وَ يَوْمَ يُحْشَرُ أَعْداءُ اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ يُوزَعُونَ ﴿۱۹﴾
و [به یاد آر] روزی که دشمنان خدا را به سوی آتشِ دوزخ احضار میکنند(1) و [از پراکندگی] بازداشته میشوند،478
فصلت (41)
19
برای توجیه ترجمه «حشر» به بخش آخر آیه 61 قصص(28) توجّه فرمایید.
حَتَّى إِذا ما جاؤُها شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۲۰﴾
تا چون به دوزخ رسند، گوش و دیدگان و پوستهای تنشان اعمالشان را گواهی دهند(1).478
فصلت (41)
20
در مورد گواهی اندام انسان در روز قیامت، نسبت به اعمالی که تحت فرمان وی مرتکب شدهاند، آیات 24 نور(24) و 65 یس(36) را ملاحظه فرمایید.
وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي أَنْطَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَ هُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿۲۱﴾
به پوستهایشان گویند: چرا بر ضدّ ما گواهی دادید؟! پاسخ میدهند: خدایی که همه موجودات را گویا کرده، ما را نیز به سخن درآورده است. و اوست که نخستین بار شما را آفرید و به پیشگاه او بازگردانده میشوید.479
فصلت (41)
21
وَ ما كُنْتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ يَشْهَدَ عَلَيْكُمْ سَمْعُكُمْ وَ لا أَبْصارُكُمْ وَ لا جُلُودُكُمْ وَ لكِنْ ظَنَنْتُمْ أَنَّ اللَّهَ لا يَعْلَمُ كَثِيراً مِمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۲۲﴾
شما که [گناهانتان را] پردهپوشی نمیکردید، نه از آن بابت بود که تصوّر میکردید گوش و چشمها و پوستهای تنتان علیه شما گواهی نمیدهند؛ بلکه گمان داشتید خدا بر بسیاری از اعمالی که میکنید، آگاه نیست(1).479
فصلت (41)
22
به آیه 14 فجر(89) توجّه فرمایید.
وَ ذلِكُمْ ظَنُّكُمُ الَّذِي ظَنَنْتُمْ بِرَبِّكُمْ أَرْداكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ مِنَ الْخاسِرِينَ ﴿۲۳﴾
این(1) پندار شما درباره صاحباختیارتان بود که موجب هلاکت شما گردید و زیانکار شدید.479
فصلت (41)
23
در مورد کلمه «ذلکم» به زیرنویس آیه 95 انعام(6) مراجعه فرمایید.
فَإِنْ يَصْبِرُوا فَالنَّارُ مَثْوىً لَهُمْ وَ إِنْ يَسْتَعْتِبُوا فَما هُمْ مِنَ الْمُعْتَبِينَ ﴿۲۴﴾
اگر شکیبایی و تحمّل کنند [یا نکنند(1)]، آتش جایگاه آنانست؛ و اگر طلب رضایت کنند، پذیرفته نخواهد شد(2).479
فصلت (41)
24
برای توجیه افزوده، به آیه 16 طور(52) توجّه فرمایید؛ بخش انتهایی آیه 21 ابراهیم(14) هم، افزوده ترجمه این آیه را توجیه میکند.
به آیه 57 روم(30) توجّه فرمایید.
وَ قَيَّضْنا لَهُمْ قُرَناءَ فَزَيَّنُوا لَهُمْ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنَّهُمْ كانُوا خاسِرِينَ ﴿۲۵﴾
ما همنشینانی بر آنان گماشتیم(1)، و [سرگرمیهای] گذشته و [آرزوهای] آینده را در نظرشان آراستند و فرمان مجازات(2) در مورد آنان تحقّق یافت، در حالی که در [جرگه] گروههایی از جن و انس درآمدند که پیش از ایشان دورانشان سپری شد؛ بیگمان آنان زیانکار بودند.479
فصلت (41)
25
با آیات 36 و 37 زخرف(43) مقایسه و نتیجهگیری فرمایید.
منظور از کلمه «قول» در اینجا همان مفهوم آیات 18 اعراف(7) ، 43 حجر(15) و 84 و 85 ص(38) است و این معنی از آیات 16 اسراء(17) و 71 زمر(39) به خوبی مشخّص است.
وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَغْلِبُونَ ﴿۲۶﴾
انکارورزان گفتند: به این قرآن گوش فرا ندهید و [در اثنای تلاوت آن] سخنان بیهوده سر دهید، بسا که پیروز شوید.479
فصلت (41)
26
فَلَنُذِيقَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا عَذاباً شَدِيداً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَسْوَأَ الَّذِي كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۲۷﴾
انکارورزان را مجازاتی سخت میچشانیم، و آنان را به مقیاس بدترین اعمالشان کیفر میدهیم.479
فصلت (41)
27
ذلِكَ جَزاءُ أَعْداءِ اللَّهِ النَّارُ لَهُمْ فِيها دارُ الْخُلْدِ جَزاءً بِما كانُوا بِآياتِنا يَجْحَدُونَ ﴿۲۸﴾
این است سزای دشمنان خدا، آتش! که در آن سکونت جاودان دارند؛ به کیفر آنکه آیات ما را دانسته انکار میکردند.479
فصلت (41)
28