وَ قالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذُوا إِلهَيْنِ اثْنَيْنِ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ ﴿۵۱﴾
خدا فرمان داده است که دو معبود انتخاب نکنید [و هوای نفس را در کنار خدا قرار ندهید(1)]؛ بی‌گفتگو، او معبودی یگانه است؛ پس تنها از [کیفر] من بترسید.
سوره نحل (16) آیه 51
صفحه
272
سوره
نحل (16)
آیه
51
1
برای توجیه افزوده، به آیات 43 فرقان(25) و 23 جاثیه(45) توجّه فرمایید.
وَ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لَهُ الدِّينُ واصِباً أَ فَغَيْرَ اللَّهِ تَتَّقُونَ ﴿۵۲﴾
هر چه در آسمانها و زمین است متعلّق به اوست و جزا و پاداش، همواره خاصّ اوست؛ آیا از غیر خدا پروا می‌دارید؟!
سوره نحل (16) آیه 52
صفحه
272
سوره
نحل (16)
آیه
52
وَ ما بِكُمْ مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْئَرُونَ ﴿۵۳﴾
هر نعمتی که در اختیار شماست از جانب خداست، ولی [فقط] وقتی دستخوش گزند می‌شوید، [خدا را یاد می‌کنید و] در پیشگاهش زاری می‌کنید(1).
سوره نحل (16) آیه 53
صفحه
272
سوره
نحل (16)
آیه
53
1
به آیه 32 لقمان(31) توجّه فرمایید.
ثُمَّ إِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنْكُمْ إِذا فَرِيقٌ مِنْكُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ ﴿۵۴﴾
و چون آن گزند را از شما برداشت، گروهی از شما [با فراموش کردن خدا و توجّه به غیر او] به صاحب‌اختیار خویش شرک می‌ورزند(1)؛
سوره نحل (16) آیه 54
صفحه
272
سوره
نحل (16)
آیه
54
1
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 64 انعام(6) و 67 اسراء(17) آمده است.
لِيَكْفُرُوا بِما آتَيْناهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿۵۵﴾
سرانجام نعمتی را که به آنان داده‌ایم، ناسپاسی کنند؛ [چند صباحی] کامروا باشید، به زودی خواهید دانست(1).
سوره نحل (16) آیه 55
صفحه
273
سوره
نحل (16)
آیه
55
1
مفهوم نیمه دوّم این آیه به بیان دیگر در آیات 30 ابراهیم(14) وَ جَعَلُوا للّه أندادا لِیضِلُّوا عَن سَبیلِهِ قُل تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِیرَکم اِلَی النَّار، آیه 3 حجر(15) و 83 زخرف(43) نیز آمده است. ضمناً حرف لام بر سر «لیکفروا»، لام عاقبت است، نه لام تعلیل؛ مورد مشابه در آیات 66 عنکبوت(29) و 34 روم(30) آمده است.
وَ يَجْعَلُونَ لِما لا يَعْلَمُونَ نَصِيباً مِمَّا رَزَقْناهُمْ تَاللَّهِ لَتُسْئَلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَفْتَرُونَ ﴿۵۶﴾
برای بتها که [بی‌اثری آنها را] نمی‌دانند، سهمی از رزقی که به آنها داده‌ایم اختصاص می‌دهند(1)؛ به خدا سوگند، در برابر دروغی که می‌بافتید، بازخواست خواهید شد.
سوره نحل (16) آیه 56
صفحه
273
سوره
نحل (16)
آیه
56
1
به آیه 136 انعام(6) توجّه فرمایید.
وَ يَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَناتِ سُبْحانَهُ وَ لَهُمْ ما يَشْتَهُونَ ﴿۵۷﴾
[به پندار خود] برای خدا که منزّه [از این نسبتها] است، دخترانی فرض می‌کنند، و برای خود هر چه دلخواهشان است(1)!
سوره نحل (16) آیه 57
صفحه
273
سوره
نحل (16)
آیه
57
1
به زیرنویس آیه 149 صافات(37) توجّه فرمایید.
وَ إِذا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ ﴿۵۸﴾
ولی هر گاه به یکی از آنان بشارت [تولّد] دختر داده شود، چهره‌اش تیره می‌گردد، در حالی که خشم [و اندوه] خود را فرو می‌خورَد.
سوره نحل (16) آیه 58
صفحه
273
سوره
نحل (16)
آیه
58
يَتَوارى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أَ يُمْسِكُهُ عَلى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرابِ أَلا ساءَ ما يَحْكُمُونَ ﴿۵۹﴾
از [تصوّر] قباحت بشارتی که به او داده شده است، خود را از مردم پنهان می‌دارد؛ [و می‌اندیشد که] آیا او را به ذلّت نگاه دارد یا در خاک پنهانش کند؟ آگاه باشید که داوری بدی می‌کنند!
سوره نحل (16) آیه 59
صفحه
273
سوره
نحل (16)
آیه
59
لِلَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ وَ لِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلى وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۶۰﴾
کسانی که به آخرت باور ندارند، با خصوصیت ناشایستی مشخّص شده‌اند، و توصیف برتر خاصّ خداست؛ و او فرادست و فرزانه است.
سوره نحل (16) آیه 60
صفحه
273
سوره
نحل (16)
آیه
60