وَ قالَ مُوسى رَبَّنا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَ مَلَأَهُ زِينَةً وَ أَمْوالاً فِي الْحَياةِ الدُّنْيا رَبَّنا لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِكَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى أَمْوالِهِمْ وَ اشْدُدْ عَلى قُلُوبِهِمْ فَلا يُؤْمِنُوا حَتَّى يَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِيمَ ﴿۸۸﴾
موسی گفت: صاحب‌اختیارا، به فرعون و سران [قوم] ش زیور و اموالی در زندگی دنیا بخشیده‌ای، نتیجه این شده که [مردم را] از راه تو گمراه سازند(1)؛ صاحب‌اختیارا، اموال آنان را تباه گردان و دلهاشان را سخت گردان، آنان ایمان نمی‌آورند تا آنکه مجازات دردناک را ببینند(2).218
یونس (10)
88
«لام» در «لیضلوا» به اصطلاح «لام عاقبت» است.
و بدیهی است ایمان به هنگام مجازات بی‌نتیجه است؛ به آیات 90-92 یونس(همین سوره) توجّه فرمایید.
قالَ قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَتُكُما فَاسْتَقِيما وَ لا تَتَّبِعانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ ﴿۸۹﴾
[خدا] گفت: درخواست شما پذیرفته شد، پس استقامت ورزید و راه نادانان را پیروی نکنید.219
یونس (10)
89
وَ جاوَزْنا بِبَنِي إِسْرائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَ جُنُودُهُ بَغْياً وَ عَدْواً حَتَّى إِذا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِيلَ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ ﴿۹۰﴾
دودمان یعقوب(1) را از رود(2) [نیل] گذراندیم، فرعون و سپاهش با انگیزه تجاوز به تعقیبشان پرداختند، تا آنجا که غرقاب او را فرا گرفت و گفت: باور دارم که هیچ معبودی جز آنکه دودمان یعقوب به او ایمان آورده‌اند، نیست(3) و من تسلیم [او] هستم.219
یونس (10)
90
در مورد بنی‌اسرائیل، به زیرنویس اوّل آیه 83 بقره(2) و نیز زیرنویس آیه 105 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
در زبان عرب، «بحر» و «یم» به معنای دریا، برای آبهای وسیع و رودهای بزرگ هم بکار می‌رود و اینجا منظور از بحر، رود نیل است.
در مورد ایمان و توبه در آستانه مرگ، به آیات 18 نساء(4) ، 85 غافر(40) و 51 یونس(همین سوره) توجّه فرمایید.
آلْآنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَ كُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ ﴿۹۱﴾
الان(1)؟! در حالی که قبلاً [فرصت طولانی داشتی و] نافرمان و تبهکار بودی.219
یونس (10)
91
آلآن مرکب از همزه استفهام و واژه الآن است.
فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً وَ إِنَّ كَثِيراً مِنَ النَّاسِ عَنْ آياتِنا لَغافِلُونَ ﴿۹۲﴾
امروز پیکر [بی‌جان]ت را [از کام امواج] نجات می‌دهیم [و بر فراز ساحل می‌افکنیم] تا عبرتی برای آیندگان باشی؛ که بسیاری از مردم از نشانه‌های [قدرت] ما غافلند.219
یونس (10)
92
وَ لَقَدْ بَوَّأْنا بَنِي إِسْرائِيلَ مُبَوَّأَ صِدْقٍ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ فَمَا اخْتَلَفُوا حَتَّى جاءَهُمُ الْعِلْمُ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ فِيما كانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿۹۳﴾
دودمان یعقوب را [پس از هلاک دشمنان] در قرارگاهی شایسته جای دادیم(1) و نعمتهای پاکیزه را روزی آنان کردیم، ولی آگاهانه اختلاف ورزیدند؛ البته صاحب‌اختیارت روز رستاخیز در موارد اختلافشان میان آنان داوری خواهد کرد.219
یونس (10)
93
جایگاه خوب آنها را در آیات 137 اعراف(7) و 57-59 شعراء(26) ملاحظه فرمایید.
فَإِنْ كُنْتَ فِي شَكٍّ مِمَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ فَسْئَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُنَ الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكَ لَقَدْ جاءَكَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ المُمْتَرِينَ ﴿۹۴﴾
اگر در آنچه بر تو نازل کردیم تردید داری، از آنان که قبل از تو کتاب آسمانی می‌خوانده‌اند بپرس؛ حق از جانب صاحب‌اختیار توست، پس هرگز در زمره تردیدکنندگان مباش.219
یونس (10)
94
وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِ اللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ الْخاسِرِينَ ﴿۹۵﴾
و در زمره کسانی که آیات خدا را دروغ می‌شمردند مباش، که زیانکار خواهی شد.219
یونس (10)
95
إِنَّ الَّذِينَ حَقَّتْ عَلَيْهِمْ كَلِمَتُ رَبِّكَ لا يُؤْمِنُونَ ﴿۹۶﴾
کسانی که فرمان مجازات صاحب‌اختیارت(1) بر ایشان تحقّق یافته است - اگرچه هر نشانه‌ای [از قدرت خدا] بر آنان آشکار شود ایمان نمی‌آورند(2) تا آنکه مجازات دردناک را ببینند.219
یونس (10)
96
برای توجیه ترجمه «کلمه» به «فرمان مجازات» به بخش انتهایی آیه 71 زمر(39) توجّه فرمایید. منظور از آن همان مفاد آیه 85 ص(38) است.
به آیه 6 بقره(2) توجّه فرمایید.
وَ لَوْ جاءَتْهُمْ كُلُّ آيَةٍ حَتَّى يَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِيمَ ﴿۹۷﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.219
یونس (10)
97