَّ قَلِيلاً ﴿۷۶﴾
به راستی نزدیک بود تو را از آن سرزمین جا کن کنند تا از آنجا اخراجت کنند(1) و در آن صورت، آنان هم بعد از تو، اندک زمانی بیش نمی‌ماندند.290
اسراء (17)
76
به آیه 30 انفال(8) توجّه فرمایید؛ با هجرت پیامبر(ص)، تلاش اهل مکه برای قتل یا تبعید کردن او به محلّ دلخواهشان بی‌نتیجه ماند. در آیه 13 محمّد(47) هم به این جریان اشاره شده است.
سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْوِيلاً ﴿۷۷﴾
[همچون] سنّت [ما] در مورد رسولانی که قبل از تو فرستادیم(1)، و سنت ما را تغییرپذیر نخواهی یافت.290
اسراء (17)
77
برای روشن‌تر شدن، به آیات 88 اعراف(7) و 13 ابراهیم(14) توجّه فرمایید.
أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً ﴿۷۸﴾
از آغاز مایل شدن خورشید [به طرف مغرب] تا تاریکی کامل شب نماز را برپا دار، و [نیز] نماز بامداد را، که نماز بامداد مورد مشاهده [فرشتگان] است(1).290
اسراء (17)
78
تأکیدی که در این آیه روی نماز صبح شده است، نشان می‌دهد منظور از نماز «وُسطی» در آیه 239 بقره(2) - که روی آن به گونه دیگری تأکید شده - همان نماز صبح است.
وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً ﴿۷۹﴾
پاسی از شب را به مطالعه قرآن بیدار باش(1) که وظیفه اضافی تواست؛ چه بسا صاحب‌اختیارت تو را به مقامی ستوده ارتقاء دهد.290
اسراء (17)
79
«هُجود» از اضداد است، هم به معنی به خواب رفتن و هم به معنی ترک خواب و بیدار ماندن است.
وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً ﴿۸۰﴾
بگو: صاحب‌اختیارا، مرا [در هر امری] به شایستگی وارد کن و به شایستگی خارج کن و مرا از جانب خود موضعی مسلّط و پیروزی‌‌آور عطا فرما.290
اسراء (17)
80
وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ كانَ زَهُوقاً ﴿۸۱﴾
و بگو: حق فرارسید و باطل از میان رفت، که باطل نابودشدنی است.290
اسراء (17)
81
وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلاَّ خَساراً ﴿۸۲﴾
از قرآن آنچه [موجب] شفا و رحمت برای باورداران است نازل می‌کنیم، [ولی در حق] ستمگران جز خسران نمی‌افزاید(1).290
اسراء (17)
82
به آیات 44 فصلت(41) و 124 و 125 توبه(9) توجّه فرمایید.