وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولاً ﴿۳۷﴾
در زمین خرامان گام برمدار که [با غرورِ خود] هرگز زمین را نخواهی شکافت و هرگز به بلندای کوهها نخواهی رسید(1).284
اسراء (17)
37
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 18 و 19 لقمان(31) و 63 فرقان(25) آمده است.
كُلُّ ذلِكَ كانَ سَيِّئُهُ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهاً ﴿۳۸﴾
همه این عادات، زشتی‌اش، نزد صاحب‌اختیار تو ناپسند است(1).284
اسراء (17)
38
برای تشریح میزان حرمت اعمال ذکرشده در آیات اخیر زنا، قتل نفس، توزین با ترازوی نادرست و... از واژه «مکروه» استفاده شده است و می‌رساند که در فرهنگ قرآن، این کلمه وقتی از دید خدا به کار برده می‌شود، به معنی حرام است.
ذلِكَ مِمَّا أَوْحى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ وَ لا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَتُلْقى فِي جَهَنَّمَ مَلُوماً مَدْحُوراً ﴿۳۹﴾
این [احکام] از جمله دانشِ توأم با بینش است که صاحب‌اختیارت به تو وحی کرده است؛ و هرگز در کنار خدا معبود دیگری قرارمده، که ملامت‌زده و مطرود به دوزخ نگونسار خواهی شد.285
اسراء (17)
39
أَ فَأَصْفاكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِينَ وَ اتَّخَذَ مِنَ الْمَلائِكَةِ إِناثاً إِنَّكُمْ لَتَقُولُونَ قَوْلاً عَظِيماً ﴿۴۰﴾
چگونه [ادّعا دارید که] صاحب‌اختیارتان شما را به [داشتن] پسران اختصاص داد و خود دخترانی از فرشتگان برگزید؟! حقّا که گزافه بر زبان می‌رانید.285
اسراء (17)
40
وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فِي هذَا الْقُرْآنِ لِيَذَّكَّرُوا وَ ما يَزِيدُهُمْ إِلاَّ نُفُوراً ﴿۴۱﴾
در این قرآن به شکلهای مختلف [حقایق را] بیان کردیم تا پند پذیرند، و[لی] جز بر بیزاری آنان نمی‌افزاید.285
اسراء (17)
41
قُلْ لَوْ كانَ مَعَهُ آلِهَةٌ كَما يَقُولُونَ إِذاً لاَبْتَغَوْا إِلى ذِي الْعَرْشِ سَبِيلاً ﴿۴۲﴾
بگو: اگر در کنار خدا - آن گونه که می‌پندارند - معبودهای دیگری بود، در آن صورت آنها راهی [برای تقرب] به صاحب عرش می‌جستند(1).285
اسراء (17)
42
آیه 57 اسراء(همین سوره) مؤید معنی ایست که کرده‌ایم. نکته ظریف این است که در قرآن هر جا رهیابی و تقرب به سوی خداست با کلمه «الی» همراه شده مثل آیات 57 فرقان(25) و 19 مزمل(73) و 29 انسان(76) و اگر منظور جستن راه غلبه بر کسی باشد، با کلمه «علی» همراه می‌شود، مثل آیات 34 و بخش پایانی 90 نساء(4) و 41 و 42 شوری(42).
سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا يَقُولُونَ عُلُوًّا كَبِيراً ﴿۴۳﴾
[خدا] منزّه است و از آنچه [درباره‌اش] می‌گویند، بسیار والاتر.285
اسراء (17)
43
تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كانَ حَلِيماً غَفُوراً ﴿۴۴﴾
آسمانهای هفتگانه و زمین و هر که در آنهاست [با تبعیت گریزناپذیر خود از قوانین خدا] او را تقدیس می‌کنند؛ و هیچ چیز نیست مگر اینکه او را با ستایش، تقدیس می‌کند، ولی شما تقدیسشان را درنمی‌یابید(1)؛ به راستی خدا بردباری است آمرزگار.285
اسراء (17)
44
اگر منظور، تسبیح لفظی اشیاء بود، باید می‌فرمود «نمی شنوید». همه موجودات همان وظیفه‌ای را اجرا می‌کنند و همان خواصّ را از خود بروز می‌دهند که خدا در طبیعت پیش‌بینی کرده است، مثل نفت، سنگ ساختمانی، فلزات مختلف و... برای درک تسبیح موجودات، کافی است به گردش شگفت‌آور آب در طبیعت توجّه شود.
وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَيْنَكَ وَ بَيْنَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجاباً مَسْتُوراً ﴿۴۵﴾
و چون قرآن را تلاوت می‌کنی، میان تو و کسانی که به آخرت باور ندارند، پرده‌ای ناپیدا می‌افکنیم(1)؛285
اسراء (17)
45
به آیات 5 فصلت(41) و 124 و 125 توبه(9) توجّه فرمایید.
وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى أَدْبارِهِمْ نُفُوراً ﴿۴۶﴾
و بر دلهاشان پرده(1) و بر گوشهاشان سنگینی نهادیم تا آن [پیام] را درنیابند(2)؛ و چون صاحب‌اختیارت را در قرآن به یگانگی‌اش یاد کنی، با بیزاری به پشت خویش بازگردند(3).285
اسراء (17)
46
اکنّه: جمع کنان: پرده و پوشش.
علت آن را در آیات 10 بقره(2) ، 155 نساء(4) ، 125 توبه(9) و نیمه دوّم آیه 5 صف(61) جستجو فرمایید.
به آیات 49-51 مدثر(74) توجّه فرمایید؛ ضمناً مفهوم این عبارت به بیان دیگر در آیات 26 فصلت(41) ، 72 حج(22) و 35 و 36 صافات(37) و مفهوم اکراه انکارورزان از توحید و استقبال از شرک، در آیات 45 زمر(39) و 12 غافر(40) آمده است.