وَ وَهَبْنا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنا أَخاهُ هارُونَ نَبِيًّا ﴿۵۳﴾
و از رحمت خویش، برادرش هارون پیامبر را [برای همکاری] به او ارزانی داشتیم(1).309
مریم (19)
53
پاسخی است به تقاضای خود موسی که در آیات 29-32 طه(20) آمده است.
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِسْماعِيلَ إِنَّهُ كانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ كانَ رَسُولاً نَبِيًّا ﴿۵۴﴾
در این کتاب از اسماعیل یاد کن که در وعده‌هایش صادق(1) و رسولی پیامبر بود.309
مریم (19)
54
اشاره به وفای عهد اسماعیل است در برابر پدر برای اجرای وحی خدا در مورد ذبحش؛ به آیات 102 و 103 صافات(37) توجّه فرمایید.
وَ كانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ وَ كانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا ﴿۵۵﴾
و همواره خانواده خویش را به نماز و زکات فرا می‌خواند و مورد پسند صاحب‌اختیارش بود.309
مریم (19)
55
وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا ﴿۵۶﴾
و [نیز] در این کتاب از ادریس یاد کن که پیامبری راست گفتار بود؛309
مریم (19)
56
وَ رَفَعْناهُ مَكاناً عَلِيًّا ﴿۵۷﴾
و او را به مقامی والا فرا بردیم.309
مریم (19)
57
أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُكِيًّا ﴿۵۸﴾
آنان کسانی بودند که خدا انعامشان کرد - چه پیامبرانی از میان فرزندان آدم و [فرزندانِ] کسانی که همراه نوح بر کشتی سوار کردیم و از فرزندان ابراهیم و یعقوب، چه آنان که [پیامبر نبودند، ولی] هدایتشان کردیم و برگزیدیم چون آیات خدای رحمان بر آنان خوانده می‌شد، سجده‌کنان و گریان به روی می‌افتادند.309
مریم (19)
58
فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضاعُوا الصَّلاةَ وَ اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا ﴿۵۹﴾
آنگاه پس از آنان جانشینانی ناشایسته(1) آمدند که نماز [و عبادات] را تباه ساختند و پیرو هوسها شدند و به زودی [کیفر] بیراهی دامنگیرشان خواهد شد؛309
مریم (19)
59
خَلف با سکون «لام» به معنی جانشینان یا فرزندان ناشایسته و خَلَف با فتح «لام» به معنی جانشینان یا فرزندان شایسته می‌باشد.
إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا يُظْلَمُونَ شَيْئاً ﴿۶۰﴾
مگر کسانی که به توبه و ایمان و عمل شایسته روی برند که در آن صورت، راهی بهشت خواهند شد و مورد کمترین ظلمی قرار نمی‌گیرند؛309
مریم (19)
60
جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدَ الرَّحْمنُ عِبادَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّهُ كانَ وَعْدُهُ مَأْتِيًّا ﴿۶۱﴾
باغهای جاودان بهشت که خدای رحمان از [عالم] ناپیدا به بندگان خویش وعده داده است؛ و بی‌گمان وعده‌اش فرا رسیدنی است.309
مریم (19)
61
لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً إِلاَّ سَلاماً وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيها بُكْرَةً وَ عَشِيًّا ﴿۶۲﴾
در آنجا [گفتار] یاوه‌ای نخواهند شنید، تنها سلام(1) [و صمیمیت مطرح است]؛ و روزی آنان همواره بامداد و شبانگاه آماده است.309
مریم (19)
62
در مورد وضعیت نیکوکاران در بهشت، به آیات 23 و 24 رعد(13) ، 23 ابراهیم(14) ، 58 یس(36) ، 73 زمر(39) و 34 ق(50) توجّه فرمایید؛ ضمناً استثناء در آیه مورد بحث، منقطع است؛ در زبان عربی، استثناء به دو صورت متصل و منقطع به کار می‌رود. برخلاف استثناء متصل، در استثناء منقطع، ماهیت مستثنی متفاوت از ماهیت مستثنی عنه است و معنای جمله مقدّم، بدون لحاظ جمله استثناء نیز، صحیح و کامل است. استثناء منقطع در فارسی و سایر زبانها وجود ندارد. موارد دیگری از استثناء منقطع را در آیات 88 شعراء(26) ، 41 دخان(44) ، 25 واقعه(56) و 25 نبأ(78) ملاحظه فرمایید.