خالِدِينَ فِيها وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۹﴾
[که] جاودانه در آن [به سر برند]؛ خدا [آن را] به درستی وعده داده است(1)؛ و او فرادست و فرزانه است.
سوره لقمان (31) آیه 9
صفحه
411
سوره
لقمان (31)
آیه
9
1
عبارت «وَعدَ اللّه حَقًّا» مخفف عبارت «وَعَدَ اللّه وَعدا حَقًّا» است. این عبارت در آیات 122 نساء(4) و 4 یونس(10) نیز آمده است.
خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَ أَلْقى فِي الْأَرْضِ رَواسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فِيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ ﴿۱۰﴾
آسمانها را بدون ستونهایی قابل رؤیت(1) آفرید و در زمین برای تغذیه شما(2) کوههای ثابت پی افکند و از هر [گونه] موجود زنده در آن پراکند؛ و از آسمان باران را فرستادیم و از هرگونه [گیاه] سودمندی در زمین رویاندیم.
سوره لقمان (31) آیه 10
صفحه
411
سوره
لقمان (31)
آیه
10
1
اشاره ظریفی به نیروی جاذبه است.
2
به زیرنویس اول آیه 15 نحل(16) توجّه فرمایید.
هذا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ ﴿۱۱﴾
این آفرینش خداست، امّا به من نشان دهید دیگران چه آفریده‌اند(1)؟ حقیقت این است که آن ستمگران [شرک‌زده] در گمراهی آشکارند.
سوره لقمان (31) آیه 11
صفحه
411
سوره
لقمان (31)
آیه
11
1
برای روشن‌تر شدن، به آیه 17 نحل(16) توجّه فرمایید؛ ضمناً همین معنی و مفهوم در آیات 4 احقاف(46) و 73 حج(22) نیز آمده است.
وَ لَقَدْ آتَيْنا لُقْمانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿۱۲﴾
لقمان(1) را دانشِ توأم با بینش دادیم [و توصیه کردیم] که: خدای را سپاس دار؛ هر که سپاس دارد، به سود خود اوست؛ و هر که کفران ورزد [به زیان او،(2)] که خدا بی‌نیاز و شایسته ستایش است.
سوره لقمان (31) آیه 12
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
12
1
لقمان از شخصیتهای فرزانه عربستان قبل از اسلام است و سمت پیامبری نداشته است. و تاریخ زندگی‌اش روشن نیست.
2
برای توجیه افزوده به آیه 7 ابراهیم(14) توجّه فرمایید.
وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ يَعِظُهُ يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ ﴿۱۳﴾
[به یاد آر] آنگاه که لقمان در مقام اندرز به فرزند خویش گفت: پسرم(1)، هیچ کس را [در قدرت و تدبیر] با خدا شریک تلقّی مکن؛ که شرک ظلم بزرگی است(2).
سوره لقمان (31) آیه 13
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
13
1
کلمه «بُنَی» تشکیل شده از «بُنَی» مصَغّرِ «ابن» و «ی» ضمیر متکلم.
2
به آیات 116 نساء(4) و 97 و 98 شعراء(26) توجّه فرمایید.
وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فِي عامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ ﴿۱۴﴾
و انسان را [به نیکویی(1)] در مورد پدر و مادرش سفارش کردیم - [به خصوص] مادرش که با ناتوانی روزافزون به او باردار شد و [دوران شیرخوارگی و] بازگرفتنش از شیر دو سال به طول می‌انجامد و [گفتیم] که من و پدر و مادرت را سپاس دار؛ سرانجام در پیشگاه من است.
سوره لقمان (31) آیه 14
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
14
1
برای توجیه افزوده، به آیه 8 عنکبوت(29) توجّه فرمایید.
وَ إِنْ جاهَداكَ عَلى أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِي الدُّنْيا مَعْرُوفاً وَ اتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۱۵﴾
و[لی] اگر اصرار کنند که ناآگاهانه افرادی را [در توان و تدبیر] با من شریک تلقّی کنی [و به جای من از آنان پروا داشته باشی]، اطاعتشان مکن و [به هرحال] در دنیا با آنان به شایستگی معاشرت کن و راه کسانی را که به سوی من بازمی‌آیند، پیروی کن؛ آنگاه بازگشت شما به پیشگاه من است و شما را به آنچه می‌کردید آگاه می‌سازم.
سوره لقمان (31) آیه 15
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
15
يا بُنَيَّ إِنَّها إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّماواتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿۱۶﴾
[لقمان اضافه کرد:] پسرم، اگر [عمل انسان] همسنگ دانه خردلی در درون تخته سنگی یا [گوشه‌ای از] آسمانها و زمین [پنهان] باشد، خدا آن را [در محاسبه] می‌آورد(1)، که خدا باریک‌بین و آگاه است.
سوره لقمان (31) آیه 16
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
16
1
به آیات 49 کهف(18) و 18 ق(50) توجّه فرمایید.
يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﴿۱۷﴾
پسرم، نماز برپا دار و [دیگران را] به رفتار شایسته فراخوان و از ناپسند بازدار و [در این راه] بر آنچه [از سختی و مصیبت] به تو می‌رسد شکیبا باش، که این نشان قدرت اراده است.
سوره لقمان (31) آیه 17
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
17
وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ ﴿۱۸﴾
پسرم، از مردم رخ برمتاب و در زمین، خرامان گام برمدار(1)؛ که خدا هر متکبّر فخرفروش را دوست ندارد.
سوره لقمان (31) آیه 18
صفحه
412
سوره
لقمان (31)
آیه
18
1
به آیه 37 اسراء(17) توجّه فرمایید.