إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ ﴿۴۵﴾
[به یاد آر] آنگاه که فرشتگان گفتند: ای مریم، خدا تو را به مخلوق [برگزیده] خود بشارت میدهد، نامش عیسی مسیح، فرزند مریم است(1) که در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان(2) [درگاه خدا] است.55
آلعمران (3)
45
بشارتی که در این آیه به آن تصریح شده، همان است که در آیات 17-19 مریم(19) با توضیح بیشتر آمده است.
به منظور شناخت افراد مقرّب، به آیات 10 و 11 واقعه(56) توجّه فرمایید.
وَ يُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَ كَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿۴۶﴾
در گاهواره [به اعجاز(1)] و در میانسالی(2) [به وحی] با مردم سخن خواهد گفت و در زمره شایستگان است.56
آلعمران (3)
46
سخن گفتن عیسی در شیرخوارگی، در اولین روزی که مریم کودک را به میانِ مردم آورد، صورت گرفت؛ به آیات 29-33 مریم(19) توجّه فرمایید.
کهل (کهولت) برخلاف مفهومی که در فارسی وارد، دورهای از زندگی است که انسان از جوانی گذشته و هنوز به پیری نرسیده، که سنین بین 30 تا 50 سالگی است. آوردن لفظ «کهل» خود بشارت دیگری بود که به مریم داده شده و نشان میدهد که فرزندش حدّاقل تا سن میانسالی زندگی خواهد کرد.
قالَتْ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَ لَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ قالَ كَذلِكِ اللَّهُ يَخْلُقُ ما يَشاءُ إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ ﴿۴۷﴾
[مریم] گفت: صاحباختیارا، چگونه فرزندی خواهم داشت، در حالی که دست هیچ بشری به من نرسیده است؟! گفت: [مشیت خدا] چنین است، هر چه بخواهد میآفریند؛ چون امری را مقرّر دارد، کافی است به آن بگوید: باش و میشود.56
آلعمران (3)
47
وَ يُعَلِّمُهُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجِيلَ ﴿۴۸﴾
و [نیز بشارت داد که] خدا به او کتاب و دانشِ توأم با بینش و تورات و انجیل آموزش میدهد؛56
آلعمران (3)
48
وَ رَسُولاً إِلى بَنِي إِسْرائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْراً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْيِ الْمَوْتى بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُنَبِّئُكُمْ بِما تَأْكُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۴۹﴾
و [او را] رسولی برای دودمان یعقوب [انتخاب کند، با این دعوی] که برای شما نشانهای از جانب صاحباختیارتان آوردهام، از گِل برای شما مجسمه پرندهای میسازم و در آن میدمم و به اذن خدا پرندهای [جاندار] خواهد شد؛ و نابینای مادرزاد و بیمار مبتلا به لکههای پوستی را بهبود میبخشم و مردگان(1) را به اذن خدا زنده میکنم؛ و از آنچه در خانههای خود میخوریدوذخیره میکنید، به شما خبر میدهم؛ به راستی در این [امور] نشانهای است برای شما، اگر باور داشته باشید(2).56
آلعمران (3)
49
موتی: جمع میت: مردگان.
آنچه در این مقطع، در مورد معجزات حضرت عیسی به صورت خبر به مریم، آمده، در آیه 110 مائده(5) بنا به رویداد ذکر گردیده است.
وَ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ لِأُحِلَّ لَكُمْ بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُمْ وَ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ ﴿۵۰﴾
و در حالی که تورات، کتاب پیش از خود را تصدیق میکنم، و [نیز آمدهام] تا پارهای از آنچه بر شما حرام شده بود(1)، حلال کنم و از جانب صاحباختیارتان نشانهای برای شما آوردهام؛ پس در برابر خدا پروا کنید و مطیع من باشید.56
آلعمران (3)
50
منشأ این تحریم را در آیه 160 نساء(4) ملاحظه فرمایید.
إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ ﴿۵۱﴾
خدا صاحباختیار من و شماست، پس [تنها] او را بندگی کنید(1)؛ راه راست همین است.56
آلعمران (3)
51
از آیه 117 مائده(5) استفاده میشود که گفتن این جمله نیز به واسطه وحی و امر خدا بوده است و کلام شخص او نبوده.
فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قالَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ اشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ﴿۵۲﴾
عیسی چون احساس ناباوری از آنها کرد، گفت: یاوران من در راه خدا(1) چه کسانیاند؟ حواریون(2) گفتند: ما یاوران [دین] خداییم(3)؛ خدا را باور داریم و گواه باش که تسلیم [او] هستیم(4).56
آلعمران (3)
52
لفظ «انصار» در آیه به کلمه «الی اللّه » مقید شده تا تشویق و تحریصی برای پاسخدهندگان باشد؛ همین منظور در آیه 11 حدید(57) مطرح بوده است.
یاران و شاگردان ویژه حضرت عیسیع.
داستان حواریون و عیسی ضمن دستوری به مؤمنین برای پیروی از آنها، در آیه 14 صف(61) نیز آمده است.
برای توجیه افزوده، با آیه 131 بقره(2) مقایسه فرمایید.
رَبَّنا آمَنَّا بِما أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ ﴿۵۳﴾
صاحباختیارا، به آنچه نازل کردهای باور داریم و پیرو این رسول هستیم، پس ما را در زمره گواهان [پیامهای خویش] به شمار آر(1).57
آلعمران (3)
53
منظور از «گواهانِ پیامهای الهی»، همه مؤمنانی است که در طول تاریخ، تابع راه و روش پیامبران بودند؛ در این رابطه به آیات 52-54 قصص(28) توجّه فرمایید.
وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ ﴿۵۴﴾
[یهودیان] دسیسه کردند(1)، خدا هم [با] دسیسه [آنان مقابله] کرد(2)، و خدا از همه دسیسهگران قویتر است(3).57
آلعمران (3)
54
برای توجیه افزوده، به نیمه اوّل آیه 157 نساء(4) توجّه فرمایید.
در مورد چگونگی مقابله خدا، به آیه 158 نساء(4) توجّه فرمایید. ضمناً در این آیه در مورد دو کلمه «مکروا» و «مَکر» صنعت مشاکله به کار رفته یعنی یکسانی در لفظ و اختلاف در معنی.
به آیه 182 اعراف(7) توجّه فرمایید.