مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِياءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتاً وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ ﴿۴۱﴾
مَثَل کسانی که غیر خدا را کارساز خود انتخاب کردهاند، مانند مَثَل عنکبوت است که [برای خود] خانهای میسازد؛ و کاش میدانستند که سستترین خانهها، خانه عنکبوت(1) است.401
عنکبوت (29)
41
خانه عنکبوت در عین حال دام است و با این دام دست و پای شکار خود را میبندد؛ بساط پیشوایان و امرای خودکامه هم برای هر که خود را به دامانشان افکند، چنین است. آیات 81 و 82 مریم(19) را ملاحظه فرمایید.
إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ما يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مِنْ شَيْءٍ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۴۲﴾
خدا هر چه را که به جای او [تکیهگاهِ خود] میخوانند، میشناسد(1)؛ و او فرادست و فرزانه است.401
عنکبوت (29)
42
به آیه 116 نساء(4) و زیرنویس مربوطه توجّه فرمایید.
وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلاَّ الْعالِمُونَ ﴿۴۳﴾
این مثلها را برای مردم میزنیم(1)، امّا جز دانشوران آنها را درک نمیکنند.401
عنکبوت (29)
43
نمونه مثلهای مختلف قرآن را در آیات 261 بقره(2) ، 24 یونس(10) ، 41 عنکبوت(29) ، 20 حدید(57) و 5 جمعه(62) ملاحظه فرمایید.
خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿۴۴﴾
خدا آسمانها و زمین را به حق [و با هدف] آفرید(1)؛ که در آن برای باورداران نشانهای است [از تدبیر خدا].401
عنکبوت (29)
44
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 38 دخان(44) آمده است.
اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ ﴿۴۵﴾
آنچه از کتاب [آسمانی] به تو وحی شده است، تلاوت کن و نماز برپا دار؛ که نماز از بیشرمی و رفتار ناپسند بازمیدارد؛ و یاد خدا [از هر عبادتی] بالاتر است(1)؛ و خدا نسبت به عملکرد شما آگاهی دارد.401
عنکبوت (29)
45
به آیه 28 رعد(13) الا بذکر اللّه تطمئن القلوب توجّه فرمایید.
وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْكِتابِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلاَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَ قُولُوا آمَنَّا بِالَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْنا وَ أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَ إِلهُنا وَ إِلهُكُمْ واحِدٌ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿۴۶﴾
با اهلکتاب جز به بهترین شیوه بحث و مناظره نکنید، مگر با ستمگرانشان [که اهل منطق نیستند] و بگویید: کتاب خویش و کتاب شما را باور داریم، معبود ما و شما یکی است و در برابر او تسلیم هستیم(1).402
عنکبوت (29)
46
برای توضیح بیشتر به آیه 64 آلعمران(3) توجّه فرمایید.
وَ كَذلِكَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ فَالَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مِنْ هؤُلاءِ مَنْ يُؤْمِنُ بِهِ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلاَّ الْكافِرُونَ ﴿۴۷﴾
و بدین گونه کتاب را بر تو نازل کردیم؛ [برخی از] اهلکتاب و نیز برخی از مکیان آن را باور دارند؛ و جز کفرورزان [کسی] آیات ما را دانسته انکار نمیکند.402
عنکبوت (29)
47
وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لاَرْتابَ الْمُبْطِلُونَ ﴿۴۸﴾
قبل از نزول قرآن، تو هیچ نوشتهای را نمیخواندی و به دست خود چیزی نمینوشتی(1)، وگرنه هرزه درایان [حق داشتند که] به تردید افتند.402
عنکبوت (29)
48
این بخش از آیه به بیان دیگر در نیمه اوّل آیه 52 شوری(42) آمده است.
بَلْ هُوَ آياتٌ بَيِّناتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلاَّ الظَّالِمُونَ ﴿۴۹﴾
بلکه این قرآن آیات روشنگری است که در سینه اهل دانش جای دارد؛ و جز ستمگران [کسی] آیات ما را دانسته انکار نمیکند.402
عنکبوت (29)
49
وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آياتٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ ﴿۵۰﴾
[انکارورزان] گفتند: چرا معجزاتی از صاحباختیارش بر او نازل نشده است(1)؛ بگو: معجزات همه در اختیار خداست، و من فقط هشداردهندهای آشکارم(2).402
عنکبوت (29)
50
به آیات 90-93 اسراء(17) که نظر مخالفان را به طور مشروح بیان داشته است توجّه فرمایید.
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 20 یونس(10) آمده است.