أَ ثُمَّ إِذا ما وَقَعَ آمَنْتُمْ بِهِ آلْآنَ وَ قَدْ كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ ﴿۵۱﴾
آیا آنگاه(1) که [مجازات] به وقوع پیوندد، باورش می‌کنید؟! اکنون(2)؟! در حالی که [قبلاً] با شتاب [و استهزاء] خواستار [فرا رسیدن] آن بودید(3).214
یونس (10)
51
در عبارت «اذا ما» حرف «ما» برای تأکید آمده.
«آلآن» در اصل «اَ اَلآن» بوده آیا اکنون.
توضیح روشن این آیه را در آیات 84 و 85 غافر(40) و 18 نساء(4) و مصداق آن را در آیات 90 و 91 یونس(10) ملاحظه فرمایید؛ گفتنی است که قوم یونس به دلیل آنکه به طور جمعی با مشاهده علایم مجازات ایمان آوردند، از این قاعده مستثنی شدند؛ به آیه 98 یونس(همین سوره) توجّه فرمایید.
ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاَّ بِما كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ ﴿۵۲﴾
آنگاه به ستمگران گفته می‌شود: مجازات جاودان را بچشید؛ آیا جز در برابر دستاوردتان مورد کیفر قرار می‌گیرید؟214
یونس (10)
52
وَ يَسْتَنْبِئُونَكَ أَ حَقٌّ هُوَ قُلْ إِي وَ رَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ ﴿۵۳﴾
از تو خبر می‌گیرند: آیا [وعده مجازات] حقیقت دارد(1)؟ بگو: آری، سوگند به صاحب‌اختیارم که محقّق [و قطعی] است؛ و شما [خدای را] به تنگ نخواهید آورد.214
یونس (10)
53
برای توجیه افزوده، به بخش پایانی آیه 2 توبه(9) توجّه فرمایید.
وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِي الْأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۵۴﴾
اگر هر ستمگری مالک همه آنچه در زمین است باشد، [از وحشت مجازات] همه را برای نجات خویش خواهد پرداخت [ولی پذیرفتنی نیست(1)]؛ و چون مجازات را ببینند، ابراز پشیمانی کنند(2)؛ و میان آنان به عدالت داوری شود و مورد ظلم قرار نخواهند گرفت.215
یونس (10)
54
برای توجیه افزوده، به آیه 91 آل‌عمران(3) توجّه فرمایید؛ ضمناً مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 18 رعد(13) ، 15 حدید(57) و 11-14 معارج(70) آمده است.
«اِسرار» دو معنی متضاد دارد؛ به زیرنویس دوم آیه 33 سبأ(34) توجّه فرمایید.
أَلا إِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَلا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ ﴿۵۵﴾
آگاه باشید که بی‌تردید هر چه در آسمانها و زمین است، متعلّق به خداست؛ و بی‌تردید وعده خدا راست است، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.215
یونس (10)
55
هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿۵۶﴾
اوست که حیات و مرگ می‌دهد و به پیشگاه او بازگردانده می‌شوید.215
یونس (10)
56
يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿۵۷﴾
ای مردم، برای شما اندرزی از جانب صاحب‌اختیارتان آمده که شفای بیماری دلها و هدایت و رحمتی است برای مؤمنان.215
یونس (10)
57
قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ ﴿۵۸﴾
بگو: تنها به افزون‌بخشی خدا و رحمتش باید شادمان باشند، [فقط] به همین، که از اموالی که جمع می‌کنند بهتر است.215
یونس (10)
58
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ ﴿۵۹﴾
بگو: به نظر شما رزقی را که خدا برای شما مقرّر کرده است، [و خودسرانه] پاره‌ای را حرام و [پاره‌ای را] حلال تلقّی می‌کنید، آیا خدا(1) به شما چنین دستوری داده است یا دروغ به خدا نسبت می‌دهید؟215
یونس (10)
59
«آللّه » مرکب از همزه استفهام و واژه «اللّه » است.
وَ ما ظَنُّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَشْكُرُونَ ﴿۶۰﴾
کسانی که دروغ به خدا نسبت می‌دهند، در روز رستاخیز چه تصوّری [برای توجیه عمل خود] دارند؟ خدا نسبت به مردم افزون‌بخشی دارد، ولی بیشترشان سپاسگزار نیستند.215
یونس (10)
60