وَ إِلى عادٍ أَخاهُمْ هُوداً قالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ مُفْتَرُونَ ﴿۵۰﴾
و بر قوم عاد(1) برادرشان هود را [فرستادیم]؛ گفت: ای قوم من، خدای را بندگی کنید، هیچ معبودی جز او ندارید؛ شما [با پرستش بتها] دروغپردازانی بیش نیستید.227
هود (11)
50
عاد قوم هود بودند؛ به آیه 60 هود(همین سوره) توجّه فرمایید. قوم عاد از قبایل قدیم عرب بوده که از میان رفتهاند و طبق آنچه در اعلام فرهنگ المنجد آمده است، در قسمت بالای حجاز میزیستهاند. آیه 6 حاقه(69) عامل نابودی آنان را باد و طوفان سختی معرّفی کرده است.
يا قَوْمِ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلَى الَّذِي فَطَرَنِي أَ فَلا تَعْقِلُونَ ﴿۵۱﴾
ای قوم من، از شما پاداشی بر رسالتم نمیخواهم؛ پاداش من تنها بر عهده کسی است که مرا آفریده است؛ آیا خردورزی نمیکنید؟227
هود (11)
51
وَ يا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلى قُوَّتِكُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِينَ ﴿۵۲﴾
و ای قوم من، از صاحباختیار خویش آمرزش بخواهید و به درگاه او بازآیید تا باران آسمان را پیاپی بر شما بفرستد و بر نیروی شما بیفزاید(1) و بزهکارانه روی [از خدای رحمان] برنتابید.227
هود (11)
52
به آیه 96 اعراف(7) توجّه فرمایید.
قالُوا يا هُودُ ما جِئْتَنا بِبَيِّنَةٍ وَ ما نَحْنُ بِتارِكِي آلِهَتِنا عَنْ قَوْلِكَ وَ ما نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ ﴿۵۳﴾
گفتند: ای هود، نشانه روشنی بر ما نیاوردی و ما به گفتار تو از معبودهای خود دست برنمیداریم و به تو ایمان نمیآوریم(1).227
هود (11)
53
به آیه 14 نمل(27) توجّه فرمایید.
إِنْ نَقُولُ إِلاَّ اعْتَراكَ بَعْضُ آلِهَتِنا بِسُوءٍ قالَ إِنِّي أُشْهِدُ اللَّهَ وَ اشْهَدُوا أَنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ ﴿۵۴﴾
تنها چیزی که [درباره تو] میتوانیم بگوییم [این است که] یکی از معبودهای ما به [مشاعر] تو آسیب رسانده است؛ [هود] گفت: خدای را گواه میگیرم و شما نیز گواه باشید که من از بتهایی که در برابر خدا شریک خدا قرار دادهاید، مبرّا هستم.228
هود (11)
54
مِنْ دُونِهِ فَكِيدُونِي جَمِيعاً ثُمَّ لا تُنْظِرُونِ ﴿۵۵﴾
همگی درباره من بدسگالی کنید و مهلتم ندهید.228
هود (11)
55
إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكُمْ ما مِنْ دَابَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِناصِيَتِها إِنَّ رَبِّي عَلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۵۶﴾
تنها بر خدای، صاحباختیار من و شما، توکل دارم(1)؛ هیچ موجود زندهای نیست مگر اینکه خدا حاکم بر هستی اوست؛ به راستی که صاحباختیار من بر راهی راست است.228
هود (11)
56
معنای توکل انجام وظیفه خدایی و سپردن نتیجه آن به خداست، بدون هیچ نگرانی و اضطراب از آینده؛ به آیه 122 آلعمران(3) که همین معنی را میرساند، توجه فرمایید.
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ ما أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَيْكُمْ وَ يَسْتَخْلِفُ رَبِّي قَوْماً غَيْرَكُمْ وَ لا تَضُرُّونَهُ شَيْئاً إِنَّ رَبِّي عَلى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ ﴿۵۷﴾
و اگر روی برتابید(1)، من پیامی را که مأمور [ابلاغ] آن به شما شده بودم، به شما رساندم؛ و صاحباختیار من گروهی دیگر را جایگزین شما خواهد کرد؛ و شما هیچ زیانی به او نمیرسانید؛ زیرا صاحباختیار من بر هر چیز نگاهبان است.228
هود (11)
57
کلمه «تولّوا» در اصل «تتولّوا» بوده است.
وَ لَمَّا جاءَ أَمْرُنا نَجَّيْنا هُوداً وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَ نَجَّيْناهُمْ مِنْ عَذابٍ غَلِيظٍ ﴿۵۸﴾
و چون فرمان ما فرارسید، به رحمت خویش، هود و کسانی را که در کنار او ایمان آورده بودند نجات دادیم، و از مجازاتی سخت(1) رهایی بخشیدیم.228
هود (11)
58
به آیات 6-8 حاقه(69) توجّه فرمایید.
وَ تِلْكَ عادٌ جَحَدُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ وَ عَصَوْا رُسُلَهُ وَ اتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ ﴿۵۹﴾
این قوم عاد بودند که آیات صاحباختیارشان را دانسته انکار و رسولانش را نافرمانی کردند و پیرو امر هر خودکامه ستیزهجوی شدند(1).228
هود (11)
59
در مورد قوم عاد مطالب دیگری نیز در آیات 65-72 اعراف(7) آمده است.