قَدْ جاءَكُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِيَ فَعَلَيْها وَ ما أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ ﴿۱۰۴﴾
از جانب صاحب‌اختیارتان موجبات بصیرت برای شما آمده است؛ هر که دیده بصیرت گشاید، به سود اوست؛ و هر که دیده بربندد، به زیان خود اوست؛ و من نگاهبان شما نیستم.
سوره انعام (6) آیه 104
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
104
وَ كَذلِكَ نُصَرِّفُ الْآياتِ وَ لِيَقُولُوا دَرَسْتَ وَ لِنُبَيِّنَهُ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿۱۰۵﴾
و آیات را این گونه در شکلهای مختلف بیان می‌کنیم، تا [دریابند] و نگویند [از دیگران] آموخته‌ای و تا برای اهل دانش به روشنی بیان کنیم.
سوره انعام (6) آیه 105
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
105
اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ ﴿۱۰۶﴾
از آنچه از صاحب‌اختیارت به تو وحی شده است پیروی کن؛ معبودی جز او نیست؛ و از مشرکان رویگردان(1).
سوره انعام (6) آیه 106
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
106
1
تناقضی با آیه 5 توبه(9) ندارد؛ زیرا چنانکه قبل و بعد آیه 5 توبه(9) نشان می‌دهد، آیه در مقام تعیین تکلیف در برابر مشرکینی است که سر جنگ داشتند، و آیه 106 انعام(6) رویگردانی از معاندین، از نظر بحث و تلاش بیش از حدّ برای تغییر آنهاست.
وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكُوا وَ ما جَعَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً وَ ما أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيلٍ ﴿۱۰۷﴾
اگر خدا می‌خواست شرک نمی‌ورزیدند [ولی نظامِ خلقتِ انسان را بر اساس اختیار قرار داد(1)]؛ و تو را نگاهبان آنان تعیین نکرده‌ایم؛ و کارگزار آنان نیستی.
سوره انعام (6) آیه 107
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
107
1
به آیه 3 انسان(76) توجّه فرمایید.
وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۱۰۸﴾
به معبودانی که به جای خدا [به نیایش] می‌خوانند، دشنام مدهید که آنان هم با انگیزه تجاوز [از حق] و از سر جهالت خدا را مورد ناسزا قرار دهند؛ کردار هر گروهی(1) را این گونه در نظرشان آراسته‌ایم(2)، آنگاه بازگشت آنان به پیشگاه صاحب‌اختیارشان است و آنان را به آنچه می‌کردند آگاه می‌سازد(3).
سوره انعام (6) آیه 108
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
108
1
«امت» گروهی از مردم است که هدف و عقاید مشترکی دارند و از این نظر با قوم و قبیله و طایفه فرق دارد.
2
به آیه 25 فصلت(41) توجّه فرمایید.
3
به آیه 22 ق(50) توجّه فرمایید.
وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ جاءَتْهُمْ آيَةٌ لَيُؤْمِنُنَّ بِها قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ ما يُشْعِرُكُمْ أَنَّها إِذا جاءَتْ لا يُؤْمِنُونَ ﴿۱۰۹﴾
با سوگندهای سخت خود به خدا سوگند یاد کردند که اگر معجزه‌ای بر آنان برسد، بدان ایمان آورند؛ بگو: معجزه‌ها همه در اختیار خداست [نه من،] و شما چه می‌دانید، که اگر معجزه‌ای هم بیاید، ایمان نمی‌آورند.
سوره انعام (6) آیه 109
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
109
وَ نُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَ أَبْصارَهُمْ كَما لَمْ يُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ نَذَرُهُمْ فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿۱۱۰﴾
دلها و دیدگان آنان را که در آغاز [از سر عناد] ایمان نیاوردند، [از درک حقایق] می‌گردانیم و در طغیانشان سرگشته رها می‌سازیم.
سوره انعام (6) آیه 110
صفحه
141
سوره
انعام (6)
آیه
110
وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَيْهِمُ الْمَلائِكَةَ وَ كَلَّمَهُمُ الْمَوْتى وَ حَشَرْنا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلاً ما كانُوا لِيُؤْمِنُوا إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللَّهُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُونَ ﴿۱۱۱﴾
حتّی اگر فرشتگان را بر آنان نازل می‌کردیم و مردگان با آنان سخن می‌گفتند و هر معجزه‌ای را در برابرشان حاضر می‌کردیم، باز [هم] سرِ ایمان نداشتند(1)، مگر اینکه خدا بخواهد؛ ولیکن بیشترشان نادانی می‌کنند.
سوره انعام (6) آیه 111
صفحه
142
سوره
انعام (6)
آیه
111
1
پاسخ گفتار انکارورزان است که در آیه 21 فرقان(25) آمده است.
وَ كَذلِكَ جَعَلْنا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَياطِينَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوراً وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ ما فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَ ما يَفْتَرُونَ ﴿۱۱۲﴾
این گونه برای هر پیامبری دشمنانی(1) از دیونهادان انس و جن پدید آوردیم که با گفتار آراسته، به منظور فریب، برخی [از آنان] به برخی دیگر در نهان پیام می‌فرستند؛ و اگر صاحب‌اختیار تو می‌خواست چنین نمی‌کردند، [ولی انسانها را مختار آفرید(2)] پس آنان را با دروغهایی که می‌سازند به حال خود واگذار؛
سوره انعام (6) آیه 112
صفحه
142
سوره
انعام (6)
آیه
112
1
«عدّو» به معنی دشمن و دشمنان است؛ مفرد و جمع و مثنی و مذکر و مؤنّث در این کلمه یکسان است، ولی گاهی اوقات آن را جمع می‌بندند و اعداء می‌گویند، که در آیات 103 آل‌عمران(3) و 19 فصلت(41) به کار رفته است.
2
به آیه 3 انسان(76) توجّه فرمایید.
وَ لِتَصْغى إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَ لِيَرْضَوْهُ وَ لِيَقْتَرِفُوا ما هُمْ مُقْتَرِفُونَ ﴿۱۱۳﴾
تا [مورد آزمایش قرار گیرند] و دلهای کسانی که به آخرت باور ندارند، به [گفتار فریبای] آنان گرایش یابد و آن را بپسندند(1) و هر چه می‌خواهند بکنند.
سوره انعام (6) آیه 113
صفحه
142
سوره
انعام (6)
آیه
113
1
عکس این موضوع را در آیه 201 اعراف(7) در مورد مؤمنان فرموده است.