إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ ﴿۵۱﴾
ما رسولانِ خود و اهل ایمان را در زندگی دنیا و روزی که گواهان [به شهادت] برخیزند(1)، یاری می‌کنیم(2).473
غافر (40)
51
منظور قیامت است؛ آیه 18 هود(11) که اشاره به گفتار گواهان دارد، مؤید آنست.
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 171 و 172 صافات(37) آمده است.
يَوْمَ لا يَنْفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ ﴿۵۲﴾
روزی که عذرخواهی ستمگران سودی به حالشان نخواهد داشت؛ آنان مورد نفرین [خدا و مردم] هستند و دشواری آخرت را [در انتظار] دارند.473
غافر (40)
52
وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ ﴿۵۳﴾
به موسی [مقام] هدایت بخشیدیم و کتاب[ش] را به دودمان یعقوب(1) میراث دادیم؛473
غافر (40)
53
به زیرنویس اوّل آیه 83 بقره(2) و نیز زیرنویس آیه 105 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
هُدىً وَ ذِكْرى لِأُولِي الْأَلْبابِ ﴿۵۴﴾
که هدایت و تذکر است برای خردمندانِ با خلوص(1).473
غافر (40)
54
به زیرنویس اول آیه 269 بقره(2) مراجعه فرمایید.
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ ﴿۵۵﴾
پس شکیبا باش که بی‌گمان وعده(1) خدا راست است و برای گناهت [در بی‌تابی و شتاب برای رسیدن یاری خدا] آمرزش بخواه(2) و شبانگاه و بامداد صاحب‌اختیارت را با ستایش تقدیس کن(3).473
غافر (40)
55
به آیه 51 غافر(همین سوره) توجّه فرمایید.
گناه پیامبران، موارد ترک اولی است؛ پیامبر اسلام به همین علت چند بار در قرآن مورد عتاب خدا قرار گرفت؛ به آیات 35 انعام(6) ، 43 و 113 توبه(9) ، 6 کهف(18) ، 37 احزاب(33) ، 1 تحریم(66) و 1 و 10 عبس(80) توجّه فرمایید؛ ضمناً زیرنویس اول آیه 2 فتح(48) را ملاحظه فرمایید.
در «تسبیح» صفاتِ نقص از خدای تعالی نفی می‌شود و در «حمد» صفات کمال برای او اثبات می‌گردد. ضمناًبه زیرنویس آیه 36 نور(24) مراجعه فرمایید.
إِنَّ الَّذِينَ يُجادِلُونَ فِي آياتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ إِنْ فِي صُدُورِهِمْ إِلاَّ كِبْرٌ ما هُمْ بِبالِغِيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ ﴿۵۶﴾
کسانی که در مورد آیات خدا، بی‌آنکه دلیلی در اختیارشان باشد، به مجادله برمی‌خیزند، انگیزه‌ای جز خودبزرگ‌بینی ندارند که هرگز بدان نخواهند رسید؛ پس [از شرّ آنان] به خدا پناه بر، که اوست شنوا و بینا.473
غافر (40)
56
لَخَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ ﴿۵۷﴾
بی‌تردید آفرینش آسمانها و زمین، عظیمتر از آفرینش انسانهاست، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند(1).473
غافر (40)
57
مفهوم آیه به بیان مشروحتر در آیات 27-32 نازعات(79) آمده است.
وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ لاَ الْمُسِيءُ قَلِيلاً ما تَتَذَكَّرُونَ ﴿۵۸﴾
هرگز نابینا و بینا برابر نیستند، و مؤمنانِ نیک‌رفتار با بدکاران یکسان نخواهند بود؛ و[لی] عدّه کمی [از شما] پند می‌پذیرید.473
غافر (40)
58
إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يُؤْمِنُونَ ﴿۵۹﴾
رستاخیز بدون هیچ تردیدی آمدنی است(1)، ولی بیشتر مردم باور نمی‌دارند.474
غافر (40)
59
توضیح بیشتر را در آیه 15 طه(20) ملاحظه فرمایید.
وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ ﴿۶۰﴾
صاحب‌اختیارتان گفته است: مرا [با اخلاص] بخوانید تا اجابتتان کنم(1)؛ کسانی که از بندگی من گردنکشی می‌کنند، با خواری وارد دوزخ خواهند شد.474
غافر (40)
60
مفهوم این بخش از آیه به بیان کاملتر در آیه 186 بقره(2) آمده است.