الَّذِينَ صَبَرُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ﴿۴۲﴾
همانان که شکیبایی ورزیدند و تنها بر صاحباختیارشان توکل میکنند(1).271
نحل (16)
42
معنای توکل انجام وظیفه خدایی و سپردن نتیجه آن به خداست، بدون هیچ نگرانی و اضطراب از آینده؛ به آیه 122 آلعمران(3) که همین معنی را میرساند، توجه فرمایید.
وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلاَّ رِجالاً نُوحِي إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ ﴿۴۳﴾
قبل از تو هم [هیچ پیامبری] نفرستادیم مگر مردانی را که به آنان وحی میکردیم [و هیچ کدام فرشته نبودند(1)]؛ اگر نمیدانید از علمای اهلکتاب(2) بپرسید؛272
نحل (16)
43
پاسخ به گفتار منکران است که در آیات 94 اسراء(17) ، 24 مؤمنون(23) ، 7 و 21 فرقان(25) و 24 قمر(54) آمده است.
به زیرنویس دوّم آیه 7 انبیاء(21) مراجعه فرمایید.
بِالْبَيِّناتِ وَ الزُّبُرِ وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۴۴﴾
[آن پیامبران را] با نشانههای روشن و کتابهای پندآموز [فرستادیم]؛ بر تو هم قرآن را نازل کردیم تا شریعتی را که برای مردم نازل شده است، به روشنی بر آنان بیان کنی؛ بسا که بیندیشند.272
نحل (16)
44
أَ فَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُوا السَّيِّئاتِ أَنْ يَخْسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ ﴿۴۵﴾
آیا کسانی که به دسیسههای زشتی پرداختند، [از این بلا] ایمنند که خدا آنان را به زمین فرو بَرَد(1)، یا از جایی که فکر نمیکنند، مجازات دامنگیرشان شود(2)؟272
نحل (16)
45
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 99 اعراف(7) آمده است. ضمناً مصداق مفاد آیه، قارون است، به آیات 76-81 قصص(28) توجّه فرمایید.
به آیه 182 اعراف(7) توجّه فرمایید.
أَوْ يَأْخُذَهُمْ فِي تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِينَ ﴿۴۶﴾
یا در حین آمد و رفت گرفتارشان کند، و [خدای را] به تنگ نخواهند آورد(1)؛272
نحل (16)
46
برای توجیه افزوده، به آیه 2 توبه(9) توجّه فرمایید.
أَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلى تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ ﴿۴۷﴾
یا آنان را در حال ترس [از کاهش نعمتها] گرفتارشان سازد؛ البته صاحباختیارتان رئوف و مهربان است.272
نحل (16)
47
أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلى ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ يَتَفَيَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ وَ هُمْ داخِرُونَ ﴿۴۸﴾
آیا به آفریدههای خدا توجّه ندارند که سایههای آن [با گردش] از راست و چپ در حال خاکساری در مقابل [قوانین موضوعه] خدا فروتنی میکنند؟272
نحل (16)
48
وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ دابَّةٍ وَ الْمَلائِكَةُ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ ﴿۴۹﴾
موجودات زنده آسمانها و زمین و فرشتگان [خواه و ناخواه(1)] در قبال خدا فروتنند و گردنکشی نمیکنند.272
نحل (16)
49
برای توجیه افزوده، با آیه 15 رعد(13) مقایسه فرمایید.
يَخافُونَ رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ ﴿۵۰﴾
[فرشتگان] از [مخالفت با] صاحباختیارشان که حاکم بر آنان است(1) میترسند و به انجام مأموریت خود میپردازند.272
نحل (16)
50
با آیه 61 انعام(6) مقایسه فرمایید.
وَ قالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذُوا إِلهَيْنِ اثْنَيْنِ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ فَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ ﴿۵۱﴾
خدا فرمان داده است که دو معبود انتخاب نکنید [و هوای نفس را در کنار خدا قرار ندهید(1)]؛ بیگفتگو، او معبودی یگانه است؛ پس تنها از [کیفر] من بترسید.272
نحل (16)
51
برای توجیه افزوده، به آیات 43 فرقان(25) و 23 جاثیه(45) توجّه فرمایید.