قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيانَهُمْ مِنَ الْقَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ أَتاهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ ﴿۲۶﴾
پیشینیانشان نیز دسیسه کردند، خدا هم به ریشه آنان زد و سقف از فرازشان بر آنان فرو افتاد و از جایی که فکر نمی‌کردند، مجازات دامنگیرشان شد(1).
سوره نحل (16) آیه 26
صفحه
269
سوره
نحل (16)
آیه
26
1
به آیه 43 فاطر(35) و لا یحیق المکر السیئ الاّ باهله توجّه فرمایید.
ثُمَّ يَوْمَ الْقِيامَةِ يُخْزِيهِمْ وَ يَقُولُ أَيْنَ شُرَكائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ قالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَ السُّوءَ عَلَى الْكافِرِينَ ﴿۲۷﴾
آنگاه به روز رستاخیز رسوایشان خواهد کرد(1) و خواهد گفت: [افرادی که در قدرت] شرکای من [تصوّر می‌کردید] که به خاطر آنان [با یکتاپرستان] مخالفت می‌کردید، کجا هستند؟ اهل دانش می‌گویند: امروز رسوایی و بد[بخت]ی نصیب انکارورزان است؛
سوره نحل (16) آیه 27
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
27
1
به آیات 9 طارق(86) و 9 و 10 عادیات(100) توجّه فرمایید.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظالِمِي أَنْفُسِهِمْ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ ما كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ بَلى إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۲۸﴾
همانان که فرشتگان جانشان را در حالی می‌گیرند(1)، که نسبت به خویش ستمکار(2) بوده‌اند؛ پس [ناگزیر] از در تسلیم درمی‌آیند(3) [و می‌گویند] که ما خلافی نمی‌کردیم؛ آری، خدا از رفتارتان آگاه است.
سوره نحل (16) آیه 28
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
28
1
به زیرنویس اوّل آیه 32 نحل(همین سوره) نحل توجّه فرمایید.
2
واژه «ظالمی» در آیه، در اصل «ظالمین» بوده که «نون» جمع طبق قاعده، به علت اضافه شدن به کلمه «انفس» حذف شده است.
3
به آیه 18 نساء(4) توجّه فرمایید.
فَادْخُلُوا أَبْوابَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ ﴿۲۹﴾
از درهای دوزخ وارد شوید، در حالی که جاودانه در آن به سر برید؛ و به راستی جایگاه متکبّران بد [جایگاهی] است.
سوره نحل (16) آیه 29
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
29
وَ قِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا خَيْراً لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَ لَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقِينَ ﴿۳۰﴾
و از پرواپیشگان پرسیده می‌شود: صاحب‌اختیار شما چه چیز نازل کرده است؟ گویند: بهترین [اندرزها] را(1)؛ نیکوکاران در این جهان پاداش نیک دارند؛ و بی‌گمان سرای آخرت بهتر است؛ و به راستی جایگاه پرواپیشگان نیکوست.
سوره نحل (16) آیه 30
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
30
1
حالت مقابل آن، آیه 24 نحل(همین سوره) است که روحیه متضاد را در مورد انکارورزان توضیح می‌دهد.
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ لَهُمْ فِيها ما يَشاؤُنَ كَذلِكَ يَجْزِي اللَّهُ الْمُتَّقِينَ ﴿۳۱﴾
در باغهای جاویدان بهشت وارد خواهند شد که نهرها در دامن آن جاری است؛ هر چه در آنجا اراده کنند، [در اختیار] دارند(1)؛ خدا پرواپیشگان را این گونه پاداش خواهد داد؛
سوره نحل (16) آیه 31
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
31
1
و حتّی علاوه بر آن؛ به آیه 35 ق(50) توجّه فرمایید.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۳۲﴾
هم آنان که فرشتگان جانشان را در حالی می‌گیرند(1)، که پاکند، [و به آنان] می‌گویند: سلام بر شما، به پاداش رفتارتان به بهشت درآیید(2).
سوره نحل (16) آیه 32
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
32
1
با آیات 11 سجده(32) و 42 زمر(39) تناقضی ندارد. (چرا ؟)
2
به آیه 127 انعام(6) توجّه فرمایید؛ ضمناً وضعیت هنگام مرگ افرادی که نقطه مقابل این گروه هستند، در آیات 50 انفال(8) و 27 محمّد(47) آمده است.
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ كَذلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿۳۳﴾
آیا [ستمگران] جز این انتظار می‌برند که فرشتگان [مرگ] به سراغشان آیند [و مهلتی نداشته باشند(1)]، یا فرمانِ [مجازاتِ] صاحب‌اختیارت فرا رسد؛ پیشینیانشان نیز همین گونه رفتار کردند؛ خدا بر آنان ستمی نکرد، بلکه خود در حق خویش ستم می‌کردند.
سوره نحل (16) آیه 33
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
33
1
برای توجیه افزوده، به آیه 8 حجر(15) توجّه فرمایید.
فَأَصابَهُمْ سَيِّئاتُ ما عَمِلُوا وَ حاقَ بِهِمْ ما كانُوا بِهِ يَسْتَهْزِؤُنَ ﴿۳۴﴾
[سرانجام] کیفرِ رفتارِ زشتشان آنان را فرا گرفت و مجازاتی که استهزایش می‌کردند، دامنگیرشان شد.
سوره نحل (16) آیه 34
صفحه
270
سوره
نحل (16)
آیه
34
وَ قالَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما عَبَدْنا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ نَحْنُ وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ كَذلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلاَّ الْبَلاغُ الْمُبِينُ ﴿۳۵﴾
شرک‌‌‌ورزان می‌گویند: اگر خدا می‌خواست، نه ما و نه پدران ما هیچ چیز را به جای خدا بندگی نمی‌کردیم و بدون [حُکم] او چیزی را تحریم نمی‌کردیم(1)؛ پیشینیانشان نیز همین گونه رفتار کردند؛ آیا رسولان جز پیام‌رسانی آشکار وظیفه‌ای دارند؟
سوره نحل (16) آیه 35
صفحه
271
سوره
نحل (16)
آیه
35
1
همین معنی و مفهوم به بیان دیگری در آیه 148 انعام(6) آمده است.