يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ وَ مَنْ يَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّيْطانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَكى مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۱﴾
ای ایمانآوردگان، پیرو گامهای شیطان مشوید، و هر که گامهای شیطان را پیروی کند، [به گمراهی و آتش میافتد(1)] زیرا که او به گناه و ناپسند فرا میخواند؛ و اگر افزونبخشی و رحمت خدا بر شما نبود، هیچ یک از شما پاک نمیشد، ولی خدا هر که را بخواهد [و شایسته بداند]، پاکی نفس میبخشد؛ و خدا شنوایی است دانا.352
نور (24)
21
در آیه جزای شرط محذوف است و از آیه 4 حج(22) باید آن را دریافت.
وَ لا يَأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَ السَّعَةِ أَنْ يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبى وَ الْمَساكِينَ وَ الْمُهاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۲۲﴾
توانگران و متمکنانِ شما نباید [به خاطر رنجش] از دادن [کمک] به خویشاوندان و بینوایان و مهاجرانِ در راه خدا، دریغ ورزند(1)، بلکه باید گذشت و چشمپوشی کنند؛ مگر دوست ندارید که خدا هم [خطای] شما را ببخشد؛ و خدا آمرزگاری است مهربان.352
نور (24)
22
مجمعالبیان از ابن عباس نقل کرده که اشاره به ابوبکر است که پس از داستان اِفک، کمکهای خود را به یکی از بستگان تنگدستش که به شایعه اِفک دامن زده بود، با قید سوگند قطع کرد و پس از نزول این آیات به روش قبلی خود بازگشت؛ ولی آیه در عین حال یک درس عمومی و اصولی است.
إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ ﴿۲۳﴾
کسانی که زنان پاکدامن و بیخبر و با ایمان را متهم میکنند، در دنیا و آخرت مورد نفرین قرار گرفتهاند و مجازاتی بزرگ [در انتظار] دارند؛352
نور (24)
23
يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۲۴﴾
روزی که دست و پا و زبانشان علیه آنها، رفتارشان را گواهی دهد(1).352
نور (24)
24
در مورد گواهی اندام انسان در روز قیامت، نسبت به اعمالی که تحت فرمان وی مرتکب شدهاند، آیات 20 تا 22 فصلت(41) و 65 یس(36) را ملاحظه فرمایید.
يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ ﴿۲۵﴾
در آن روز، خدا سزای شایسته آنان را تمام دهد(1) و متوجّه خواهند شد(2) که خدا همان حقیقت آشکار است.352
نور (24)
25
به آیه 47 انبیاء(21) توجّه فرمایید.
برای روشن شدن قسمت اخیر، به آیه 22 ق(50) توجّه فرمایید.
الْخَبِيثاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَ الْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثاتِ وَ الطَّيِّباتُ لِلطَّيِّبِينَ وَ الطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّباتِ أُولئِكَ مُبَرَّؤُنَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ ﴿۲۶﴾
زنان ناپاک برای مردان ناپاک و مردان ناپاک برای زنان ناپاک و زنان پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای زنان پاک اند؛ ایشان از شایعات به دورند؛ و آمرزش و روزی فاخر دارند.352
نور (24)
26
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى أَهْلِها ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿۲۷﴾
ای ایمانآوردگان، در غیر خانههای خود وارد مشوید، مگر اینکه اجازه بگیرید و بر ساکنانش سلام کنید؛ این(1) برای شما بهتر است، بسا که پند پذیرید(2).352
نور (24)
27
در مورد کلمه «ذلکم» به زیرنویس آیه 95 انعام(6) مراجعه فرمایید.
واژه «تَذَکرون» در اصل «تَتَذَکرون» است.
فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيها أَحَداً فَلا تَدْخُلُوها حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَ إِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكى لَكُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ ﴿۲۸﴾
و اگر کسی را در آنجا ندیدید، داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود؛ و اگر به شما گفته شد که بازگردید، [بدون اصرار] بازگردید که این [روش] برای شما شایستهتر است؛ و خدا به آنچه میکنید داناست.353
نور (24)
28
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيها مَتاعٌ لَكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما تَكْتُمُونَ ﴿۲۹﴾
گناهی بر شما نیست که به محلهای غیرمسکونی که کاری در آن دارید، درآیید؛ و خدا هر چه را آشکار و پنهان دارید، میداند.353
نور (24)
29
قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما يَصْنَعُونَ ﴿۳۰﴾
به مردان با ایمان بگو: دیدگان خویش را [از نگاههای ناروا] فرو دارند(1) و پاکدامنی ورزند، که برای آنان شایستهتر است؛ مسلّماً خدا نسبت به رفتارشان آگاه است.353
نور (24)
30
افعال «یغضّوا» و «یحفظوا» مجزوم به لام امر مقدر است و در اصل «لِیغضّوا» و «لِیحفظوا» بوده است. همچنین است «یغضُضنَ» و «یحفَظنَ» در آیه بعد.