فَالْيَوْمَ لا يَمْلِكُ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ نَفْعاً وَ لا ضَرًّا وَ نَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذابَ النَّارِ الَّتِي كُنْتُمْ بِها تُكَذِّبُونَ ﴿۴۲﴾
امروز نفع و ضرری برای یکدیگر نخواهید داشت؛ و به ستمگران خواهیم گفت: مجازات آتشی را که دروغ می‌شمردید، بچشید(1).433
سبأ (34)
42
به آیه 44 یونس(10) توجّه فرمایید.
وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالُوا ما هذا إِلاَّ رَجُلٌ يُرِيدُ أَنْ يَصُدَّكُمْ عَمَّا كانَ يَعْبُدُ آباؤُكُمْ وَ قالُوا ما هذا إِلاَّ إِفْكٌ مُفْتَرىً وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۴۳﴾
چون آیات ما که روشنگر است، بر آنان خوانده شود، گویند: او مردی است که می‌خواهد شما را از آنچه پدرانتان بندگی می‌کردند بازدارد(1)؛ و [نیز] گویند: سخنانش جز دروغی به هم بافته نیست؛ و انکارورزان در مورد سخن حقّی که بر آنان رسید، گفتند: این جز جادویی آشکار نیست(2).433
سبأ (34)
43
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 94 اسراء(17) آمده است.
مفهوم آیه به بیان ساده‌تر در آیه 2 انبیاء(21) آمده است.
وَ ما آتَيْناهُمْ مِنْ كُتُبٍ يَدْرُسُونَها وَ ما أَرْسَلْنا إِلَيْهِمْ قَبْلَكَ مِنْ نَذِيرٍ ﴿۴۴﴾
در حالی که قبل از تو، به مشرکان عرب کتابی نداده بودیم که آن را بخوانند [و برای انکار تو، به آن استناد کنند] و هیچ هشداردهنده‌ای هم بر آنان نفرستاده بودیم.433
سبأ (34)
44
وَ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ ما بَلَغُوا مِعْشارَ ما آتَيْناهُمْ فَكَذَّبُوا رُسُلِي فَكَيْفَ كانَ نَكِيرِ ﴿۴۵﴾
پیشینیان آنان نیز [پیامبران را] دروغ‌پرداز شمردند، و این انکارورزان یک دهم امکاناتی که به آنان داده بودیم ندارند، با وجود این، رسولانِ مرا دروغ‌پرداز شمردند؛ [دیدی نتیجه] انکارِ [پیامبرانِ] من چگونه بود(1)؟!433
سبأ (34)
45
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 9 روم(30) و 82 غافر(40) آمده است.
قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ نَذِيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذابٍ شَدِيدٍ ﴿۴۶﴾
بگو: فقط شما را یک اندرز می‌دهم: به صورت جمعی(1) و فردی برای خدا به پا خیزید، و بیندیشید که معاشر شما مبتلا به جنون نیست(2)؛ او فقط هشداردهنده‌ای است برای شما، پیش از رسیدن مجازاتی سخت.433
سبأ (34)
46
کلمه «مثنی» در اینجا بیانی است سمبلیک برای اشاره به جمع.
اشاره به گفتار ناشایست مخالفان در مورد پیامبر خداست که در آیات 6 حجر(15) ، 36 صافات(37) ، 14 دخان(44) و 51 قلم(68) آمده است.
قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۴۷﴾
بگو: هر پاداشی که از شما خواسته باشم، ارزانی خودتان؛ پاداش من تنها بر عهده خداست؛ و او بر هر چیزی گواه است(1).433
سبأ (34)
47
همه پیامبران همین را گفتند؛ در مورد نوح، هود، صالح، لوط و شعیب به آیات 109 ، 127 ، 145 ، 164 و 180 شعراء(26) توجّه فرمایید.
قُلْ إِنَّ رَبِّي يَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلاَّمُ الْغُيُوبِ ﴿۴۸﴾
بگو: صاحب‌اختیار من که دانای رازهای نهان است، حق را [بر باطل(1)] می‌افکند.433
سبأ (34)
48
برای توجیه افزوده، به آیه 18 انبیاء(21) توجّه فرمایید؛ ضمناً این دو آیه با آیه 81 اسراء(17) هم، هم معنی است.
قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ ما يُبْدِئُ الْباطِلُ وَ ما يُعِيدُ ﴿۴۹﴾
بگو: حق فرا رسید، و باطل نه [جلوه جدیدی را] می‌تواند آغاز کند، و نه [جلوه گذشته‌اش را] بازگرداند.434
سبأ (34)
49
قُلْ إِنْ ضَلَلْتُ فَإِنَّما أَضِلُّ عَلى نَفْسِي وَ إِنِ اهْتَدَيْتُ فَبِما يُوحِي إِلَيَّ رَبِّي إِنَّهُ سَمِيعٌ قَرِيبٌ ﴿۵۰﴾
بگو: اگر من گمراه باشم، فقط به زیان خویش گمراه شده‌ام؛ و اگر به راه هدایت باشم، نتیجه وحی صاحب‌اختیار من است؛ که او شنوا و نزدیک است.434
سبأ (34)
50
وَ لَوْ تَرى إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَكانٍ قَرِيبٍ ﴿۵۱﴾
کاش می‌دیدی آنگاه که [انکارورزان] مضطرب شوند بی‌آنکه راه گریزی داشته باشند، و از نزدیک [به مجازات] گرفته شوند(1) [چگونه حقایق را به روشنی درک می‌کنند(2)].434
سبأ (34)
51
به آیه 3 ص(38) توجّه فرمایید.
برای توجیه افزوده، با آیه 84 غافر(40) مقایسه فرمایید.