الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۱۵۷﴾
همانان که از این رسول و پیامبرِ آموزش‌ندیده(1) - که [خصوصیات] او را نزد خود در تورات و انجیل نوشته می‌یابند(2)- پیروی می‌کنند؛ آنان را به رفتار شایسته فرا می‌خواند و از ناپسند بازمی‌دارد و نعمتهای پاکیزه را برایشان حلال و پلیدیها را حرام می‌شمرد و از قید و بندهایی که داشته‌اند آزادشان می‌سازد؛ پس کسانی که به او ایمان داشته، حرمتش را نگاه داشتند و یاری‌اش کردند و نوری را که همراه او نازل شده است پیروی کردند، رستگارند.
سوره اعراف (7) آیه 157
صفحه
170
سوره
اعراف (7)
آیه
157
1
به آیه 48 عنکبوت(29) توجّه فرمایید.
2
به آیات 6 صف(61) و 29 فتح(48) توجّه فرمایید.
قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعاً الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ يُحيِي وَ يُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ كَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿۱۵۸﴾
بگو: ای مردم، من رسول خدا بر همه شما هستم(1)، خدایی که فرمانروایی آسمانها و زمین خاصّ اوست؛ معبودی جز او نیست که حیات می‌بخشد و مرگ می‌دهد، پس به خدا و رسولش که پیامبر آموزش‌ندیده است و خدا و کلماتش(2) را باور دارد، ایمان بیاورید و از او پیروی کنید، بسا که هدایت شوید.
سوره اعراف (7) آیه 158
صفحه
170
سوره
اعراف (7)
آیه
158
1
مغایرتی با آیات 214 شعراء(26) و 7 شوری(42) ندارد؛ چرا ؟ ضمناً معنی و مفهوم این قسمت از آیه مورد بحث، به بیان دیگر در آیات 1 فرقان(25) و 28 سبأ(34) آمده است.
2
منظور از کلمات خدا گفتار همه پیامبران گذشته است؛ با آیه 136 بقره(2) مقایسه فرمایید.
وَ مِنْ قَوْمِ مُوسى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ يَعْدِلُونَ ﴿۱۵۹﴾
گروهی(1) از قوم موسی هستند که [مردم را] به راه حق هدایت می‌نمایند و با [معیار] حق حکم می‌کنند.
سوره اعراف (7) آیه 159
صفحه
170
سوره
اعراف (7)
آیه
159
1
«امت» گروهی از مردم است که هدف و آرمان و عقاید مشترکی دارند و از این نظر با قوم و قبیله و طایفه فرق دارد.
وَ قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْباطاً أُمَماً وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسى إِذِ اسْتَسْقاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ وَ ظَلَّلْنا عَلَيْهِمُ الْغَمامَ وَ أَنْزَلْنا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ وَ ما ظَلَمُونا وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿۱۶۰﴾
دودمان یعقوب را به دوازده تیره مستقل(1) بخش کردیم و چون [در صحرا] قوم موسی از او آب خواستند، به او وحی کردیم: چوب دستی خود را بر آن سنگ بزن! آنگاه دوازده چشمه از آن جَستن گرفت؛ و هر تیره آبشخور خویش را شناخت؛ و ابر را بر آنان سایه گستر کردیم. و بر [ای تغذیه] آنان نعمتی گیاهی و نعمتی از گوشت پرندگان مقرّر داشتیم؛ [و گفتیم:] از نعمتهای پاکیزه که روزی شما کرده‌ایم بخورید؛ و[لی] آنان [با ناسپاسی و نافرمانی] بر ما ستمی نکردند، بلکه در حق خویش ستم می‌کردند.
سوره اعراف (7) آیه 160
صفحه
171
سوره
اعراف (7)
آیه
160
1
به زیرنویس اوّل آیه 136 بقره(2) مراجعه فرمایید.
وَ إِذْ قِيلَ لَهُمُ اسْكُنُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ وَ كُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ وَ قُولُوا حِطَّةٌ وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً نَغْفِرْ لَكُمْ خَطِيئاتِكُمْ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ ﴿۱۶۱﴾
[به یاد آرید] آنگاه که به آنان گفته شد در این شهر(1) سکنی گزینید و از [نعمتهای] آن از هر جا که خواهید بخورید و بگویید: [خدایا، درخواست ما] آمرزش است، و با خضوع و فروتنی از دروازه وارد شوید تا گناهانتان را بیامرزیم؛ و [البته] بر [پاداش] نیکوکاران خواهیم افزود.
سوره اعراف (7) آیه 161
صفحه
171
سوره
اعراف (7)
آیه
161
1
به زیرنویس دوم آیه 58 بقره(2) مراجعه فرمایید.
فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما كانُوا يَظْلِمُونَ ﴿۱۶۲﴾
ولی ستمگرانشان سخنی به کار بردند غیر از آنچه که به آنان گفته شده بود(1)، ما هم به کیفر ستمشان بلایی از آسمان بر آنان فرو فرستادیم.
سوره اعراف (7) آیه 162
صفحه
171
سوره
اعراف (7)
آیه
162
1
قرآن در مورد این تغییر در کلام توضیحی نداده است؛ بعضی از مفسّران گفته‌اند به جای کلمه «حطّه» کلام استهزاءآمیزی می‌گفتند.
وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَ يَوْمَ لا يَسْبِتُونَ لا تَأْتِيهِمْ كَذلِكَ نَبْلُوهُمْ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ ﴿۱۶۳﴾
از دودمان یعقوب درباره [مردم] شهری که مشرف بر دریا بود بپرس، آنگاه که [از فرمان تحریم صید ماهی] در روز شنبه تجاوز می‌کردند؛ چون ماهیان(1) [به موجب غریزه تشخیص داده بودند] که در روز[های] شنبه [مصون از تعرضند و] آشکارا(2) [بر آبهای ساحلی] می‌آمدند، و[لی] غیر شنبه نمی‌آمدند؛ آنان را به سبب انحرافشان این گونه به آزمایش گرفتیم.
سوره اعراف (7) آیه 163
صفحه
171
سوره
اعراف (7)
آیه
163
1
حیتان: جمع حوت: ماهی.
2
شُرّع: جمع شارع: نزدیک و نمایان.
وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿۱۶۴﴾
و آنگاه که جمعی از ایشان [به دیگران] گفتند: چرا گروهی(1) را که [سرانجام] خدا هلاکشان خواهد کرد یا به مجازاتی سخت گرفتار خواهد ساخت، [بیهوده] اندرز می‌دهید؟ [خیرخواهان] اظهار داشتند: [این اندرزها] برای اعتذار [و انجام وظیفه] در پیشگاه صاحب‌اختیار شماست و بسا که [مؤثّر باشد و] پرواپیشه شوند.
سوره اعراف (7) آیه 164
صفحه
172
سوره
اعراف (7)
آیه
164
1
به زیرنویس آیه 159 اعراف(همین سوره) مراجعه فرمایید.
فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ ﴿۱۶۵﴾
همین که تذکرات را به فراموشی سپردند، کسانی را که از بدی نهی می‌کردند، نجات دادیم و ستمگران را به کیفر انحرافشان به مجازاتی سخت گرفتار کردیم(1).
سوره اعراف (7) آیه 165
صفحه
172
سوره
اعراف (7)
آیه
165
1
در آیه تصریح شده که شرط نجات، اظهار مخالفت و نهی از ظلم و بدی هاست؛ در غیر این صورت کسانی که مرتکب خلاف نشدند اما با سکوتشان زمینه رفتار خلاف را فراهم می‌کنند نیز گرفتار خواهند شد، به آیه 25 انفال(8) توجّه فرمایید.
فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ ما نُهُوا عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئِينَ ﴿۱۶۶﴾
و آنگاه که از [ترک] مناهی سر باز زدند، به آنان خطاب کردیم: بوزینه‌هایی مطرود باشید.
سوره اعراف (7) آیه 166
صفحه
172
سوره
اعراف (7)
آیه
166