فَكَيْفَ إِذا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ ﴿۲۷﴾
آنگاه که فرشتگان جانشان را می‌گیرند(1)، در حالی که بر چهره‌ها و پشتهاشان می‌زنند(2)، [حال آن دورویان] چگونه است؟509
محمد (47)
27
تناقضی با آیات 60 انعام(6) ، 42 زمر(39) ندارد؛ چرا ؟
حال افرادی که به هنگام مرگ نقطه مقابل آنان هستند، در آیات 32 نحل(16) ، 103 انبیاء(21) و 30 فصلت(41) آمده است.
ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا ما أَسْخَطَ اللَّهَ وَ كَرِهُوا رِضْوانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ ﴿۲۸﴾
زیرا پیرو راهی شدند که خدای را به خشم می‌آورد و خشنودی او را(1) نمی‌خواستند و [خدا هم] تلاششان را بر باد داد(2).509
محمد (47)
28
موارد خشنودی خدا از بنده، همواره خشنودی بنده را از خدا به دنبال خواهد داشت؛ چنانکه در آیات 119 مائده(5) ، 100 توبه(9) ، 22 مجادله(58) ، 28 فجر(89) ، 8 بینه(98) ملاحظه می‌فرمایید.
به آیه 23 فرقان(25) و نیز به مثالهایی در این زمینه در آیات 18 ابراهیم(14) و 39 نور(24) توجّه فرمایید.
أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغانَهُمْ ﴿۲۹﴾
مگر بیماردلان پنداشته‌اند که خدا هرگز کینه‌هاشان(1) را آشکار نخواهد ساخت.509
محمد (47)
29
اضغان: جمع ضغن: کینه.
وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ ﴿۳۰﴾
اگر می‌خواستیم، آنان را به تو می‌نمودیم که [باطن] آنان را از سیمایشان بازشناسی؛ و مسلّماً از شیوه سخنشان به خوبی آنان را خواهی شناخت؛ و خدا اعمالتان را می‌داند.510
محمد (47)
30
وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجاهِدِينَ مِنْكُمْ وَ الصَّابِرِينَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ ﴿۳۱﴾
به طور قطع شما را آزمایش می‌کنیم تا تلاشگران و پایداران شما را بشناسیم، و گزارش‌های رفتارتان را(1) ارزیابی نماییم(2).510
محمد (47)
31
معنی و مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 214 بقره(2) ، 142 آل‌عمران(3) ، 16 توبه(9) و 2 عنکبوت(29) آمده است.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدى لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ ﴿۳۲﴾
کسانی که پس از روشن شدن راه هدایت بر آنان، انکار ورزیدند و [مردم را] از راه خدا بازداشتند(1) و به مخالفت با رسول برخاستند، هرگز زیانی به خدا نخواهند رساند؛ و [خدا] تلاششان را بر باد خواهد داد.510
محمد (47)
32
مصداقهای «صد عن سبیل اللّه » را در آیات 168 آل‌عمران(3) ، 18 احزاب(33) و نیمه دوّم آیه 81 توبه(9) ملاحظه فرمایید.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ ﴿۳۳﴾
ای ایمان‌آوردگان، از خدا و رسول اطاعت کنید و اعمال خویش را تباه مکنید(1).510
محمد (47)
33
یکی از مصادیق آن را در بخش ابتدایی آیه 264 بقره(2) ملاحظه فرمایید.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ﴿۳۴﴾
کسانی که انکار ورزیدند و [مردم را] از راه خدا بازداشتند و به حال انکار درگذشتند، هرگز مورد بخشایش خدا قرار نخواهند گرفت(1).510
محمد (47)
34
توضیح بیشتر در مورد این گروه را در آیات 161 بقره(2) ، 91 آل‌عمران(3) ملاحظه فرمایید.
فَلا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَ اللَّهُ مَعَكُمْ وَ لَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمالَكُمْ ﴿۳۵﴾
پس ضعف نشان ندهید و [از ترس جنگ، دشمنان را] به مصالحه مخوانید(1)، در حالی که شما برترید و خدا با شماست و هرگز از [پاداش] اعمالتان نخواهد کاست(2).510
محمد (47)
35
مغایرتی با آیه 61 انفال(8) ندارد؛ آنجا پیشنهاد صلح از جانب دشمنان است و اینجا پیشنهاد صلح از جانب مسلمانان؛ و اصل کلی این است که طرفی که پیشنهاد صلح می‌دهد، در حقیقت از مواضع خود عقب نشسته است. ضمناً باید توجّه داشت کلمه «تدعوا» مجزوم است و عطف بر «لا تهنوا» می‌باشد، درواقع چنین بوده «لا تهنوا و لا تدعوا».
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 139 آل‌عمران(3) آمده است.
إِنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَ لا يَسْئَلْكُمْ أَمْوالَكُمْ ﴿۳۶﴾
محقّقاً زندگی دنیا [اگر از آخرت غافل بمانید،] بازیچه و سرگرمی است؛ و اگر با ایمان و پرواپیشه باشید، [خدا] پاداش شما را عطا می‌کند(1) و دارایی شما را هم نمی‌خواهد.510
محمد (47)
36
نحوه پرداخت این پاداش به مؤمنان پرهیزکار را در آیه 28 حدید(57) ملاحظه فرمایید.