وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى مِنْكُمْ وَ الصَّالِحِينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ ﴿۳۲﴾
وابستگان مجرّدِ خود را همسر دهید و نیز مردان و زنان اسیری که در اختیار شما هستند و شایستگی دارند؛ اگر نیازمند باشند، خدا از افزون‌بخشی خود آنها را بی‌نیاز خواهد کرد؛ و خدا فراخی‌بخش و داناست.
سوره نور (24) آیه 32
صفحه
354
سوره
نور (24)
آیه
32
وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ الَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ فَكاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ الَّذِي آتاكُمْ وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَنْ يُكْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْراهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۳۳﴾
کسانی که امکان ازدواج ندارند، باید خویشتن‌داری کنند تا خدا از افزون‌بخشی خود بی‌نیازشان گرداند؛ و از اسیران جنگی که در اختیار دارید، آنان که خواستار بازخرید و آزادی خویشند، اگر در وجودشان شایستگی سراغ دارید، بپذیرید و از مال خدا که به شما ارزانی داشته است، [برای تسهیل آزادی‌شان] به آنان ببخشید(1)؛ و زنان اسیری که در اختیار شما هستند، اگر پاکدامنی خواهند آنان را به زشتی سوق ندهید، تا بدین وسیله خواهان بهره زندگی دنیا باشید؛ و [اگر] کسی ایشان را برخلاف میلشان به زشتی سوق دهد، خدا پس از وادار شدنِ آنان، آمرزگاری است مهربان.
سوره نور (24) آیه 33
صفحه
354
سوره
نور (24)
آیه
33
1
اشاره به همان موضوع است که با عنوان «و فی الرقاب» در آیه 60 توبه(9) آمده است.
وَ لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ آياتٍ مُبَيِّناتٍ وَ مَثَلاً مِنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ ﴿۳۴﴾
به سوی شما آیاتی روشن و داستانی از زندگی پیشینیان شما و اندرزی برای پرواپیشگان نازل کردیم.
سوره نور (24) آیه 34
صفحه
354
سوره
نور (24)
آیه
34
اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فِيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضِيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿۳۵﴾
خدا روشنی [بخشِ] آسمانها و زمین است؛ مَثَل نورش چون چراغدانی است حاوی چراغ، در حبابی بلورین همچون ستاره‌ای درخشان که از [عصاره] درخت مبارک(1) زیتونی فروغ می‌گیرد که نه خاوری است و نه باختری، و عصاره‌اش [از شدّت صفا] نزدیک است روشنی دهد، گرچه آتشی به آن نرسیده باشد؛ نوری است افزون بر نوری(2)؛ خدا هر که را خواهد، به نور خود(3) هدایت می‌کند(4)؛ و برای مردم مَثَلها می‌زند؛ و خدا به هر چیزی داناست؛
سوره نور (24) آیه 35
صفحه
354
سوره
نور (24)
آیه
35
1
به آیات 14 و 15 نجم(53) توجّه فرمایید.
2
تاکنون مفسّران در مورد جملات مبهم این آیه توضیح روشنی که به صورت دقیق مفهوم آن را بیان کند، ارائه نداده‌اند. به ترجمه و توضیح و زیرنویس آیه 7 آل‌عمران(3) توجّه فرمایید.
3
اشاره به همان نوری است که در آیات 122 انعام(6) و 22 زمر(39) و 28 حدید(57) آمده است.
4
به زیرنویس سوّم آیه 142 بقره(2) مراجعه فرمایید.
فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ ﴿۳۶﴾
[نور آن چراغ] در خانه‌هایی است که خدا مقرّر داشته است که رفعت [مقام] یابد و نامش در آنها یاد شود، در آن [خانه]ها هر بامداد و شبانگاه او را تقدیس می‌کنند(1)،
سوره نور (24) آیه 36
صفحه
354
سوره
نور (24)
آیه
36
1
ذکر نام خدا در دو طرف روز صبح و شب در موارد مختلف دیگری نیز در قرآن مورد تأکید قرار گرفته است، مثل آیات 52 انعام(6) ، 205 اعراف(7) ، 28 کهف(18) ، 42 احزاب(33) ، 55 غافر(40) ، 9 فتح(48) و 25 انسان(76).
رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصارُ ﴿۳۷﴾
افرادی(1) که هیچ تجارت و داد و ستدی آنان را از یاد خدا و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات بازنمی‌دارد و از [محاسبه در] روزی که دلها و دیدگان، دگرگون شوند(2)، ترسانند.
سوره نور (24) آیه 37
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
37
1
کلمه «رجال» در اینجا بنا به قاعده تغلیب به کار رفته است و اعم از زنان و مردان است.
2
منظور اضطراب است، مثل آیات 10 احزاب(33) و 18 غافر(40) ؛ ضمناً عبارت اخیر به بیان دیگر در آیات 8 و 9 نازعات(79) آمده است.
لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ يَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ ﴿۳۸﴾
تا خدا به قیاس بهترین اعمالشان آنان را پاداش دهد و از افزون‌بخشی خود بر پاداش آنان بیفزاید؛ و خدا هر که را بخواهد، بی‌دریغ روزی می‌بخشد.
سوره نور (24) آیه 38
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
38
وَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمالُهُمْ كَسَرابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ ماءً حَتَّى إِذا جاءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئاً وَ وَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسابَهُ وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ ﴿۳۹﴾
اعمال انکارورزان همچون سرابی است در هامونی هموار که تشنه کام آن را آب می‌پندارد و چون بدان نزدیک شود، آن را چیزی نمی‌یابد(1) و آنگاه [که نتیجه اعمالش تباه می‌شود،] خدای را نزد خویش [ناظر] می‌بیند که حسابش را تمام می‌دهد؛ و خدا سریع‌الحساب است.
سوره نور (24) آیه 39
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
39
1
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 18 ابراهیم(14) و 23 فرقان(25) آمده است.
أَوْ كَظُلُماتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ سَحابٌ ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ إِذا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَراها وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُوراً فَما لَهُ مِنْ نُورٍ ﴿۴۰﴾
یا [اعمالشان] همچون تاریکیهاست در دریایی ژرف که امواجی پی در پی آن را پوشانده و بر فراز آن، انبوه ابرهایی [تیره و] تاریکیهایی [وسیع] روی یکدیگر قرار گرفته است، [به گونه‌ای] که اگر دست خویش بیرون آرد، به دشواری آن را می‌بیند(1)؛ و هر که را خدا چراغ [توفیق] فرا راهش قرار ندهد، هیچ روشنی [دیگری] نخواهد داشت.
سوره نور (24) آیه 40
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
40
1
معنی و مفهوم آیه، از ابتدا تا اینجا، همان است که به سادگی در آیه 14 مطففین(83) آمده است.
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِما يَفْعَلُونَ ﴿۴۱﴾
آیا توجّه نکرده‌ای هر که [و هر چه(1)] در آسمانها و زمین است، و [از جمله] پرندگانِ بال گشوده [در سینه آسمان، با تبعیتِ گریزناپذیر خود از قوانین عمومی جهان] خدای را تقدیس می‌کنند؟ هر یک [از پدیده‌ها] نیایش و ستایش خود را می‌دانند؛ و خدا به آنچه می‌کنند داناست.
سوره نور (24) آیه 41
صفحه
355
سوره
نور (24)
آیه
41
1
برای توجیه افزوده، به آیه 44 اسراء(17) توجّه فرمایید.