أُولئِكَ لَمْ يَكُونُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَ ما كانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِياءَ يُضاعَفُ لَهُمُ الْعَذابُ ما كانُوا يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَ ما كانُوا يُبْصِرُونَ ﴿۲۰﴾
آنان در زمین [خدای را] به تنگ نمیآورند(1) و در برابر خدا کارسازی ندارند و مجازاتشان مضاعف است(2)؛ آنان نه توان شنیدن [حق را] داشتند و نه [واقعیتها را] میدیدند(3).224
هود (11)
20
برای توجیه افزوده، به آیه 2 توبه(9) توجّه فرمایید.
علت مضاعف بودن را در آیات 12 و 13 عنکبوت(29) جستجو فرمایید.
به آیات 179 اعراف(7) و 10 ملک(67) توجّه فرمایید.
أُولئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ ﴿۲۱﴾
آنها هستند که خود را به زیان انداختند و بتهایی که به باطل عَلَم میکردند، از نظرشان ناپدید گشت(1).224
هود (11)
21
معنی و مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 87 نحل(16) ، 75 قصص(28) ، 74 غافر(40) و 48 فصلت(41) نیز آمده است.
لا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْأَخْسَرُونَ ﴿۲۲﴾
ناگزیر در آخرت [از همه] زیانکارترند.224
هود (11)
22
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ أَخْبَتُوا إِلى رَبِّهِمْ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيها خالِدُونَ ﴿۲۳﴾
مؤمنانِ نیکرفتار که [با پناه بردن] به صاحباختیارشان آرامش یافتهاند، جاودانه بهشتیاند.224
هود (11)
23
مَثَلُ الْفَرِيقَيْنِ كَالْأَعْمى وَ الْأَصَمِّ وَ الْبَصِيرِ وَ السَّمِيعِ هَلْ يَسْتَوِيانِ مَثَلاً أَ فَلا تَذَكَّرُونَ ﴿۲۴﴾
داستان این دو گروه، داستان نابینا و کر است در مقابل بینا و شنوا؛ آیا این دو با هم برابرند؟ آیا پند نمیپذیرید(1)؟224
هود (11)
24
اصل واژه «تَذَکرون»، «تَتَذَکرون» است. همین واژه، در آیه 30 هود(همین سوره) ، از همین مقوله است.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ ﴿۲۵﴾
نوح را [با این پیام] بر قومش فرستادیم که من برای شما هشداردهندهای آشکارم؛224
هود (11)
25
أَنْ لا تَعْبُدُوا إِلاَّ اللَّهَ إِنِّي أَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ أَلِيمٍ ﴿۲۶﴾
و اینکه جز خدای را بندگی نکنید، که از مجازات روزی دردناک بر شما بیمناکم.224
هود (11)
26
فَقالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما نَراكَ إِلاَّ بَشَراً مِثْلَنا وَ ما نَراكَ اتَّبَعَكَ إِلاَّ الَّذِينَ هُمْ أَراذِلُنا بادِيَ الرَّأْيِ وَ ما نَرى لَكُمْ عَلَيْنا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّكُمْ كاذِبِينَ ﴿۲۷﴾
سران قومش که انکار میورزیدند، گفتند: به نظر ما بشری همچون ما هستی و تنها فرومایگانِ(1) [قومِ] ما نسنجیده از تو پیروی میکنند؛ و هیچ برتری برای شما نسبت به خود مشاهده نمیکنیم، حتّی شما را دروغپرداز تصوّر میکنیم.224
هود (11)
27
اراذل: جمع ارذل: فرومایه و کوتاه فکر.
قالَ يا قَوْمِ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ آتانِي رَحْمَةً مِنْ عِنْدِهِ فَعُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ أَ نُلْزِمُكُمُوها وَ أَنْتُمْ لَها كارِهُونَ ﴿۲۸﴾
[نوح] گفت: ای قوم من، به نظر شما اگر نشانه روشنی از جانب صاحباختیارم داشته باشم و رحمتی از جانب خود به من داده باشد که بر شما پوشیده مانده باشد، چگونه [من و یارانم] شما را به [پذیرش] آن ملزم سازیم، در حالی که از آن ناخشنود هستید؟224
هود (11)
28
وَ يا قَوْمِ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مالاً إِنْ أَجرِيَ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ وَ ما أَنَا بِطارِدِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ لكِنِّي أَراكُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ ﴿۲۹﴾
ای قوم من، از شما بر رسالتم مالی نخواستهام(1)؛ پاداش من تنها بر عهده خداست و مؤمنان را [به خاطر شما] طرد نمیکنم(2)؛ [زیرا] آنان به لقای صاحباختیارشان نایل خواهند شد، ولی شما را گروهی جاهل میبینم.225
هود (11)
29
مضمون این عبارت علاوه بر این مورد، ده بار دیگر نیز در سایر آیات قرآن ذکر شده و همه جا کلمه «اجر» به کار رفته، به جز این مورد که استثنائاً از کلمه «مال» استفاده شده است.
اشاره به دستوری است که در آیه 52 انعام(6) آمده است.