إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً ﴿۱۶﴾
آنگاه که صاحب‌اختیارش او را در سرزمین مقدّس «طوی»(1) ندا داد(2):584
نازعات (79)
16
غالب مفسّران گفته‌اند: نام درّه‌ای است کنار کوه طور؛ از مقایسه این آیه با آیات 29 و 30 قصص(28) این نظر تأیید می‌شود.
برای تفصیل گفتگوی خدا با موسی، به آیات 12-42 طه(20) مراجعه فرمایید.
اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى ﴿۱۷﴾
به سوی فرعون برو که سر به طغیان برداشته است(1).584
نازعات (79)
17
به زیرنویس آیه 43 طه(20) مراجعه فرمایید.
فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلى أَنْ تَزَكَّى ﴿۱۸﴾
و بگو: آیا تمایل داری که [از شرک و خودکامگی] پاک گردی،584
نازعات (79)
18
وَ أَهْدِيَكَ إِلى رَبِّكَ فَتَخْشى ﴿۱۹﴾
و به سوی [معرفت] صاحب‌اختیارت هدایتت کنم که خداترس شوی(1)؟584
نازعات (79)
19
دعوتش همان‌گونه با لطف و مهربانی بود که در آیه 44 طه(20) دستور یافته بود.
فَأَراهُ الْآيَةَ الْكُبْرى ﴿۲۰﴾
آنگاه معجزه بزرگ [خود] را به او ارائه کرد(1).584
نازعات (79)
20
به آیات 32 و 33 شعراء(26) توجّه فرمایید.
فَكَذَّبَ وَ عَصى ﴿۲۱﴾
ولی [فرعون] دروغ شمرد و نافرمانی کرد(1).584
نازعات (79)
21
بیان کاملتر فرعون را در آیات 29 شعراء(26) و 36 قصص(28) ملاحظه فرمایید.
ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعى ﴿۲۲﴾
آنگاه شتابان بازگشت.584
نازعات (79)
22
فَحَشَرَ فَنادى ﴿۲۳﴾
و [اطرافیانش را] جمع کرد و ندا در داد،584
نازعات (79)
23
فَقالَ أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلى ﴿۲۴﴾
و گفت: من صاحب‌اختیار برتر شما هستم.584
نازعات (79)
24
فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَكالَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولى ﴿۲۵﴾
خدا هم او را به عقوبت دنیا و آخرت گرفتار کرد(1).584
نازعات (79)
25
این عقوبت دنیا را در آیه 54 انفال(8) و عقوبت آخرت را در آیه 46 غافر(40) ملاحظه فرمایید.
إِنَّ فِي ذلِكَ لَعِبْرَةً لِمَنْ يَخْشى ﴿۲۶﴾
به راستی در این [داستان] برای خداترسان عبرتی است.584
نازعات (79)
26
أَ أَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ السَّماءُ بَناها ﴿۲۷﴾
آیا آفرینش شما بنیادین‌تر است یا آسمانی که [خدا] بنا نهاده است؟584
نازعات (79)
27
رَفَعَ سَمْكَها فَسَوَّاها ﴿۲۸﴾
سقفش را برافراشت و سامانش داد(1)،584
نازعات (79)
28
به آیه 32 انبیاء(21) توجّه فرمایید.
وَ أَغْطَشَ لَيْلَها وَ أَخْرَجَ ضُحاها ﴿۲۹﴾
و شبش را تیره و روزش را آشکار کرد؛584
نازعات (79)
29
وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِكَ دَحاها ﴿۳۰﴾
و زمین را بعد از آن گسترد(1) و کوهها را [بر آن] استوار گردانید و از آن آب و گیاهش را پدید آورد،584
نازعات (79)
30
واژه «دحا» مترادف با «طحا» در آیه 6 شمس(91) است؛ تبدیل دال به طاء در بعضی موارد جایز است.
أَخْرَجَ مِنْها ماءَها وَ مَرْعاها ﴿۳۱﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.584
نازعات (79)
31
وَ الْجِبالَ أَرْساها ﴿۳۲﴾
ترجمه این آیه، در آیه قبل ادغام شده است.584
نازعات (79)
32
مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ ﴿۳۳﴾
برای برخورداری شما و دامهای شما.584
نازعات (79)
33
فَإِذا جاءَتِ الطَّامَّةُ الْكُبْرى ﴿۳۴﴾
آنگاه که آن هنگامه بزرگتر رخ دهد،584
نازعات (79)
34
يَوْمَ يَتَذَكَّرُ الْإِنْسانُ ما سَعى ﴿۳۵﴾
در آن روز انسان هر چه کرده است به یاد آورد(1)،584
نازعات (79)
35
یادآوری رفتارهای فراموش‌شده انسان، پس از رؤیت کتاب (نامه) ثبت اعمال و مواجه شدنِ ناگزیر با تجسّم رفتارهای خیر و شرّ خویش!. آیات 6 مجادله (58) ، 13 و 14 اسراء (17) و 30 آل‌عمران (3) را ملاحظه فرمایید.
وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِمَنْ يَرى ﴿۳۶﴾
و دوزخ برای هر که بنگرد، آشکار گردد(1).584
نازعات (79)
36
منظور گمراهان است؛ به آیه 91 شعراء(26) توجّه فرمایید.
فَأَمَّا مَنْ طَغى ﴿۳۷﴾
امّا هر که سر به طغیان برداشته584
نازعات (79)
37
وَ آثَرَ الْحَياةَ الدُّنْيا ﴿۳۸﴾
و زندگی دنیا را برگزیده است،584
نازعات (79)
38
فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوى ﴿۳۹﴾
جایگاهش دوزخ است.584
نازعات (79)
39
وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى ﴿۴۰﴾
و امّا هر که از ایستادن(1) در برابر صاحب‌اختیارش ترسان بوده و نفس خود را از هوس بازداشته است،584
نازعات (79)
40
برای توجیه ترجمه، با آیه 6 مطففین(83) مقایسه فرمایید.
فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى ﴿۴۱﴾
جایگاهش بهشت است(1).584
نازعات (79)
41
مفهوم مجموعه دو آیه اخیر به بیان دیگر در آیه 46 رحمن(55) آمده است.
يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها ﴿۴۲﴾
از تو درباره رستاخیز می‌پرسند که استقرارش چه زمانی است؟584
نازعات (79)
42
فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْراها ﴿۴۳﴾
تو را با مذاکره [درباره] آن چه کار؟!584
نازعات (79)
43
إِلى رَبِّكَ مُنْتَهاها ﴿۴۴﴾
تمامی [دانش] آن با صاحب‌اختیار توست(1).584
نازعات (79)
44
به آیه 187 اعراف(7) توجّه فرمایید.
إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشاها ﴿۴۵﴾
تو فقط هشداردهنده کسانی هستی که از [مجازات] آن [روز] ترس دارند(1).584
نازعات (79)
45
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 51 انعام(6) و 11 یس(36) آمده است.
كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا إِلاَّ عَشِيَّةً أَوْ ضُحاها ﴿۴۶﴾
روزی که رستاخیز را مشاهده کنند، گویی جز شبانگاهی یا بامدادی [در گور] به سر نبرده‌اند(1).584
نازعات (79)
46
برای توجیه افزوده، با آیه 55 و 56 روم(30) مقایسه فرمایید؛ ضمناً به زیرنویس آیه 55 روم توجّه فرمایید.