وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَكُمْ فِيها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ ﴿۵﴾
دامها را برای شما آفرید که حاوی وسیله پوشش و منافع دیگری است و از [گوشت] آنها نیز تغذیه می‌کنید.
سوره نحل (16) آیه 5
صفحه
267
سوره
نحل (16)
آیه
5
وَ لَكُمْ فِيها جَمالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَ حِينَ تَسْرَحُونَ ﴿۶﴾
و به گاهی که [گله‌ها را] از صحرا بازمی‌آرید و بامدادان که به چَراگاهشان می‌برید، برای شما [وسیله] شکوه و تجمّل است.
سوره نحل (16) آیه 6
صفحه
267
سوره
نحل (16)
آیه
6
وَ تَحْمِلُ أَثْقالَكُمْ إِلى بَلَدٍ لَمْ تَكُونُوا بالِغِيهِ إِلاَّ بِشِقِّ الْأَنْفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ ﴿۷﴾
و بارهای شما را به سرزمین[های]ی حمل می‌کنند که شما جز با مشقّت نمی‌توانستید به آنجا برسید(1)؛ البته صاحب‌اختیار شما رئوف و مهربان است.
سوره نحل (16) آیه 7
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
7
1
کلمه «بالغیه» در اصل «بالغینه» بوده که «نون» به علت اضافه شدن به ضمیر «ه» حذف شده است.
وَ الْخَيْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوها وَ زِينَةً وَ يَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ ﴿۸﴾
و [نیز] اسبان و استران(1) و خران(2) را آفرید تا بر آنها سوار شوید و زیوری [برای شما] باشد؛ و [به همین منظور] وسایلی می‌آفریند که [هنوز] نمی‌دانید.
سوره نحل (16) آیه 8
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
8
1
بغال: جمع بَغل: استرها.
2
حمیر: جمع حِمار: الاغها.
وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْها جائِرٌ وَ لَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ ﴿۹﴾
[ارائه] راه راست به عهده خداست(1) و برخی از راهها بیراهه است؛ و اگر خدا می‌خواست، [جبرا] همه شما را هدایت می‌کرد [ولی انسانها را مختار آفرید(2)].
سوره نحل (16) آیه 9
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
9
1
به آیات 3 انسان(76) ، 12 لیل(92) ، 61 یس(36) ، 165 نساء(4) و 153 انعام(6) توجّه فرمایید.
2
به آیات 8-10 شمس(91) توجّه فرمایید.
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَكُمْ مِنْهُ شَرابٌ وَ مِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ ﴿۱۰﴾
اوست که از آسمان برای شما بارانی فرستاد که آشامیدنی [شما] از آن [تأمین] است و [نیز] روییدنی‌هایی از آن [مایه می‌گیرد] که [چارپایان را] در آن به چَرا می‌برید.
سوره نحل (16) آیه 10
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
10
يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّيْتُونَ وَ النَّخِيلَ وَ الْأَعْنابَ وَ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۱۱﴾
و به وسیله آن برای شما کشتزار و زیتون و درختان خرما و انگور و همه [گونه] میوه‌ها را می‌رویاند؛ و در این [امر] برای اندیشمندان نشانه‌ای است [از توان و تدبیر خدا].
سوره نحل (16) آیه 11
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
11
وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۱۲﴾
شب و روز و خورشید و ماه را در خدمت شما گماشت؛ و ستارگان نیز به فرمان او آماده خدمتند(1)؛ و در این [امر] برای گروهی که خردورزی می‌کنند، نشانه‌ای است [از توان و تدبیر خدا].
سوره نحل (16) آیه 12
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
12
1
یکی از فواید و نتایج آن را در آیه 97 انعام(6) ملاحظه فرمایید.
وَ ما ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفاً أَلْوانُهُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ ﴿۱۳﴾
و [نیز] موادّی را که با رنگ [و خواصّ] مختلف در زمین برای [استفاده] شما پدید آورد [در خدمت شما گماشت]؛ و در این [امر] برای پندپذیران نشانه‌ای است [از قدرت خدا].
سوره نحل (16) آیه 13
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
13
1
کلمه «یذّکرون» در اصل «یتَذکرون» بوده که ادغام شده.
وَ هُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ فِيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۴﴾
هم اوست که دریا[ها] را در خدمت [شما] گماشت(1) تا از آن ماهی تازه بخورید و زیوری برای آراستن خود از آن بیرون آرید؛ و کشتیها(2) را در آن می‌بینی که [سینه امواج را] می‌شکافند تا [سیر و سفر کنید] و از افزون‌بخشی خدا [روزی] بجویید، بسا که سپاس دارید.
سوره نحل (16) آیه 14
صفحه
268
سوره
نحل (16)
آیه
14
1
برای توجیه افزوده، به آیه 12 جاثیه(45) توجّه فرمایید.
2
واژه «فلک» مفرد و جمعش یکسان است.