لا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكافِرِينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلاَّ أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقاةً وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ ﴿۲۸﴾
افراد با ایمان نباید انکارورزان را به جای مؤمنان به دوستی انتخاب کنند(1)؛ و هر که چنین کند، هیچ رابطه‌ای با خدا نخواهد داشت، مگر اینکه [بخواهید] به گونه‌ای از [شرّ آسیب] آنها پرهیز و مدارا کنید(2)؛ خدا شما را از [نافرمانی] خود برحذر می‌دارد، که سرانجام در پیشگاه خداست.53
آل‌عمران (3)
28
مفهوم آیه به بیان کاملتر در آیه 118 آل‌عمران(همین سوره) آمده است. منظور از کفار در آیه دشمنانی است که سر جنگ دارند. به آیات 8 و 9 ممتحنه(60) توجه فرمایید.
با آیه 106 نحل(16) مقایسه فرمایید.
قُلْ إِنْ تُخْفُوا ما فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۲۹﴾
بگو: اگر آنچه در سینه‌های شماست نهان دارید یا آشکار کنید، خدا بدان واقف است؛ و به هر چه در آسمانها و زمین است آگاهی دارد؛ و بر هر کاری تواناست.53
آل‌عمران (3)
29
يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعِيداً وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ ﴿۳۰﴾
روزی که هر کس آنچه از نیک و بد انجام داده است در برابر خود حاضر یابد(1)، آرزو کند کاش میان او و رفتار [ناشایسته ا] ش فرسنگها فاصله بود(2). خدا شما را از [نافرمانی] خود برحذر می‌دارد(3)؛ و به بندگان رئوف است.54
آل‌عمران (3)
30
با آیه 49 کهف(18) مقایسه فرمایید. و وضع الکتاب فتری المجرمین مشفقین مما فیه
در آن روز مجرمین عین همین آرزو را که برای داشتن فاصله زیاد با عملشان دارند، در مورد دوستان دنیاییشان هم خواهند داشت، به آیه 38 زخرف(43) توجّه فرمایید.
معنی و مفهوم این آیه، در آیه 16 غافر(40) نیز با بیان دیگری مطرح شده است.
قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۳۱﴾
بگو: اگر خدا را دوست می‌دارید، مرا پیروی کنید تا خدا [هم] شما را دوست بدارد(1) و گناهان شما را ببخشد، که خدا آمرزگاری است مهربان.54
آل‌عمران (3)
31
به آیه 80 نساء(4) توجّه فرمایید، هم معنی با این آیه است.
قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ ﴿۳۲﴾
بگو: از خدا و رسول اطاعت کنید(1)؛ و اگر روی برتابند، [بدانند که] خدا انکارورزان را دوست ندارد.54
آل‌عمران (3)
32
کلمه «تَوَلَّوْا» در اصل «تَتَوَلَّوْا» می‌باشد.
إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَ ﴿۳۳﴾
خدا آدم و نوح و [افرادی از] خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر تمامی جهانیان برگزید،54
آل‌عمران (3)
33
ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۳۴﴾
در حالی که [از نظر تقوا] فرزندانی مشابه یکدیگر بودند؛ و خدا شنوایی داناست.54
آل‌عمران (3)
34
إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿۳۵﴾
[به یاد آر] آنگاه که همسر عمران اظهار داشت: صاحب‌اختیارا، من عهد کرده‌ام فرزندی که در رحم دارم، آزاد [از قید و بندهای دنیایی] در خدمت [معبد] تو باشد؛ از من بپذیر که شنوا و دانا تویی، تو.54
آل‌عمران (3)
35
فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُها أُنْثى وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى وَ إِنِّي سَمَّيْتُها مَرْيَمَ وَ إِنِّي أُعِيذُها بِكَ وَ ذُرِّيَّتَها مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ ﴿۳۶﴾
و چون وضع حمل کرد، [با افسوس] گفت: صاحب‌اختیارا، من دخترزاده‌ام [که قادر به انجام وظیفه در پرستشگاه نیست] - در حالی که خدا به حالِ فرزندی که او [به دنیا] آورد، داناتر است و هیچ پسری چون این دختر نیست(1) - و او را مریم نام نهادم و او و فرزندانش را از [وسوسه‌های] شیطان طردشده، در پناه تو قرار می‌دهم.54
آل‌عمران (3)
36
البته منظور پسران زمانه‌اند، ضمناً در عبارت لیس الذکر کالانثی الف و لام در «الذکر» جنس و در «الانثی» عهد است.
فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَ أَنْبَتَها نَباتاً حَسَناً وَ كَفَّلَها زَكَرِيَّا كُلَّما دَخَلَ عَلَيْها زَكَرِيَّا الْمِحْرابَ وَجَدَ عِنْدَها رِزْقاً قالَ يا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هذا قالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ ﴿۳۷﴾
آنگاه صاحب‌اختیارش مریم را به نیکویی پذیرفت و [نهال وجودش را] به تربیتی شایسته پرورش داد و زکریا را به سرپرستی او گماشت(1)؛ هر گاه زکریا در محراب [عبادت] بر مریم وارد می‌شد، غذایی [شگفت آور] در کنار او می‌دید؛ [با تعجب] پرسید: مریم، این [روزی] از کجا برای تو رسیده است؟ [مریم] گفت: از جانب خدا؛ البته خدا هر که را بخواهد، بی‌دریغ روزی می‌بخشد.54
آل‌عمران (3)
37
آیه 44 آل‌عمران(همین سوره) نشان می‌دهد که برای سرپرستی مریم که یتیم بود، چند تن از علما داوطلب بودند و زکریا به قید قرعه (و به خواست خدا) انتخاب شد. زکریا همسر خاله مریم بود.