قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ كانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً ﴿۸۸﴾
بگو: اگر انس و جن همداستان شوند تا شبیه این قرآن را ارائه کنند، هرگز موفق نخواهند شد و هر چند که پشتیبان یکدیگر باشند(1).290
اسراء (17)
88
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیات 38 یونس(10) ، 13 هود(11) و 34 طور(52) آمده است.
وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فِي هذَا الْقُرْآنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ فَأَبى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ كُفُوراً ﴿۸۹﴾
در این قرآن از هر [گونه] مثلی برای مردم به شکلهای مختلف بیان کرده‌ایم(1)، ولی بیشتر مردم سرباز زدند [و] جز سرِ انکار نداشتند؛290
اسراء (17)
89
به زیرنویس آیه 54 کهف(18) توجّه فرمایید.
وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعاً ﴿۹۰﴾
و گفتند: هرگز تو را باور نخواهیم کرد، مگر اینکه برای ما از زمین چشمه‌ای جاری سازی،290
اسراء (17)
90
أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَ عِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهارَ خِلالَها تَفْجِيراً ﴿۹۱﴾
یا باغی از درختان خرما و انگور در اختیار تو باشد که در میان آن نهرهایی به جریان اندازی،290
اسراء (17)
91
أَوْ تُسْقِطَ السَّماءَ كَما زَعَمْتَ عَلَيْنا كِسَفاً أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ قَبِيلاً ﴿۹۲﴾
یا چنانکه تصوّر کرده‌ای، آسمان را پاره پاره(1) بر سر ما فرود آری(2)، یا خدا و فرشتگان را در برابر ما حاضر نمایی،290
اسراء (17)
92
کسَف: جمع کسفَه: قِطعَه.
اشاره است به مضمون آیه 9 سبأ(34).
أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقى فِي السَّماءِ وَ لَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنا كِتاباً نَقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلاَّ بَشَراً رَسُولاً ﴿۹۳﴾
یا کاخی از طلا [در اختیار] داشته باشی، یا بر آسمان بالا روی؛ و بالارفتنت را [نیز] باور نمی‌کنیم، مگر اینکه نوشته‌ای بر ما فرود آری که آن را بخوانیم(1)؛ بگو: صاحب‌اختیارم را تقدیس می‌کنم، آیا من جز بشری پیام رسان هستم(2)؟290
اسراء (17)
93
به آیات 7 انعام(6) و 52 مدثر(74) توجّه فرمایید.
در مورد سه آیه اخیر به آیات 96 و 97 یونس(10) توجّه فرمایید.
وَ ما مَنَعَ النَّاسَ أَنْ يُؤْمِنُوا إِذْ جاءَهُمُ الْهُدى إِلاَّ أَنْ قالُوا أَ بَعَثَ اللَّهُ بَشَراً رَسُولاً ﴿۹۴﴾
آنگاه که [قرآن، عامل] هدایت بر مردم عرضه شد، چیزی آنان را از ایمان بازنداشت، جز اینکه گفتند: چگونه خدا بشری را به رسالت برانگیخته است(1)؟!290
اسراء (17)
94
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 14 فصلت(41) ، 24 و 34 و 47 مؤمنون(23) و 24 قمر(54) آمده و پاسخ تصوّر جاهلانه آنان در آیات 43 نحل(16) و 8 انبیاء(21) آمده است.
قُلْ لَوْ كانَ فِي الْأَرْضِ مَلائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّينَ لَنَزَّلْنا عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَكاً رَسُولاً ﴿۹۵﴾
بگو: اگر در زمین فرشتگانی به طور عادی آمد و شد داشتند، فرشته‌ای را از آسمان به رسالت بر آنان نازل می‌کردیم(1).290
اسراء (17)
95
اشاره است به گفتار مشرکان در آیه 7 فرقان(25).
قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً ﴿۹۶﴾
بگو: خدا بین من و شما به عنوان گواه کافی است؛ زیرا او به [حال] بندگانش آگاه و بیناست.290
اسراء (17)
96
وَ مَنْ يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَ مَنْ يُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِهِ وَ نَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَلى وُجُوهِهِمْ عُمْياً وَ بُكْماً وَ صُمًّا مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ كُلَّما خَبَتْ زِدْناهُمْ سَعِيراً ﴿۹۷﴾
هر که را خدا هدایت کند(1)، راه‌یافته [واقعی] است و کسانی که خدا گمراهشان کند(2)، در برابر خدا کارسازی برای آنان نخواهی یافت، و روز رستاخیز آنان را کور و گنگ و کر، به رو درافتاده(3) احضار می‌کنیم(4)؛ جایگاهشان دوزخ است که هر گاه [حرارتش] فرونشیند، آتشی سوزان بر آنان می‌افزاییم.291
اسراء (17)
97
به آیه 11 تغابن(64) و من یؤمن باللّه یهد قلبه توجّه فرمایید.
به آیه 27 ابراهیم(14) و یضل اللّه الظالمین توجّه فرمایید.
در آیه 48 قمر(54) روشن‌تر بیان شده است.
برای توجیه ترجمه «حشر» به بخش پایانی آیه 61 قصص(28) توجّه فرمایید.