وَ لَمَّا دَخَلُوا مِنْ حَيْثُ أَمَرَهُمْ أَبُوهُمْ ما كانَ يُغْنِي عَنْهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ حاجَةً فِي نَفْسِ يَعْقُوبَ قَضاها وَ إِنَّهُ لَذُو عِلْمٍ لِما عَلَّمْناهُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ ﴿۶۸﴾
با آنکه همان‌گونه که پدرشان فرمان داده بود وارد [شهر] شدند، [این شیوه ورود] در برابر اراده خدا [در مورد بازداشت بنیامین] هیچ اثری برای آنان نداشت، بلکه تنها احتیاطی در ضمیر یعقوب بود که ابراز کرد؛ و البته او از برکت تعلیم ما دانایی [وارسته] بود، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.
سوره یوسف (12) آیه 68
صفحه
243
سوره
یوسف (12)
آیه
68
وَ لَمَّا دَخَلُوا عَلى يُوسُفَ آوى إِلَيْهِ أَخاهُ قالَ إِنِّي أَنَا أَخُوكَ فَلا تَبْتَئِسْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۶۹﴾
چون بر یوسف وارد شدند، برادرش [بنیامین] را در کنار خود جای داد و [به آرامی] گفت: من برادر [تنی] تو هستم؛ از آنچه می‌کردند اندوهگین مباش.
سوره یوسف (12) آیه 69
صفحه
243
سوره
یوسف (12)
آیه
69
فَلَمَّا جَهَّزَهُمْ بِجَهازِهِمْ جَعَلَ السِّقايَةَ فِي رَحْلِ أَخِيهِ ثُمَّ أَذَّنَ مُؤَذِّنٌ أَيَّتُهَا الْعِيرُ إِنَّكُمْ لَسارِقُونَ ﴿۷۰﴾
و چون بار آنان را بست، جام [زرین] را در خورجین برادرش گذاشت، آنگاه جارچی به بانگ بلند گفت: ای کاروانیان(1) شما سارقید.
سوره یوسف (12) آیه 70
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
70
1
کلمه «عیر» به معنی شتران و اسم جمع است که از لفظ خود دارای مفرد نیست؛ در اینجا مراد کاروانیان است.
قالُوا وَ أَقْبَلُوا عَلَيْهِمْ ما ذا تَفْقِدُونَ ﴿۷۱﴾
[برادران] در حالی که به سمت آنان برگشتند، گفتند: مگر چه گم کرده‌اید؟
سوره یوسف (12) آیه 71
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
71
قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ وَ لِمَنْ جاءَ بِهِ حِمْلُ بَعِيرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ ﴿۷۲﴾
گفتند: جام شاه را گم کرده‌ایم، و [مأمور ویژه گفت:] هر که آن را بیاورد، یک بار شتر [غلّه جایزه] دارد و من بر این [وعده] ضامنم.
سوره یوسف (12) آیه 72
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
72
قالُوا تَاللَّهِ لَقَدْ عَلِمْتُمْ ما جِئْنا لِنُفْسِدَ فِي الْأَرْضِ وَ ما كُنَّا سارِقِينَ ﴿۷۳﴾
گفتند: به خدا سوگند، شما می‌دانید که ما برای تبهکاری به این سرزمین نیامده‌ایم و سارق نیستیم.
سوره یوسف (12) آیه 73
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
73
قالُوا فَما جَزاؤُهُ إِنْ كُنْتُمْ كاذِبِينَ ﴿۷۴﴾
گفتند: اگر دروغ گفته باشید، کیفر آن چیست؟
سوره یوسف (12) آیه 74
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
74
قالُوا جَزاؤُهُ مَنْ وُجِدَ فِي رَحْلِهِ فَهُوَ جَزاؤُهُ كَذلِكَ نَجْزِي الظَّالِمِينَ ﴿۷۵﴾
گفتند: کیفر آن، [بازداشتِ] خود آن کسی است که [جام] در خورجین او یافت شود؛ ما ستمگرانِ [سارق] را این گونه کیفر می‌دهیم.
سوره یوسف (12) آیه 75
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
75
فَبَدَأَ بِأَوْعِيَتِهِمْ قَبْلَ وِعاءِ أَخِيهِ ثُمَّ اسْتَخْرَجَها مِنْ وِعاءِ أَخِيهِ كَذلِكَ كِدْنا لِيُوسُفَ ما كانَ لِيَأْخُذَ أَخاهُ فِي دِينِ الْمَلِكِ إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللَّهُ نَرْفَعُ دَرَجاتٍ مَنْ نَشاءُ وَ فَوْقَ كُلِّ ذِي عِلْمٍ عَلِيمٌ ﴿۷۶﴾
[مأمور یوسف] قبل از بار برادرش، به بررسی بارهای(1) سایرین پرداخت و سرانجام جام را از بار برادرش [بنیامین] بیرون کشید؛ این گونه برای یوسف تدبیر کردیم؛ [زیرا] در قانونِ شاه، حق نداشت که برادرش را [بدون دلیل] بازداشت کند، مگر با تمهید خدا؛ [مقامِ] هر که را بخواهیم به درجاتی رفعت می‌بخشیم(2)، و بالای [دست] هر دانشمندی، دانشمند بزرگ[تر]ی هست.
سوره یوسف (12) آیه 76
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
76
1
اوعیه: جمع وعاء: ظرف، در اینجا منظور خورجین، گونی و غیره است.
2
خواست خدا در این موارد قانونمند است و بستگی به روش انسان‌‌ها دارد؛ به آیات 95 نساء(4) ، مجموعه دو آیه 162 و 163 آل‌عمران(3)، مجموعه دو آیه 3 و 4 انفال(8) ، 20 توبه(9) ، 75 طه(20) ، 10 حدید(57) و 11 مجادله(58) توجّه فرمایید.
قالُوا إِنْ يَسْرِقْ فَقَدْ سَرَقَ أَخٌ لَهُ مِنْ قَبْلُ فَأَسَرَّها يُوسُفُ فِي نَفْسِهِ وَ لَمْ يُبْدِها لَهُمْ قالَ أَنْتُمْ شَرٌّ مَكاناً وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما تَصِفُونَ ﴿۷۷﴾
[برادران] گفتند: اگر او دزدی کرده باشد، [جای شگفتی نیست] قبل از این برادر [تنی ا] ش هم دزدی کرده بود؛ یوسف این [بهتان] را در درون خود نگاه داشت و برایشان آشکار نساخت [و در دل] گفت: شما در وضع بدتری هستید، و خدا از آنچه می‌گویید آگاه‌تر است.
سوره یوسف (12) آیه 77
صفحه
244
سوره
یوسف (12)
آیه
77