كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ اللَّهُ شَدِيدُ الْعِقابِ ﴿۱۱﴾
[شیوه آنان] همچون شیوه فرعونیان و پیشینیانشان است که آیات ما را دروغ شمردند و خدا هم آنان را به [کیفر] گناهانشان گرفت؛ و خدا سخت‌کیفر است.51
آل‌عمران (3)
11
قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ وَ تُحْشَرُونَ إِلى جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمِهادُ ﴿۱۲﴾
به انکارورزان بگو: به زودی در هم شکسته خواهید شد و به دوزخ که بد قرارگاهی است احضار(1) خواهید شد.51
آل‌عمران (3)
12
برای توجیه ترجمه «حشر» به بخش پایانی آیه 61 قصص(28) توجّه فرمایید.
قَدْ كانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي فِئَتَيْنِ الْتَقَتا فِئَةٌ تُقاتِلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ أُخْرى كافِرَةٌ يَرَوْنَهُمْ مِثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ وَ اللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ يَشاءُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصارِ ﴿۱۳﴾
مسلّماً در آن دو گروه که [در میدان جنگ بدر] روبرو شدند برای شما نشانه‌ای [از لطف خدا] بود؛ گروهی در راه خدا می‌جنگیدند و گروه دیگر کفرورزان بودند که مؤمنان را به چشم، دو برابر خویش مشاهده می‌کردند(1) [به گونه‌ای که از وحشت متزلزل شدند]؛ خدا هر که را بخواهد [و شایسته ببیند]، به یاری خویش نیرومند خواهد کرد(2)؛ به راستی در این [داستان] برای اهل بصیرت عبرتی است.51
آل‌عمران (3)
13
به زیرنویس آیه 44 انفال(8) توجّه فرمایید.
قانونمندی خواست خدا را در این مورد در زیرنویس آیه 5 روم(30) ملاحظه فرمایید.
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنِينَ وَ الْقَناطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِكَ مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ ﴿۱۴﴾
عشق به تمایلات نفس، در مورد زن و فرزند و کیسه‌های مملو از زر و سیم و مرکب‌های ممتاز(1) و دامها و کشتزار[ها]، در نظر مردم آراسته شده است [تا وسیله‌ای برای آزمایش باشد(2)]؛ این[ها] برخورداری [گذرای] زندگی دنیاست؛ و خداست که بازگشت نیکو تنها نزد اوست.51
آل‌عمران (3)
14
معنی تحت‌اللفظ آن «اسبهای نشان کرده شده» است.
برای توجیه افزوده، با آیات 7 کهف(18) و 28 انفال(8) مقایسه فرمایید.
قُلْ أَ أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ ﴿۱۵﴾
بگو: آیا شما را به بهتر از این[ها] آگاه کنم؟ پرواپیشگان نزد صاحب‌اختیارشان باغهایی [از بهشت] دارند که نهرها در دامن آن جاری است و در آنجا با همسران پاک [و زیبا(1)] و [برتر از همه آنها(2)] خشنودی خدا، جاودانه به سر برند؛ و خدا به [حال] بندگان بیناست.51
آل‌عمران (3)
15
اوصاف این همسران را در آیات 48 صافات(37) ، 22 و 23 واقعه(56) و 33 نبأ(78) ملاحظه فرمایید.
برای توجیه افزوده به آیه 72 توبه(9) توجه فرمایید. و رضوان من اللّه اکبر
الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ ﴿۱۶﴾
[اهل تقوا] کسانی [هستند] که می‌گویند: صاحب‌اختیارا، ایمان آوردیم، گناهان ما را بیامرز و از مجازات آتش مصونمان دار(1)؛52
آل‌عمران (3)
16
این درخواست همانست که ضمن آیه 31 احقاف(46) وعده داده شده.
الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ وَ الْقانِتِينَ وَ الْمُنْفِقِينَ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحارِ ﴿۱۷﴾
به ویژه پایداران و راستگویان و فرمانبرداران [خدا(1)] و انفاق‌گران و کسانی که سحرگاهان آمرزش [خدا را] می‌جویند.52
آل‌عمران (3)
17
برای توجیه افزوده، به زیرنویس سوّم آیه 34 نساء(4) توجّه فرمایید.
شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۱۸﴾
خدا در حالی که برپادارنده عدالت است(1) گواهی می‌دهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و دانشوران(2) [نیز گواهی می‌دهند]؛ [آری] معبودی جز او نیست که فرادست و فرزانه است.52
آل‌عمران (3)
18
در این آیه، جابجایی کلمات همراه با شیوایی کلام دیده می‌شود. در مورد جابجایی کلمات در قرآن، آیه 142 اعراف(7) و زیرنویس مربوطه را ملاحظه فرمایید.
لفظ «اولوا» به معنی صاحبان یا دارندگان، جمع است و مفرد آن می‌شود «ذو».
إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِآياتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ ﴿۱۹﴾
به راستی دین نزد خدا تسلیم [در برابر او] است(1)؛ و اهل‌کتاب آگاهانه با انگیزه حسد و برتری‌خواهی که بینشان بود، اختلاف ورزیدند(2)؛ و هر که آیات خدا را انکار کند، [بداند که] خدا سریع‌الحساب است.52
آل‌عمران (3)
19
برای توجیه ترجمه، با آیه 131 بقره(2) مقایسه فرمایید. عبارت فقل اسلمت وجهی للّه در ابتدای آیه بعدی نیز مؤید معنی ای است که برای بخش ابتدایی این آیه کرده‌ایم.
به بخش اول آیه 19 یونس(10) توجه فرمایید.
فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ وَ مَنِ اتَّبَعَنِ وَ قُلْ لِلَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ وَ الْأُمِّيِّينَ أَ أَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ وَ اللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ ﴿۲۰﴾
و اگر در مقابل تو، به محاجّه برخیزند، بگو: من خود را در برابر خدا تسلیم ساخته‌ام و پیروان من [نیز چنین هستند]. به اهل‌کتاب و آنان که [با] کتاب [آشنایی] ندارند، بگو: آیا شما هم [به همین گونه در برابر خدا] تسلیم شده‌اید؟ اگر تسلیم شوند، هدایت شده‌اند و اگر روی برتابند، وظیفه تو فقط پیام‌رسانی است و خدا به [حال] بندگان بیناست(1)52
آل‌عمران (3)
20
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 137 بقره(2) آمده است.