قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَ غَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ ﴿۴۰﴾
بگو به نظر شما اگر مجازات خدا یا رستاخیز بر شما فرا رسد - اگر راستگویید - آیا جز خدا را [به یاری] می‌خوانید؟132
انعام (6)
40
بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ ما تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شاءَ وَ تَنْسَوْنَ ما تُشْرِكُونَ ﴿۴۱﴾
[هرگز!] بلکه فقط او را [به فریاد] می‌خوانید(1)، و اگر او بخواهد، مشکلی را که به آن اشاره می‌کنید از میان برمی‌دارد و افرادی را که [در قدرت، با خدا] شریک می‌دانستید، از یاد می‌برید.132
انعام (6)
41
به آیات 65 عنکبوت(29) و 32 لقمان(31) توجّه فرمایید.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ ﴿۴۲﴾
بر امّتهای قبل از تو [نیز پیامبرانی] فرستادیم و [چون به راه نیامدند، برای آزمایش] آنان را به سختی و گزند گرفتار کردیم، بسا که زاری کنند [و به درگاه ما بازآیند].132
انعام (6)
42
فَلَوْ لا إِذْ جاءَهُمْ بَأْسُنا تَضَرَّعُوا وَ لكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ ما كانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۴۳﴾
چرا هنگامی که سختگیری ما به آنان رسید، [توبه و] زاری نکردند؟ بلکه دلهایشان سخت شد و شیطان اعمالشان را در نظرشان آراست(1).132
انعام (6)
43
در رابطه با عبارت اخیر، به آیه 36 زخرف(43) و نیز به آیات 103-105 کهف(18) توجّه فرمایید.
فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَيْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ ﴿۴۴﴾
و چون همه تذکراتی که به آنان داده شده بود به فراموشی سپردند، [برای آزمایش و اتمام حجّت] درهای هر نعمتی را به رویشان گشودیم، تا بدان سرمست شدند، آنگاه ناگهان آنان را [به کیفر] گرفتیم، به گونه‌ای که همه در نومیدی فرو رفتند.132
انعام (6)
44
فَقُطِعَ دابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ ﴿۴۵﴾
پس ریشه آن ستمگران برکنده شد، و سپاس خاصّ خداست، صاحب‌اختیار جهانیان(1).133
انعام (6)
45
مفاد آیات 42-45 انعام(همین سوره) به بیان دیگر در آیات 94 و 95 اعراف(7) آمده است.
قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَ أَبْصارَكُمْ وَ خَتَمَ عَلى قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآياتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ ﴿۴۶﴾
بگو: به نظر شما اگر خدا شنوایی و بینایی شما را بازستاند و بر دلهای شما مُهر [غفلت] نهد، کدام معبودی جز خدا آن را برای شما بازمی‌آرد؟ ببین چگونه آیات را به شکلهای مختلف بیان می‌کنیم، باز هم روی برمی‌تابند.133
انعام (6)
46
قُلْ أَ رَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتاكُمْ عَذابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ إِلاَّ الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ ﴿۴۷﴾
بگو: به نظر شما(1) اگر مجازاتِ خدا ناگهان یا پس از اعلام، بر شما فرا رسد، آیا جز گروه ستمگران هلاک می‌شوند؟133
انعام (6)
47
لفظ «أرأیتکم» مرکب از 3 جزء است: 1- همزه استفهام، 2- صیغه مفرد مذکر مخاطب ماضی از ماده رؤیت، 3- ضمیر جمع مخاطب مذکر. این واژه گاهی معنی تحت‌اللفظ خود را می‌دهد مثل مورد آیه 63 کهف(18)؛ ولی عموماً معنی «به من بگو» یا «بگو ببینم» و نظایر آن را می‌دهد. «ک» زائد بر آن داخل می‌شود تا در تثنیه و جمع تغییرات لازم بر «ک» واقع شود و خود صیغه بدون تغییر به حال خود باقی بماند. همان‌گونه که در آیه 62 اسراء(17) چون طرف خطاب مفرد بوده، «ارایتک» آمده است. «ارایت» و «ارایتم» نیز مشمول همین بحث می‌باشد.
وَ ما نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلاَّ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ فَمَنْ آمَنَ وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿۴۸﴾
ما پیامبران را جز به عنوان بشارت‌‌دهنده و هشداردهنده نمی‌فرستیم؛ و آنان که ایمان آرند و به اصلاح [خود] پردازند، ترس و اندوهی نخواهند داشت(1).133
انعام (6)
48
به آیات 127 انعام(همین سوره) ، 28 رعد(13) و 27-28 فجر(89) توجّه فرمایید؛ ضمناً مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 123 طه(20) آمده است.
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا يَمَسُّهُمُ الْعَذابُ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ ﴿۴۹﴾
ولی کسانی که آیات ما را دروغ شمارند، به کیفر انحرافشان، مجازات دامنگیرشان خواهد شد.133
انعام (6)
49