مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ ﴿۱۱﴾
کیست که [با انفاق خود] به خدا وامی نیکو(1) دهد تا برای او چندبرابرش سازد(2) و پاداشی فاخر داشته باشد؛538
حدید (57)
11
به زیرنویس دوم آیه 12 مائده(5) توجّه فرمایید.
به آیه 261 بقره(2) توجّه فرمایید.
يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ يَسْعى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ بُشْراكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿۱۲﴾
روزی که مردان و زنان با ایمان را می‌بینی که نورشان در مقابل [راه]شان و [به نشان فرخندگی] از جانب راستشان(1) شتابان است، [و به آنان خطاب می‌شود:] امروز بشارتِ باغهایی [از بهشت] بر شما باد که نهرها در دامن آن جاری است و جاودانه در آن به سر خواهید برد؛ این است همان کامیابی بزرگ.539
حدید (57)
12
برای توجیه افزوده، به آیه 7 و 8 واقعه(56) توجّه فرمایید.
يَوْمَ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَراءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُوراً فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بابٌ باطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَ ظاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذابُ ﴿۱۳﴾
روزی که مردان و زنانِ دورو به مؤمنان می‌گویند: نظری به ما بیفکنید که از نورتان روشنی گیریم؛ به آنان گفته می‌شود: [جای کسب نور در دنیا بود،] به عقب بازگردید و کسب نور کنید(1)؛ آنگاه میانشان حصاری حایل گردد که دری دارد؛ درون آن [که به طرف مؤمنان است،] رو به رحمت است و برونش [که به طرف دورویان است،] رو به مجازات است.539
حدید (57)
13
به آیات 42 و 43 قلم(68) توجّه فرمایید.
يُنادُونَهُمْ أَ لَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ قالُوا بَلى وَ لكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَ تَرَبَّصْتُمْ وَ ارْتَبْتُمْ وَ غَرَّتْكُمُ الْأَمانِيُّ حَتَّى جاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَ غَرَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ ﴿۱۴﴾
[دورویان] به آنان می‌گویند: مگر نه اینکه [در دنیا] همراه شما بودیم؟! پاسخ می‌دهند: چرا، ولی شما خود را به فتنه انداختید و با تردید چشم به راه ماندید و آرزوها فریبتان داد، تا فرمان [مرگ از جانب] خدا فرا رسید، در حالی که شیطان(1) شما را در برابر خدا گستاخ گردانده بود.539
حدید (57)
14
برای توجیه ترجمه «غرور» به شیطان، به آیه 120 نساء(4) توجّه فرمایید.
فَالْيَوْمَ لا يُؤْخَذُ مِنْكُمْ فِدْيَةٌ وَ لا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مَأْواكُمُ النَّارُ هِيَ مَوْلاكُمْ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۱۵﴾
امروز نه از شما [دورویان] و نه از انکارورزان غرامت نمی‌پذیرند(1)؛ جایگاهتان آتش است که شایسته شماست؛ و بد سرانجامی است.539
حدید (57)
15
به آیات 48 بقره(2) و 38 مدثر(74): کلُّ نَفسٍ بما کسَبَت رَهِینَةٌ توجّه فرمایید.
أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَ لا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ ﴿۱۶﴾
آیا هنگام آن فرا نرسیده که دلهای مؤمنان به یاد خدا و کلام حقّی که نازل شده است، فروتن شود و همچون کسانی نباشند که از قبل اهل‌کتاب بودند و چون زمانی طولانی بر آنان گذشت، دلهایشان سخت شد و بسیاری از آنان منحرف شدند؟539
حدید (57)
16
اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿۱۷﴾
آگاه باشید که خدا زمین را پس از خزان و خشکی‌اش بارور می‌کند؛ مسلّماً ما نشانه‌ها[ی توان و تدبیر خود] را برای شما روشن کرده‌ایم، بسا که خردورزی کنید.539
حدید (57)
17
إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَ الْمُصَّدِّقاتِ وَ أَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعَفُ لَهُمْ وَ لَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ ﴿۱۸﴾
بی‌گمان مردان و زنانی که انفاق می‌کنند(1) و [با این عمل] به خدا وامی نیکو(2) می‌دهند، برای آنان چندبرابر خواهد شد و پاداشی فاخر دارند.539
حدید (57)
18
دو کلمه «مصّدّقین» و «مصّدّقات» در اصل «متصدّقین» و «متصدّقات» است و از باب تفعّل می‌باشد که بر حسب یک قاعده صرفی، حرف «تاء» مبدّل به «صاد» شده است.
هر گونه انفاق در راه کمک به بندگان خدا، با توجه به آیات 245 بقره(2) و 160 انعام(6) با نتیجه قطعی پاداش بزرگتری در پیشگاه خدا همراه است، و این انفاقها به مثابه وامی به خداست که بازپرداخت حتمی و بیشتری دارد؛ لذا وام نیکو نامیده شده است.
وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ ﴿۱۹﴾
کسانی که به خدا و رسولانش ایمان [واقعی] آوردند، نزد صاحب‌اختیارشان مقام صدّیقین و گواهان(1) را دارند؛ پاداش و نورشان محفوظ است؛ و کسانی که انکار ورزیدند و آیات ما را دروغ شمردند، دوزخی‌اند.540
حدید (57)
19
آیه 83 مائده(5) گواهان را تفسیر می‌کند.
اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَباتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَراهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطاماً وَ فِي الْآخِرَةِ عَذابٌ شَدِيدٌ وَ مَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٌ وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ ﴿۲۰﴾
آگاه باشید که زندگی دنیا بازیچه و سرگرمی و زیور است و فخرفروشی در برابر یکدیگر و افزون‌طلبی در اموال و فرزندان(1)؛ [زندگی دنیا] در مَثَل همچون بارانی است که رستنی‌اش کشاورزان را به شگفت آورد، سپس پژمرده شود، و می‌بینی که زرد شده است، آنگاه خاشاک می‌گردد؛ و در آخرت [نصیب گروهی] مجازات شدید است و [گروهی دیگر نصیبشان] آمرزش و خشنودی خدا(2)؛ [در هر حال] زندگی دنیا جز برخورداری فریبا نیست.540
حدید (57)
20
به آیات 64 عنکبوت(29) ، 7 روم(30) ، 24 فجر(89) ، 1 و 2 تکاثر(102) توجّه فرمایید.
خشنودی خدا از بنده، همواره به علت پاداش فراوان، خشنودی بنده از خدا را به دنبال خواهد داشت؛ چنانکه در آیات 119 مائده(5) ، 100 توبه(9) ، 22 مجادله(58) ، 28 فجر(89) و 8 بینه(98) ملاحظه می‌فرمایید.