وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى أَدْبارِهِمْ نُفُوراً ﴿۴۶﴾
و بر دلهاشان پرده(1) و بر گوشهاشان سنگینی نهادیم تا آن [پیام] را درنیابند(2)؛ و چون صاحب‌اختیارت را در قرآن به یگانگی‌اش یاد کنی، با بیزاری به پشت خویش بازگردند(3).285
اسراء (17)
46
اکنّه: جمع کنان: پرده و پوشش.
علت آن را در آیات 10 بقره(2) ، 155 نساء(4) ، 125 توبه(9) و نیمه دوّم آیه 5 صف(61) جستجو فرمایید.
به آیات 49-51 مدثر(74) توجّه فرمایید؛ ضمناً مفهوم این عبارت به بیان دیگر در آیات 26 فصلت(41) ، 72 حج(22) و 35 و 36 صافات(37) و مفهوم اکراه انکارورزان از توحید و استقبال از شرک، در آیات 45 زمر(39) و 12 غافر(40) آمده است.
نَحْنُ أَعْلَمُ بِما يَسْتَمِعُونَ بِهِ إِذْ يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ وَ إِذْ هُمْ نَجْوى إِذْ يَقُولُ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلاَّ رَجُلاً مَسْحُوراً ﴿۴۷﴾
ما داناتریم به هدفی که به خاطر آن به [سخنان] تو گوش فرامی‌دهند و نیز هنگامی که با هم نجوا می‌کنند، آنگاه که ستمگران[شان] می‌گویند: شما فقط از مردی جادوزده پیروی می‌کنید.285
اسراء (17)
47
انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلاً ﴿۴۸﴾
ببین چگونه برای تو مثلها زدند و گمراه شده‌اند، و در نتیجه راه به جایی نمی‌برند.285
اسراء (17)
48
وَ قالُوا أَ إِذا كُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِيداً ﴿۴۹﴾
گفتند: چگونه وقتی استخوان و خاک شدیم، با آفرینش جدیدی برانگیخته خواهیم شد(1)؟285
اسراء (17)
49
پاسخ این ادّعای جاهلانه را در آیات 79-81 یس(36) ملاحظه فرمایید.
قُلْ كُونُوا حِجارَةً أَوْ حَدِيداً ﴿۵۰﴾
بگو: سنگ باشید یا آهن،286
اسراء (17)
50
أَوْ خَلْقاً مِمَّا يَكْبُرُ فِي صُدُورِكُمْ فَسَيَقُولُونَ مَنْ يُعِيدُنا قُلِ الَّذِي فَطَرَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَيُنْغِضُونَ إِلَيْكَ رُؤُسَهُمْ وَ يَقُولُونَ مَتى هُوَ قُلْ عَسى أَنْ يَكُونَ قَرِيباً ﴿۵۱﴾
یا آفرینشی به همان سختی که به تصوّر شما می‌رسد [باز هم برانگیخته خواهید شد]؛ خواهند گفت: چه کسی ما را بازمی‌گرداند؟ بگو: همان که نخستین بار شما را آفرید؛ آنگاه با تعجب و ناباوری(1) می‌پرسند: چه وقت؟ بگو: چه بسا به همین نزدیکی.286
اسراء (17)
51
معنی تحت‌اللفظ این عبارت «سرهاشان را به سوی تو تکان می‌دهند» است، ولی اصطلاح را نمی‌توان تحت‌اللفظ ترجمه کرد.
يَوْمَ يَدْعُوكُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ بِحَمْدِهِ وَ تَظُنُّونَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلاَّ قَلِيلاً ﴿۵۲﴾
روزی که [خدا] شما را فرامی‌خواند، با ستایش اجابتش خواهید کرد و می‌پندارید که فقط اندکی [در گور(1)] آرمیده‌اید.286
اسراء (17)
52
برای توجیه افزوده، به آیات 55 و 56 روم(30) توجه فرمایید. در مورد نزدیکی ساعت حدوث قیامت، آیات 1 و 97 انبیاء(21) ، 63 مؤمنون(33) ، 18 غافر(40) ، 17 شوری(42) ، 1 قمر(54) ، 6 و 7 معارج(70) و 46 نازعات(79) را ملاحظه نمایید.
وَ قُلْ لِعِبادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطانَ كانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبِيناً ﴿۵۳﴾
به بندگانم بگو: به زیباترین شکل [با یکدیگر] صحبت کنند(1)، که شیطان میانشان آشوب می‌اندازد(2)؛ زیرا که شیطان همواره دشمن آشکار انسانهاست.286
اسراء (17)
53
فعل مضارع «یقولوا» مجزوم به لام امر محذوف است و در اصل «لِیقولوا» بوده است.
به آیه 36 فصلت(41) توجّه فرمایید: وَ إمَّا ینزَغَنَّک مِنَ الشَّیطانِ نَزغٌ فَاستَعِذ باللّه إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعٌ العَلِیمُ.
رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِكُمْ إِنْ يَشَأْ يَرْحَمْكُمْ أَوْ إِنْ يَشَأْ يُعَذِّبْكُمْ وَ ما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ وَكِيلاً ﴿۵۴﴾
صاحب‌اختیارتان به [حال] شما آگاه‌تر است؛ اگر بخواهد، بر شما رحمت می‌آورد(1) و اگر بخواهد، مجازات می‌کند(2)؛ و ما تو را کارگزار آنان نفرستادیم.286
اسراء (17)
54
خواست خدا در این گونه موارد قانونمند است؛ به زیرنویس آیه 74 آل‌عمران(3) مراجعه فرمایید.
به زیرنویس اوّل آیه 40 مائده(5) مراجعه فرمایید.
وَ رَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلى بَعْضٍ وَ آتَيْنا داوُدَ زَبُوراً ﴿۵۵﴾
صاحب‌اختیار تو به [حال] هر که در آسمانها و زمین است، آگاه‌تر است؛ و برخی از پیامبران را بر سایرین برتری دادیم و زبور(1) را به داود عطا کردیم.286
اسراء (17)
55
به زیرنویس اوّل آیه 105 انبیاء(21) و زیرنویس سوّم آیه 163 نساء(4) مراجعه فرمایید.