رَفِيعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلاقِ ﴿۱۵﴾
درجات [بندگانِ شایسته(1)] را رفعت می‌بخشد و صاحب عرش [تدبیر] است؛ به هر یک از بندگانش که بخواهد، به فرمان خویش وحی(2) می‌فرستد تا [شما را] به روز ملاقات [پروردگارتان(3)] هشدار دهد،468
غافر (40)
15
برای توجیه ترجمه و افزوده، به نیمه دوّم آیه 11 مجادله(58) توجّه فرمایید.
شیخ المفسرین طبرسی در مجمع گفته است: روح در اینجا به معنی وحی است؛ برای تأیید این نظر به آیه 2 نحل(16) توجّه فرمایید.
برای توجیه افزوده، به آیه 8 روم(30) بلقاء ربهم کافرون و 29 هود(11) انهم ملاقوا ربهم و 6 انشقاق(84) توجّه فرمایید.
يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ ﴿۱۶﴾
روزی که مردم [با همه آثار وجودی‌شان] از پرده برون می‌افتند(1)، هیچ سرّی از آنان بر خدا پوشیده نمی‌ماند؛ امروز حاکمیت [مطلق و بلامعارض] خاصّ کیست؟ خاصّ خدای یگانه قهّار.468
غافر (40)
16
به آیه 9 طارق(86) توجّه فرمایید.
الْيَوْمَ تُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ ﴿۱۷﴾
امروز هر کس در برابر دستاوردش جزا می‌بیند؛ ظلمی در میان نیست؛ که خدا سریع‌الحساب است.469
غافر (40)
17
وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَناجِرِ كاظِمِينَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَ لا شَفِيعٍ يُطاعُ ﴿۱۸﴾
به آنان در مورد روز قریب [الوقوع رستاخیز(1)] هشدار بده، آنگاه که [از شدّت وحشت] جانها به گلوگاه(2) می‌رسد، در حالی که سرشار از اندوه شده‌اند؛ [در آن روز] ستمگران نه دوستی مهربان دارند و نه کمک کاری که گفتارش پذیرفته شود.469
غافر (40)
18
به آیه 6 و 7 معارج(70) توجّه فرمایید.
حناجر: جمع حنجره: حلقوم، گلوگاه.
يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ ﴿۱۹﴾
[خدا] حرکات شرربار چشمها و آنچه سینه‌ها[شان] نهان داشته می‌داند(1).469
غافر (40)
19
مفهوم نیمه دوّم آیه به بیان دیگر در آیات 10 رعد(13) ، 7 طه(20) ، 16 ق(50) و 13 ملک(67) آمده است.
وَ اللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِّ وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ ﴿۲۰﴾
خدا به حق حکم می‌کند(1) و معبودانی که [مشرکان] به جای خدا [صاحب‌اختیار خود] می‌خوانند(2)، هیچ گونه حکم [برحق]ی ندارند؛ خداست که شنوا و بیناست.469
غافر (40)
20
به آیه 23 اسراء(17) و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه توجّه فرمایید.
به آیه 116 نساء(4) و زیرنویس مربوطه توجّه فرمایید.
أَ وَ لَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ كانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ كانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ آثاراً فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ ما كانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ ﴿۲۱﴾
مگر جهانگردی نکرده‌اند تا ببینند سرانجام پیشینیانشان که نیرو و آثار بیشتری در زمین(1) داشتند، چگونه بود؟ خدا آنان را به [کیفرِ] گناهانشان گرفت و در برابر او هیچ نگهدارنده‌ای نداشتند.469
غافر (40)
21
به آیات 128 و 129 شعراء(26) توجّه فرمایید.
ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَكَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقابِ ﴿۲۲﴾
این [کیفر] بدان سبب بود که رسولانشان نشانه‌های روشن بر آنان ارائه می‌کردند، ولی آنان انکار ورزیدند و خدا به عقوبتشان گرفت؛ که او توانمندی است سخت‌کیفر.469
غافر (40)
22
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا وَ سُلْطانٍ مُبِينٍ ﴿۲۳﴾
موسی را با معجزاتِ(1) خود و دلیلی روشن فرستادیم،469
غافر (40)
23
به آیات 107 و 108 اعراف(7) توجّه فرمایید.
إِلى فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ قارُونَ فَقالُوا ساحِرٌ كَذَّابٌ ﴿۲۴﴾
به سوی فرعون و هامان و قارون، ولی آنان گفتند: جادوگری است دروغ‌پرداز.469
غافر (40)
24