مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها وَ ما رَبُّكَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِيدِ ﴿۴۶﴾
هر که به شایستگی عمل کند، به سود خود و هر که بدی کند، به ضرر خویش کرده است(1)؛ و [اگر سنت آفرینش جز این بود،] ظلمی فاحش در مورد بندگان [بود که] دور از شأن صاحب‌اختیار توست(2).
سوره فصلت (41) آیه 46
صفحه
481
سوره
فصلت (41)
آیه
46
1
معنی و مفهوم این عبارت به بیان دیگری در آیات 111 نساء(4) ، 44 روم(30) و 39 نجم(53) آمده است.
2
به زیرنویس آیه 182 آل‌عمران(3) مراجعه فرمایید.
إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ ما تَخْرُجُ مِنْ ثَمَراتٍ مِنْ أَكْمامِها وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثى وَ لا تَضَعُ إِلاَّ بِعِلْمِهِ وَ يَوْمَ يُنادِيهِمْ أَيْنَ شُرَكائِي قالُوا آذَنَّاكَ ما مِنَّا مِنْ شَهِيدٍ ﴿۴۷﴾
آگاهی از [لحظه وقوع] رستاخیز تنها مربوط به خداست(1)؛ و خروجِ هر میوه‌ای از شکوفه‌اش(2) و بارداری و وضع حمل هر ماده‌ای با آگاهی اوست؛ و آن روز که خدا به مشرکان ندا می‌دهد که: افرادی که [در قدرت] شریک من تصوّر می‌کردید [و از آنان حساب می‌بردید]، کجا هستند، گویند: در برابر تو تأکید می‌کنیم که هیچ یک از ما اکنون [به درستی شرک خود] گواه نیست.
سوره فصلت (41) آیه 47
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
47
1
به بیان روشن‌تر در آیه 187 اعراف(7) آمده است.
2
اکمام: جمع کمّ: پوسته.
وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَدْعُونَ مِنْ قَبْلُ وَ ظَنُّوا ما لَهُمْ مِنْ مَحِيصٍ ﴿۴۸﴾
آنچه در گذشته [تکیه‌گاه خود] می‌خواندند، از نظرشان ناپدید شود و درمی‌یابند که [از آتش قهر خدا] هیچ راه گریزی نخواهند داشت.
سوره فصلت (41) آیه 48
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
48
لا يَسْأَمُ الْإِنْسانُ مِنْ دُعاءِ الْخَيْرِ وَ إِنْ مَسَّهُ الشَّرُّ فَيَؤُسٌ قَنُوطٌ ﴿۴۹﴾
انسان در تمنّای خیر، خستگی ناپذیر است، و[لی] اگر بدی به او برسد، نومید و دلسرد خواهد شد.
سوره فصلت (41) آیه 49
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
49
وَ لَئِنْ أَذَقْناهُ رَحْمَةً مِنَّا مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ هذا لِي وَ ما أَظُنُّ السَّاعَةَ قائِمَةً وَ لَئِنْ رُجِعْتُ إِلى رَبِّي إِنَّ لِي عِنْدَهُ لَلْحُسْنى فَلَنُنَبِّئَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِما عَمِلُوا وَ لَنُذِيقَنَّهُمْ مِنْ عَذابٍ غَلِيظٍ ﴿۵۰﴾
و اگر پس از گزندی که به انسان می‌رسد، رحمتی از جانب خویش به او برسانیم، می‌گوید: این حق من است، و گمان نمی‌کنم قیامت برپا شود، و اگر [هم باشد و] به سوی صاحب‌اختیارم بازگردانده شوم، نزد او امتیاز خواهم داشت(1)؛ مسلّماً انکارورزان را از عملکردشان آگاه خواهیم ساخت و مجازاتی سخت به آنان بچشانیم.
سوره فصلت (41) آیه 50
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
50
1
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 36 کهف(18) آمده است.
وَ إِذا أَنْعَمْنا عَلَى الْإِنْسانِ أَعْرَضَ وَ نَأى بِجانِبِهِ وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَرِيضٍ ﴿۵۱﴾
هر گاه به انسان نعمتی بخشیم، [با سرمستی] روی می‌گرداند و خرامان به راه خود رود؛ و هنگامی که کمترین سختی به او برسد، دعا و درخواست فراوان دارد(1).
سوره فصلت (41) آیه 51
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
51
1
مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیات 12 یونس(10) و 67 اسراء(17) آمده است.
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ثُمَّ كَفَرْتُمْ بِهِ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ هُوَ فِي شِقاقٍ بَعِيدٍ ﴿۵۲﴾
بگو: به نظر شما اگر [قرآن] از جانب خدا [رسیده] باشد و شما انکارش کنید، چه کسی گمراه‌تر است از آن که در ستیزه‌ای بی‌پایان [در برابر آن] قرار گرفته است؟
سوره فصلت (41) آیه 52
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
52
سَنُرِيهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ فِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۵۳﴾
به زودی نشانه‌های [توان و تدبیر] خود را در آفاق [جهان] و در [وجود] خودشان به آنان نشان خواهیم داد(1) تا بر آنان روشن شود که قرآن حق است؛ آیا کافی نیست که صاحب‌اختیار تو بر هر چیز گواه است.
سوره فصلت (41) آیه 53
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
53
1
معنی و مفهوم این بخش از آیه، به بیان دیگر در آیات 20 و 21 ذاریات(51) آمده است.
أَلا إِنَّهُمْ فِي مِرْيَةٍ مِنْ لِقاءِ رَبِّهِمْ أَلا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ ﴿۵۴﴾
آگاه باشید که آنان از لقای صاحب‌اختیارشان در تردیدند؛ [و] آگاه باشید که خدا بر هر چیزی احاطه دارد.
سوره فصلت (41) آیه 54
صفحه
482
سوره
فصلت (41)
آیه
54