هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسابَ ما خَلَقَ اللَّهُ ذلِكَ إِلاَّ بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿۵﴾
اوست که خورشید را فروزان و ماه را تابان آفرید و برای آن جایگاهها[ی معینی] تقدیر کرد تا [با تغییر وضع ماه] شمار سنوات و حساب [ایام] را بدانید؛ این [نظام] را به حق آفرید و آیات را برای اهل دانش به وضوح بیان می‌کند.
سوره یونس (10) آیه 5
صفحه
208
سوره
یونس (10)
آیه
5
إِنَّ فِي اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَّقُونَ ﴿۶﴾
بی‌گمان در گردش پیاپی(1) شب و روز و آنچه خدا در آسمانها و زمین آفریده، برای پرواپیشگان نشانه‌هایی [از قدرت خدا] است.
سوره یونس (10) آیه 6
صفحه
208
سوره
یونس (10)
آیه
6
1
برای توجیه ترجمه «اختلاف»، با آیه 62 فرقان(25) مقایسه فرمایید.
إِنَّ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَياةِ الدُّنْيا وَ اطْمَأَنُّوا بِها وَ الَّذِينَ هُمْ عَنْ آياتِنا غافِلُونَ ﴿۷﴾
کسانی که انتظار [رستاخیز و] لقای ما را ندارند و به زندگی دنیا دلخوش گشته و به آن اطمینان یافته‌اند و کسانی که از نشانه‌های [قدرت] ما غافلند،
سوره یونس (10) آیه 7
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
7
أُولئِكَ مَأْواهُمُ النَّارُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۸﴾
به [سزای] دستاوردشان، جایگاهشان دوزخ است.
سوره یونس (10) آیه 8
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
8
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ يَهْدِيهِمْ رَبُّهُمْ بِإِيمانِهِمْ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ﴿۹﴾
و[لی] مؤمنانِ نیک‌رفتار را به پاس ایمانشان، صاحب‌اختیارشان به بوستانهای پرنعمت، که نهرها از کنارشان جاری خواهد بود، هدایت می‌کند(1).
سوره یونس (10) آیه 9
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
9
1
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 17 محمّد(47) آمده است.
دَعْواهُمْ فِيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ وَ تَحِيَّتُهُمْ فِيها سَلامٌ وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ ﴿۱۰﴾
نیایش آنان در بهشت این است که: بارخدایا، تو را تقدیس می‌کنیم؛ و درودشان در آنجا سلام است(1)؛ و پایان‌بخش نیایششان این است که: الحمد للّه ربّ العالمین.
سوره یونس (10) آیه 10
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
10
1
به آیات 23 و 24 رعد(13) و 73 زمر(39) توجّه فرمایید.
وَ لَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿۱۱﴾
اگر با همان شتاب که مردم در طلب خیرند، خدا [به عقوبت اعمالشان] برای آنان شرّ مقدّر می‌کرد(1)، مدّت [حیات]شان سپری شده بود؛ ولی ما کسانی را که انتظار [رستاخیز و] لقای ما را ندارند، [فرصت می‌دهیم و(2)] در طغیانشان سرگشته رها می‌سازیم.
سوره یونس (10) آیه 11
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
11
1
اشاره به گفتار مشرکان است که در آیات 16 ص(38) و 32 انفال(8) آمده است.
2
برای توجیه افزوده، به آیات 61 نحل(16) و 45 فاطر(35) توجّه فرمایید.
وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنْبِهِ أَوْ قاعِداً أَوْ قائِماً فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ يَدْعُنا إِلى ضُرٍّ مَسَّهُ كَذلِكَ زُيِّنَ لِلْمُسْرِفِينَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۱۲﴾
هر گاه انسان دچار گزندی شود، [در هر حالی که هست] آرمیده یا نشسته و ایستاده، ما را [به نیایش] می‌خواند؛ امّا همین که گزند را از او دور ساختیم، [با حالت غفلت و غرور] چنان راه خویش سپرد که گویی هرگز برای برداشتن گزندی که دامنگیرش شده بود، ما را [به نیایش] نخوانده است(1)؛ رفتار اسرافکاران در نظرشان این گونه آراسته شده است(2).
سوره یونس (10) آیه 12
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
12
1
مفهوم این آیه به بیان دیگری در آیات 67 اسراء(17) و 51 فصلت(41) آمده است.
2
به آیه 25 فصلت(41) و نیز به آیات 103-105 کهف(18) توجّه فرمایید.
وَ لَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ وَ ما كانُوا لِيُؤْمِنُوا كَذلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ ﴿۱۳﴾
قبل از شما نسلهایی(1) را به کیفر ظلمشان هلاک کردیم، [و این] در حالی [بود] که رسولانشان نشانه‌های روشن بر ایشان عرضه کردند، ولی آنان بر آن نبودند که ایمان بیاورند؛ بزهکاران را این گونه کیفر می‌دهیم.
سوره یونس (10) آیه 13
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
13
1
قرون: جمع قرن: مردم یک عصر و زمان، نسلها.
ثُمَّ جَعَلْناكُمْ خَلائِفَ فِي الْأَرْضِ مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ ﴿۱۴﴾
آنگاه پس از آنان، شما را در زمین جانشین کردیم تا بنگریم شما چگونه عمل می‌کنید(1)
سوره یونس (10) آیه 14
صفحه
209
سوره
یونس (10)
آیه
14
1
مفهوم این آیه، به بیان دیگر در آیه 39 فاطر(35) آمده است. ضمناً از دو آیه اخیر (13 و 14 یونس) به روشنی مشخّص می‌شود که همه مردم روی زمین در همه زمانها خلیفه اقوام گذشته بوده‌اند نه خلیفه اللّه.