وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِي الْأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۵۴﴾
اگر هر ستمگری مالک همه آنچه در زمین است باشد، [از وحشت مجازات] همه را برای نجات خویش خواهد پرداخت [ولی پذیرفتنی نیست(1)]؛ و چون مجازات را ببینند، ابراز پشیمانی کنند(2)؛ و میان آنان به عدالت داوری شود و مورد ظلم قرار نخواهند گرفت.215
یونس (10)
54
برای توجیه افزوده، به آیه 91 آل‌عمران(3) توجّه فرمایید؛ ضمناً مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 18 رعد(13) ، 15 حدید(57) و 11-14 معارج(70) آمده است.
«اِسرار» دو معنی متضاد دارد؛ به زیرنویس دوم آیه 33 سبأ(34) توجّه فرمایید.
أَلا إِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَلا إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ ﴿۵۵﴾
آگاه باشید که بی‌تردید هر چه در آسمانها و زمین است، متعلّق به خداست؛ و بی‌تردید وعده خدا راست است، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.215
یونس (10)
55
هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿۵۶﴾
اوست که حیات و مرگ می‌دهد و به پیشگاه او بازگردانده می‌شوید.215
یونس (10)
56
يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿۵۷﴾
ای مردم، برای شما اندرزی از جانب صاحب‌اختیارتان آمده که شفای بیماری دلها و هدایت و رحمتی است برای مؤمنان.215
یونس (10)
57
قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ ﴿۵۸﴾
بگو: تنها به افزون‌بخشی خدا و رحمتش باید شادمان باشند، [فقط] به همین، که از اموالی که جمع می‌کنند بهتر است.215
یونس (10)
58
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ لَكُمْ مِنْ رِزْقٍ فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالاً قُلْ آللَّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللَّهِ تَفْتَرُونَ ﴿۵۹﴾
بگو: به نظر شما رزقی را که خدا برای شما مقرّر کرده است، [و خودسرانه] پاره‌ای را حرام و [پاره‌ای را] حلال تلقّی می‌کنید، آیا خدا(1) به شما چنین دستوری داده است یا دروغ به خدا نسبت می‌دهید؟215
یونس (10)
59
«آللّه » مرکب از همزه استفهام و واژه «اللّه » است.
وَ ما ظَنُّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَشْكُرُونَ ﴿۶۰﴾
کسانی که دروغ به خدا نسبت می‌دهند، در روز رستاخیز چه تصوّری [برای توجیه عمل خود] دارند؟ خدا نسبت به مردم افزون‌بخشی دارد، ولی بیشترشان سپاسگزار نیستند.215
یونس (10)
60
وَ ما تَكُونُ فِي شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ كُنَّا عَلَيْكُمْ شُهُوداً إِذْ تُفِيضُونَ فِيهِ وَ ما يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي السَّماءِ وَ لا أَصْغَرَ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرَ إِلاَّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ ﴿۶۱﴾
در هیچ حال [و وضعی] نیستی و هیچ بخشی از قرآن را از جانب خدا تلاوت نمی‌کنی و [شما مردم هم] دست به هیچ عملی نمی‌زنید، مگر اینکه آنگاه که به آن می‌پردازید، ما ناظر بر شما هستیم؛ و همسنگ ذرّه‌ای در زمین و در آسمان از صاحب‌اختیار تو پوشیده نیست(1)، و کوچکتر و بزرگتر از آن چیزی نیست مگر اینکه در کتاب روشن [علم خدا] ثبت است.215
یونس (10)
61
مفهوم علم و اشراف خدا بر اجزاء عالم و رفتار انسانها، در دهها آیه از جمله آیات 5 آل‌عمران(3) ، 59 انعام(6) ، 9 رعد(13) ، 38 ابراهیم(14) ، 3 سبأ(34) و 16 غافر(40) آمده است.
أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿۶۲﴾
آگاه باشید که دوستان خدا(1)، ترس و اندوهی نخواهند داشت(2)؛216
یونس (10)
62
برای شناخت افراد مورد نظر، با آیه 34 انفال(8) اِن اولیاءهُ الا المتقون مقایسه فرمایید.
در این رابطه به آیات 127 انعام(6) ، 28 رعد(13) و 27 و 28 فجر(89) توجّه فرمایید؛ ضمناً معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 123 طه(20) آمده است.
الَّذِينَ آمَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُونَ ﴿۶۳﴾
کسانی که ایمان آورده و پروا می‌کردند.216
یونس (10)
63