أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَعَلَيَّ إِجْرامِي وَ أَنَا بَرِيءٌ مِمَّا تُجْرِمُونَ ﴿۳۵﴾
مگر می‌گویند قرآن را خودش جعل کرده است(1)؛ بگو؛ اگر من آن را جعل کرده باشم، وبال گناهم به عهده من است، و من از بزهکاریهای شما مبَرا هستم.225
هود (11)
35
به زیرنویس اوّل آیه 13 هود(همین سوره) توجّه فرمایید.
وَ أُوحِيَ إِلى نُوحٍ أَنَّهُ لَنْ يُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِكَ إِلاَّ مَنْ قَدْ آمَنَ فَلا تَبْتَئِسْ بِما كانُوا يَفْعَلُونَ ﴿۳۶﴾
به نوح وحی شد که جز آنان که [تاکنون] ایمان آورده‌اند، هرگز کسی از قوم تو ایمان نخواهد آورد، پس از آنچه می‌کردند اندوهگین مباش.225
هود (11)
36
وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ ﴿۳۷﴾
و کشتی را زیر نظر ما و طبق وحی ما بساز و درباره ستمگران از من درخواستی مکن، که همه غرق خواهند شد.225
هود (11)
37
وَ يَصْنَعُ الْفُلْكَ وَ كُلَّما مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ قالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَما تَسْخَرُونَ ﴿۳۸﴾
[نوح] کشتی را می‌ساخت و هر گاه که سران قومش بر او می‌گذشتند، تمسخر می‌کردند. [نوح می] گفت: اگر ما را تمسخر می‌کنید، ما هم [به موقع خود] همین گونه شما را تمسخر خواهیم کرد.226
هود (11)
38
فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ يَأْتِيهِ عَذابٌ يُخْزِيهِ وَ يَحِلُّ عَلَيْهِ عَذابٌ مُقِيمٌ ﴿۳۹﴾
به زودی خواهید دانست که کیست آنکه مجازاتی بدو رسد که رسوایش کند و مجازاتی پاینده بر او فرود آید.226
هود (11)
39
حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلاَّ مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلاَّ قَلِيلٌ ﴿۴۰﴾
چون فرمان ما فرارسید و چشمه(1) فوران کرد، گفتیم: از هر یک [از دامها] یک زوج [نر و ماده(2)] همراه خانواده‌ات در کشتی بردار، به جز کسی که فرمان مجازات در مورد او از قبل مقدّر شده است(3) و [نیز] ایمان آورده‌ها را [در کشتی سوار کن]؛ و جز عدّه کمی به او ایمان نیاورده بودند.226
هود (11)
40
معنی و مفهوم «تنّور» در این آیه به درستی روشن نیست، ولی در آیه 12 قمر(54) ، سطح زمین مطرح شده است؛ از این مقایسه به نظر می‌رسد منظور چشمه بزرگی است. ضمناً واژه «تنور» در فارسی و عربی یکسان است ولی در عربی واژه دیگری هم دارد که «وَطیس» می‌گویند.
به زیرنویس اوّل آیه 143 انعام(6) توجّه فرمایید.
همسر و یکی از فرزندانش؛ وضع همسر نوح در آیه 10 تحریم(66) بیان شده است و فرزندش در آیه 46 هود(همین سوره)؛ ضمناً برای روشن شدن معنی و مفهوم «قول» در اینجا، با آیه 16 اسراء(17) مقایسه فرمایید؛ منظور فرمان مجازات خداست که در آیات 18 اعراف(7) ، 43 حجر(15) و 85 ص(38) آمده است.
وَ قالَ ارْكَبُوا فِيها بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۴۱﴾
[نوح] گفت: در کشتی سوار شوید و حرکت و توقّفش با نام [و خواست] خداست، که صاحب‌اختیار من به راستی آمرزگار و مهربان است.226
هود (11)
41
وَ هِيَ تَجْرِي بِهِمْ فِي مَوْجٍ كَالْجِبالِ وَ نادى نُوحٌ ابْنَهُ وَ كانَ فِي مَعْزِلٍ يا بُنَيَّ ارْكَبْ مَعَنا وَ لا تَكُنْ مَعَ الْكافِرِينَ ﴿۴۲﴾
کشتی سرنشینانش را در میان امواجی کوه پیکر پیش می‌بُرد؛ و نوح فرزندش را که در کناری [ایستاده] بود، بانگ زد: پسرم، با ما سوار شو و با انکارورزان [همراه] مباش.226
هود (11)
42
قالَ سَآوِي إِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْماءِ قالَ لا عاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلاَّ مَنْ رَحِمَ وَ حالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ ﴿۴۳﴾
گفت: به کوهی پناه می‌برم که مرا از [خطر] آب حفظ می‌کند؛ [نوح] گفت: امروز در برابر فرمان خدا هیچ محافظی نیست، جز در مورد کسی که [خدا بر او] رحم کند؛ در این حال، موج میان آن دو حایل گشت و به غرق‌شدگان پیوست.226
هود (11)
43
وَ قِيلَ يا أَرْضُ ابْلَعِي ماءَكِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعِي وَ غِيضَ الْماءُ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَ قِيلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿۴۴﴾
خطاب شد: ای زمین، آب را فروبر، و ای آسمان، [از باریدن] بازایست(1)؛ [آنگاه] آب فروکش کرد(2) و کار به پایان رسید و [کشتی] بر [دامنه کوه] جودی(3) قرار گرفت و گفته شد: دوری [از رحمت خدا] باد بر ستمگران.226
هود (11)
44
حمله آب از زمین و هوا در آیات 11 و 12 قمر(54) بیان شده است.
فعل «غاض» به صورت لازم و متعدی به کار می‌رود؛ در اینجا متعدی و مجهول است.
تورات نام این کوه را «آرارات» گفته است سفر پیدایش، باب 8 بعضی از مفسّرین هم احتمال داده‌اند «جودی» همان کوه آرارات باشد که مرز میان کشورهای ایران و ترکیه و قفقاز است. فرهنگ معین نام دیگر کوه آرارات را «کوه نوح» گفته است.