أَ فَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ ﴿۹۹﴾
و آیا از دسیسه خدا در امانند(1) [که غافل نشسته‌اند]؟ در حالی که از دسیسه خدا جز زیانکاران احساس ایمنی نخواهند کرد.163
اعراف (7)
99
برای درک چگونگی مکر خدا به آیه 182 اعراف(7) توجّه فرمایید.
أَ وَ لَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ أَهْلِها أَنْ لَوْ نَشاءُ أَصَبْناهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَ نَطْبَعُ عَلى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا يَسْمَعُونَ ﴿۱۰۰﴾
آیا برای کسانی که زمین را پس از [هلاک] صاحبان [قبلی ا] ش به ارث می‌برند، روشن نشده است که اگر می‌خواستیم آنان را [نیز] به [کیفر] گناهانشان گرفتار می‌کردیم و بر دلهاشان مُهر [غفلت] می‌نهادیم که [حقایق را] نشنوند؟163
اعراف (7)
100
تِلْكَ الْقُرى نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبائِها وَ لَقَدْ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَما كانُوا لِيُؤْمِنُوا بِما كَذَّبُوا مِنْ قَبْلُ كَذلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلى قُلُوبِ الْكافِرِينَ ﴿۱۰۱﴾
این سرزمینهایی است که پاره‌ای از اخبارش را بر تو حکایت می‌کنیم؛ و رسولانشان نشانه‌های روشن بر ایشان عرضه کردند، ولی آنان بر آن نبودند که به آنچه که قبلاً دروغ می‌شمردند، ایمان آورند. خدا این گونه بر دلهای انکارورزان مهر [غفلت] می‌نهد(1)163
اعراف (7)
101
با آیه 155 نساء(4) مقایسه فرمایید.
وَ ما وَجَدْنا لِأَكْثَرِهِمْ مِنْ عَهْدٍ وَ إِنْ وَجَدْنا أَكْثَرَهُمْ لَفاسِقِينَ ﴿۱۰۲﴾
در بیشترشان [وفای به] هیچ عهدی ندیدیم؛ و منحرف و بزهکار تشخیصشان دادیم.163
اعراف (7)
102
ثُمَّ بَعَثْنا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسى بِآياتِنا إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَظَلَمُوا بِها فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ ﴿۱۰۳﴾
پس از پیامبران گذشته، موسی را با آیات خویش بر فرعون(1) و سران [قوم] ش برانگیختیم، امّا آنان [با تکذیب خود] نسبت به آیات ما ستم [و ناسپاسی] کردند(2)؛ ببین سرانجام تبهکاران چگونه بود!163
اعراف (7)
103
لغت «فرعون» در اصل مصری است و از کلمات دخیله در زمان عرب می‌باشد که لغات متعدد از قبیل «متفرعن» و «تفرعن» از آن ساخته شده است.
برای درک معنی و مفهوم «ظلم» در اینجا، به آیات 13 و 14 نمل(27) که روشن‌تر بیان شده است توجّه فرمایید.
وَ قالَ مُوسى يا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ ﴿۱۰۴﴾
موسی گفت: ای فرعون(1)، من رسولی از سوی صاحب‌اختیار جهانیانم؛163
اعراف (7)
104
«فرعون» لقب عمومی شاهان مصر باستان است و فرعون زمان موسی طبق نقل تاریخ، رامسس دوّم بوده است.
حَقِيقٌ عَلى أَنْ لا أَقُولَ عَلَى اللَّهِ إِلاَّ الْحَقَّ قَدْ جِئْتُكُمْ بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَرْسِلْ مَعِيَ بَنِي إِسْرائِيلَ ﴿۱۰۵﴾
سزاوار است که در مورد خدا جز به راستی و حق سخن نگویم؛ برای شما نشانه روشنی از جانب صاحب‌اختیارتان آورده‌ام، پس دودمان یعقوب(1) را [آزاد کن و] در اختیار من بگذار.164
اعراف (7)
105
بنی‌اسرائیل نسل برادران یوسف بودند که در زمان حضرت یوسف و به دعوت او از فلسطین به مصر آمدند و در آنجا تکثیر یافتند. پس از فوت یوسف و تغییر اوضاع سیاسی و حکومتی مصر، به صورت شهروند درجه دوّم درآمدند و مورد استثمار فرعونیان قرار گرفتند. به توضیحات زیرنویس دوم آیه 141 اعراف(همین سوره) هم توجه فرمایید.
قالَ إِنْ كُنْتَ جِئْتَ بِآيَةٍ فَأْتِ بِها إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ ﴿۱۰۶﴾
[فرعون] گفت: اگر راست می‌گویی و دلیل روشنی آورده‌ای، ارائه کن.164
اعراف (7)
106
فَأَلْقى عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ ﴿۱۰۷﴾
آنگاه چوبدست(1) خود را انداخت، ناگهان اژدهایی آشکار شد.164
اعراف (7)
107
«عصا» در زبان عربی به معنی چوبدستی است. آنچه در زبان فارسی به آن عصا می‌گویند در زبان عربی «مِنسَأه» نامیده می‌شود و یکبار در آیه 14 سبأ(34) آمده است.
وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذا هِيَ بَيْضاءُ لِلنَّاظِرِينَ ﴿۱۰۸﴾
و دستش را [از پهلو(1)] بیرون آورد، ناگاه در نظر بینندگان سپید و روشن نمودار شد.164
اعراف (7)
108
برای توجیه افزوده، به آیه 22 طه(20) توجّه فرمایید.