إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَ تَقُولُونَ بِأَفْواهِكُمْ ما لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَ تَحْسَبُونَهُ هَيِّناً وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ ﴿۱۵﴾
آنگاه که آن [شایعه] را دهان به دهان فرا می‌گرفتید و ناآگاهانه بازگو می‌کردید و آن را کاری ساده می‌پنداشتید، در حالی که نزد خدا بس بزرگ بود(1).
سوره نور (24) آیه 15
صفحه
351
سوره
نور (24)
آیه
15
1
معنی و مفهوم این آیه، در آیه 65 توبه(9) نیز آمده است.
وَ لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ ما يَكُونُ لَنا أَنْ نَتَكَلَّمَ بِهذا سُبْحانَكَ هذا بُهْتانٌ عَظِيمٌ ﴿۱۶﴾
چرا به محض شنیدن این سخن نگفتید: ما را نسزد که آن را بازگو کنیم، سبحان اللّه! این بهتانی است بزرگ.
سوره نور (24) آیه 16
صفحه
351
سوره
نور (24)
آیه
16
يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَداً إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۷﴾
خدا شما را اندرز می‌دهد که اگر اهل ایمانید، زنهار به مشابه این [شایعه پراکنی] بازمگردید.
سوره نور (24) آیه 17
صفحه
351
سوره
نور (24)
آیه
17
وَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿۱۸﴾
خدا آیات را برای شما به روشنی بیان می‌کند؛ و خدا دانایی است فرزانه.
سوره نور (24) آیه 18
صفحه
351
سوره
نور (24)
آیه
18
إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ ﴿۱۹﴾
کسانی که دوست دارند در میان اهل ایمان شایعات زشت پراکنده شود، مجازاتی دردناک در دنیا و آخرت [در انتظار] دارند؛ [حقیقت را] خدا می‌داند نه شما.
سوره نور (24) آیه 19
صفحه
351
سوره
نور (24)
آیه
19
وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ وَ أَنَّ اللَّهَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ ﴿۲۰﴾
اگر افزون‌بخشی و رحمت خدا بر شما نبود و اینکه رئوف و مهربان است [بی‌درنگ به بلا گرفتار می‌شدید(1)].
سوره نور (24) آیه 20
صفحه
351
سوره
نور (24)
آیه
20
1
پاسخ «لولا» در آیه حذف شده است؛ زمخشری در کشاف گفته است: این از جمله مواردی است که «سکوت» بلیغ‌تر از «نطق» می‌نماید.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ وَ مَنْ يَتَّبِعْ خُطُواتِ الشَّيْطانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ ما زَكى مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَداً وَ لكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۲۱﴾
ای ایمان‌آوردگان، پیرو گامهای شیطان مشوید، و هر که گامهای شیطان را پیروی کند، [به گمراهی و آتش می‌افتد(1)] زیرا که او به گناه و ناپسند فرا می‌خواند؛ و اگر افزون‌بخشی و رحمت خدا بر شما نبود، هیچ یک از شما پاک نمی‌شد، ولی خدا هر که را بخواهد [و شایسته بداند]، پاکی نفس می‌بخشد؛ و خدا شنوایی است دانا.
سوره نور (24) آیه 21
صفحه
352
سوره
نور (24)
آیه
21
1
در آیه جزای شرط محذوف است و از آیه 4 حج(22) باید آن را دریافت.
وَ لا يَأْتَلِ أُولُوا الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَ السَّعَةِ أَنْ يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبى وَ الْمَساكِينَ وَ الْمُهاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۲۲﴾
توانگران و متمکنانِ شما نباید [به خاطر رنجش] از دادن [کمک] به خویشاوندان و بینوایان و مهاجرانِ در راه خدا، دریغ ورزند(1)، بلکه باید گذشت و چشم‌پوشی کنند؛ مگر دوست ندارید که خدا هم [خطای] شما را ببخشد؛ و خدا آمرزگاری است مهربان.
سوره نور (24) آیه 22
صفحه
352
سوره
نور (24)
آیه
22
1
مجمع‌البیان از ابن عباس نقل کرده که اشاره به ابوبکر است که پس از داستان اِفک، کمکهای خود را به یکی از بستگان تنگدستش که به شایعه اِفک دامن زده بود، با قید سوگند قطع کرد و پس از نزول این آیات به روش قبلی خود بازگشت؛ ولی آیه در عین حال یک درس عمومی و اصولی است.
إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ ﴿۲۳﴾
کسانی که زنان پاکدامن و بی‌خبر و با ایمان را متهم می‌کنند، در دنیا و آخرت مورد نفرین قرار گرفته‌اند و مجازاتی بزرگ [در انتظار] دارند؛
سوره نور (24) آیه 23
صفحه
352
سوره
نور (24)
آیه
23
يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۲۴﴾
روزی که دست و پا و زبانشان علیه آنها، رفتارشان را گواهی دهد(1).
سوره نور (24) آیه 24
صفحه
352
سوره
نور (24)
آیه
24
1
در مورد گواهی اندام انسان در روز قیامت، نسبت به اعمالی که تحت فرمان وی مرتکب شده‌اند، آیات 20 تا 22 فصلت(41) و 65 یس(36) را ملاحظه فرمایید.