مِنَ الَّذِينَ هادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ يَقُولُونَ سَمِعْنا وَ عَصَيْنا وَ اسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَ راعِنا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْناً فِي الدِّينِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اسْمَعْ وَ انْظُرْنا لَكانَ خَيْراً لَهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلا يُؤْمِنُونَ إِلاَّ قَلِيلاً ﴿۴۶﴾
پاره‌ای از یهودیان، کلمات [کتاب خدا] را از مفهوم اصلی‌اش تحریف می‌کنند و می‌گویند: «شنیدیم و نافرمانی کردیم! بشنو که ناشنوا باشی» و با زبان بازی و برای طعن در دین «راعنا» [را به گونه زشتی بیان می‌کردند(1)]؛ و اگر می‌گفتند: شنیدیم و اطاعت کردیم، [تو نیز] سخنان ما را بشنو و ناظر [احوال] ما باش، برای آنان بهتر و متین‌تر بود، ولی خدا آنان را به خاطر انکارشان نفرین کرده است و جز عدّه کمی ایمان نمی‌آورند.86
نساء (4)
46
«راعنا» در صورتی که با تشدید «نون» بیان شود، معنی «تحمیق کن» می‌دهد و بدون تشدید، معنی ما را رعایت کن تفسیر نمونه؛ به ترجمه و توضیح آیه 104 بقره(2) نیز مراجعه فرمایید.
يا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ كانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولاً ﴿۴۷﴾
ای اهل‌کتاب، به قرآنی که نازل کرده‌ایم و کتاب شما را تصدیق می‌کند، باور آورید، قبل از آنکه [بینایی و شنوایی] چهره‌هایی را محو کنیم و آنها را به قهقرا بازگردانیم [تا در تشخیص راه، سرگشته بمانند(1)]، یا همچون افراد [داستان] شنبه(2) نفرینشان کنیم(3)، و فرمان خدا انجام یافتنی است.86
نساء (4)
47
برای روشن‌تر شدن مفهوم آیه و توجیه افزوده، به آیه 110 انعام(6) توجّه فرمایید؛ ضمناً این آیه را با آیات 7 و 15 بقره(2) مقایسه فرمایید.
به ترجمه و توضیح آیه 65 بقره(2) و 163 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
نتیجه لعن خدا را در مورد آنان در آیات 65 بقره(2) و 166 اعراف(7) ملاحظه فرمایید.
إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى إِثْماً عَظِيماً ﴿۴۸﴾
خدا این [گناه را] که برایش [در قدرت] شریک قائل شوند نمی‌بخشد، و[لی] غیر از آن را برای هر که بخواهد [و شایسته بداند] می‌بخشد؛ و هر که برای خدا شریک قائل شود، گناهی عظیم بربافته است(1).86
نساء (4)
48
به مفهوم عقوبت شرک، در آیه 116 نساء(همین سوره) و زیرنویس مربوطه توجه فرمایید.
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ يَشاءُ وَ لا يُظْلَمُونَ فَتِيلاً ﴿۴۹﴾
آیا توجّه نکرده‌ای به کسانی که خودستایی می‌کنند(1)؟ خداست که هر که را بخواهد به پاکی می‌ستاید(2) و مورد کمترین ظلمی قرار نخواهند گرفت.86
نساء (4)
49
اشاره به خودستایی‌‌هایی است که برای نمونه در آیات 80 و 111 بقره(2) و 18 مائده(5) و 6 جمعه(62) آمده است؛ در عین حال عمومیت آیه به جای خود محفوظ است.
نمونه‌های آن را در مورد ابراهیم و ادریس در آیات 41 و 56 مریم(19)، در مورد یعقوب در آیه 68 یوسف(12)، در مورد یوسف در آیه 24 یوسف(12)، در مورد موسی در آیه 51 مریم(19)، در مورد آسیه همسر فرعون و مریم در آیات 11-12 تحریم(66) در مورد عیسی در آیه 45 آل‌عمران(3) و در مورد محمّد(ص) در آیات 196 اعراف(7) و 4 قلم(68) ملاحظه فرمایید.
انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ كَفى بِهِ إِثْماً مُبِيناً ﴿۵۰﴾
ببین چگونه دروغ به خدا نسبت می‌دهند(1)؛ و همین عمل به عنوان گناه آشکار کافی است.86
نساء (4)
50
منظور دروغی است که یهودیان مطرح می‌کردند و در آیه 80 بقره(2) آمده است. آیه 79 بقره(2) هم در رابطه با همین افراد است.
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ الْكِتابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ يَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هؤُلاءِ أَهْدى مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلاً ﴿۵۱﴾
آیا توجّه نکرده‌ای به کسانی که اطلاع محدودی از کتاب [آسمانی] یافته‌اند(1) [و بنا به مصلحت روز] به بت[ها] و طاغوتها می‌گروند و درباره انکارورزان اظهار می‌دارند که: اینها راه‌یافته‌تر از مؤمنین هستند(2)؟!86
نساء (4)
51
به زیرنویس آیه 23 آل‌عمران(3) توجّه فرمایید.
تعریض به یهودیانی است که در جنگ احزاب از مشرکان حمایت می‌کردند.
أُولئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ مَنْ يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِيراً ﴿۵۲﴾
آنان کسانی هستند که خدا نفرینشان کرده است؛ و هر که را خدا نفرین کند، یاوری برای او نخواهی یافت.87
نساء (4)
52
أَمْ لَهُمْ نَصِيبٌ مِنَ الْمُلْكِ فَإِذاً لا يُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِيراً ﴿۵۳﴾
مگر یهودیان سهمی از فرمانروایی دارند؟ در آن صورت هم از بذل پشیزی به مردم دریغ می‌ورزیدند(1).87
نساء (4)
53
آیه معنی و مفهوم آیه 100 اسراء(17) را دارد.
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً ﴿۵۴﴾
یا اینکه به اشخاص[ی مثل پیامبر و گروندگانش]، به خاطر این [رسالت و قرآن] که خدا از افزون‌بخشی خود به آنها عطا کرده است حسد می‌ورزند؟! [با آنکه یهود هم از] خاندان ابراهیم [هستند و زمانی خود آنان] را کتاب و دانشِ توأم با بینش و فرمانروایی بزرگی بخشیدیم(1).87
نساء (4)
54
مثل حاکمیت یوسف در مصر و داود و سلیمان در شامات. در مورد یوسف به آیات 54 -56 یوسف(12) و در مورد داود به آیات 251 بقره(2) ، 10 سبأ(34) ، 20 و 26 ص(38)، و در مورد سلیمان به آیات 16 و 17 نمل(27) و نیز 38-40 نمل(27) توجّه فرمایید. یادآوری می‌شود نسل ابراهیم به علت دو همسر ابراهیم (سارا و هاجر)، به دو شاخه اسرائیلی و اسماعیلی تقسیم شد؛ سارا به اتّفاق فرزندش اسحاق (پدر یعقوب) در فلسطین زندگی می‌کرد و منشأ شاخه اسرائیلی بود؛ هاجر با فرزندش اسماعیل ساکن عربستان بود و منشأ شاخه اسماعیلی شد که تیره‌ای از اعرابند.
فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَ كَفى بِجَهَنَّمَ سَعِيراً ﴿۵۵﴾
برخی از آنان به پیامبر گرویدند و برخی [دیگر مردم را] از [اقبال به] او بازداشتند؛ و دوزخ به عنوان آتش سوزان [برای آنان] کافی است.87
نساء (4)
55