وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً ﴿۶۳﴾
و بندگان [خاصّ] خدای رحمان کسانی هستند که روی زمین آرام و فروتن راه می‌روند(1) و چون جاهلان آنان را [با سخنی ناروا] مخاطب سازند، می‌گویند: سلامت باشید(2)؛
سوره فرقان (25) آیه 63
صفحه
365
سوره
فرقان (25)
آیه
63
1
به آیه 37 اسراء(17) هم در این زمینه توجّه فرمایید. ضمناً پاداش این دسته از مردم که از کبر و جباریت به دورند، در آیه 83 قصص(28) آمده است.
2
منظور از سلام در این موارد، اعلامِ متارکه و کناره‌گیری است به صورت مؤدبانه، مثل آیه 55 قصص(28).
وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً ﴿۶۴﴾
و آنان که برای صاحب‌اختیار خویش به سجده و قیام(1)، شب‌زنده‌داری کنند(2)؛
سوره فرقان (25) آیه 64
صفحه
365
سوره
فرقان (25)
آیه
64
1
سجّدا و قیاما: جمع ساجد و قائم.
2
به آیات 16 سجده(32) و 16-18 ذاریات(51) توجّه فرمایید.
وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً ﴿۶۵﴾
و آنان که می‌گویند: صاحب‌اختیارا، مجازات دوزخ را از ما بازگردان که مجازات آن دشوار و پیوسته است،
سوره فرقان (25) آیه 65
صفحه
365
سوره
فرقان (25)
آیه
65
إِنَّها ساءَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً ﴿۶۶﴾
و بد قرارگاه و مکانی است؛
سوره فرقان (25) آیه 66
صفحه
365
سوره
فرقان (25)
آیه
66
وَ الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً ﴿۶۷﴾
و نیز آنان که به هنگام انفاق نه زیاده‌روی می‌کنند، نه سخت‌گیری و میان این دو، روشِ اعتدال پیش گیرند(1)؛
سوره فرقان (25) آیه 67
صفحه
365
سوره
فرقان (25)
آیه
67
وَ الَّذِينَ لا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لا يَزْنُونَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ يَلْقَ أَثاماً ﴿۶۸﴾
و نیز کسانی که در کنار خدا معبود دیگری را [به راز و نیاز] نمی‌خوانند(1) و کسی را که خدا [کشتنش را] جز به حق حرام کرده است، نمی‌کشند و گرد زنا نمی‌گردند؛ و هر که چنین کند، با عقوبتی دشوار مواجه خواهد شد؛
سوره فرقان (25) آیه 68
صفحه
366
سوره
فرقان (25)
آیه
68
1
مفهوم این بخش از آیه، به بیان دیگر در آیه 18 جن(72) نیز آمده است.
يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً ﴿۶۹﴾
مجازاتش در روز رستاخیز مضاعف گردد و پیوسته در آن [مجازات] به ذلّت باقی خواهد ماند؛
سوره فرقان (25) آیه 69
صفحه
366
سوره
فرقان (25)
آیه
69
إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً ﴿۷۰﴾
مگر کسانی که به توبه و ایمان و عمل شایسته روی برند؛ و خدا گناهان این گروه را به نیکیها بدل می‌کند، که خدا آمرزگاری است مهربان.
سوره فرقان (25) آیه 70
صفحه
366
سوره
فرقان (25)
آیه
70
وَ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتاباً ﴿۷۱﴾
و هر که توبه و عملِ شایسته کند، به درگاه خدا بازگشتی پسندیده خواهد داشت(1).
سوره فرقان (25) آیه 71
صفحه
366
سوره
فرقان (25)
آیه
71
1
آیه 28 فجر(89) و آیه قبل و بعدش در وصف همین افراد آمده است.
وَ الَّذِينَ لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً ﴿۷۲﴾
و کسانی که به ناحق گواهی نمی‌دهند، و چون به یاوه‌ای برخورد کنند، با بزرگواری می‌گذرند(1)؛
سوره فرقان (25) آیه 72
صفحه
366
سوره
فرقان (25)
آیه
72
1
مفهوم این عبارت به بیان کاملتر در آیه 55 قصص(28) آمده است.