لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً إِلاَّ سَلاماً وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيها بُكْرَةً وَ عَشِيًّا ﴿۶۲﴾
در آنجا [گفتار] یاوه‌ای نخواهند شنید، تنها سلام(1) [و صمیمیت مطرح است]؛ و روزی آنان همواره بامداد و شبانگاه آماده است.309
مریم (19)
62
در مورد وضعیت نیکوکاران در بهشت، به آیات 23 و 24 رعد(13) ، 23 ابراهیم(14) ، 58 یس(36) ، 73 زمر(39) و 34 ق(50) توجّه فرمایید؛ ضمناً استثناء در آیه مورد بحث، منقطع است؛ در زبان عربی، استثناء به دو صورت متصل و منقطع به کار می‌رود. برخلاف استثناء متصل، در استثناء منقطع، ماهیت مستثنی متفاوت از ماهیت مستثنی عنه است و معنای جمله مقدّم، بدون لحاظ جمله استثناء نیز، صحیح و کامل است. استثناء منقطع در فارسی و سایر زبانها وجود ندارد. موارد دیگری از استثناء منقطع را در آیات 88 شعراء(26) ، 41 دخان(44) ، 25 واقعه(56) و 25 نبأ(78) ملاحظه فرمایید.
تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ مِنْ عِبادِنا مَنْ كانَ تَقِيًّا ﴿۶۳﴾
این بهشتی است که به هر کس از میان بندگان ما که پرواپیشه باشد، به میراث می‌دهیم.309
مریم (19)
63
وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلاَّ بِأَمْرِ رَبِّكَ لَهُ ما بَيْنَ أَيْدِينا وَ ما خَلْفَنا وَ ما بَيْنَ ذلِكَ وَ ما كانَ رَبُّكَ نَسِيًّا ﴿۶۴﴾
ما [فرشتگان] جز به فرمان صاحب‌اختیارت فرود نمی‌آییم؛ وضعیت آینده و گذشته و حال ما در اختیار اوست؛ و صاحب‌اختیار تو [هرگز] فراموشکار نیست.309
مریم (19)
64
رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا ﴿۶۵﴾
صاحب‌اختیار آسمانها و زمین و مابین آنهاست؛ پس [تنها] او را بندگی کن و بر بندگی‌اش پایدار باش؛ آیا همتایی با ویژگیهای او سراغ داری [که دست نیاز به سویش دراز کنی]؟310
مریم (19)
65
وَ يَقُولُ الْإِنْسانُ أَ إِذا ما مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَيًّا ﴿۶۶﴾
انسان می‌گوید: آیا چون بمیرم، زنده [از گور] برانگیخته خواهم شد؟!310
مریم (19)
66
أَ وَ لا يَذْكُرُ الْإِنْسانُ أَنَّا خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ يَكُ شَيْئاً ﴿۶۷﴾
آیا همین انسان توجّه ندارد که قبلاً او را آفریدیم، در حالی که هیچ چیز نبود(1)310
مریم (19)
67
به آیه 1 انسان(76) توجّه فرمایید.
فَوَ رَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَ الشَّياطِينَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِيًّا ﴿۶۸﴾
سوگند به صاحب‌اختیارت که قطعاً آنان را با شیطانها[یی که به دوستی خود گرفته بودند(1)] احضار می‌کنیم، آنگاه همه آنان را یقیناً در اطراف دوزخ، به زانو درآمده(2)، حاضر خواهیم کرد.310
مریم (19)
68
برای توجیه افزوده، به آیه 36 زخرف(43) توجّه فرمایید: وَ مَن یعشُ عَن ذِکرِ الرَّحمنِ نُقَیض لَهُ شَیطانا فَهُوَ لَهُ قَرینٌ.
جثی: جمع جاثی: به زانو درآمده.
ثُمَّ لَنَنْزِعَنَّ مِنْ كُلِّ شِيعَةٍ أَيُّهُمْ أَشَدُّ عَلَى الرَّحْمنِ عِتِيًّا ﴿۶۹﴾
آنگاه از هر گروه، کسانی را که در برابر خدای رحمان سرکش‌تر و انعطاف‌ناپذیرتر بوده‌اند، بیرون می‌کشیم.310
مریم (19)
69
ثُمَّ لَنَحْنُ أَعْلَمُ بِالَّذِينَ هُمْ أَوْلى بِها صِلِيًّا ﴿۷۰﴾
در آن هنگام ما بهتر می‌دانیم چه کسانی به درآمدن در آتش سزاوارترند.310
مریم (19)
70
وَ إِنْ مِنْكُمْ إِلاَّ وارِدُها كانَ عَلى رَبِّكَ حَتْماً مَقْضِيًّا ﴿۷۱﴾
و هیچ یک از شما نیست مگر اینکه به [آستانه] جهنّم می‌رسد(1)؛ [این برنامه] بر صاحب‌اختیارت حتمی و قطعی است.310
مریم (19)
71
شیخ المفسرین طبرسی و بعضی دیگر از مفسّران عقیده دارند «ورود» در اینجا به معنی رسیدن و اشراف بر آن است، و به آیه 23 قصص(28) استدلال می‌کنند (و لما ورد ماء مدین... هنگامی که موسی کنار آب مدین رسید). طبرسی اضافه کرده است که دلیل صحت این نظر، آیات 101 و 102 انبیاء(21) است که می‌گوید: «کسانی که به پاداش نیکوی ما رسیده‌اند، از جهنّم دورند و صدای آن را نمی‌شنوند». همچنین آیات 60 و 61 سوره زمر(39) و 89 نمل(27) را ملاحظه فرمایید.