وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ ﴿۱۶﴾
ما انسان را آفریدیم و از وسوسه‌های ضمیرش آگاهیم؛ و از شاهرگ[ش] به او نزدیکتریم(1)؛519
ق (50)
16
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 10 رعد(13) ، 7 طه(20) ، 19 غافر(40) و 13 ملک(67) آمده است.
إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ ﴿۱۷﴾
چون دو مأمور گزارشگر [ما] که در راست و چپ[ش، هشیار] نشسته‌اند [رفتارش را] ضبط می‌کنند(1).519
ق (50)
17
به آیات 10-12 انفطار(82) توجّه فرمایید.
ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ ﴿۱۸﴾
هیچ سخنی بر زبان نمی‌آورد، مگر اینکه در کنارش مراقبی آماده است(1).519
ق (50)
18
به آیه 80 زخرف(43) توجّه فرمایید.
وَ جاءَتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذلِكَ ما كُنْتَ مِنْهُ تَحِيدُ ﴿۱۹﴾
بیهوشیِ مرگ، به حق فرا رسید؛ این همان چیزی است که از آن می‌گریختی.519
ق (50)
19
وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ ذلِكَ يَوْمُ الْوَعِيدِ ﴿۲۰﴾
و در صدادهنده بزرگ دمیده می‌شود؛ این است روز [تحقّق] اعلام خطر من.519
ق (50)
20
وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيدٌ ﴿۲۱﴾
هر کس در حالی می‌آید که مأمور جلب و گواهی به همراه دارد.519
ق (50)
21
لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ ﴿۲۲﴾
از این [امر] در غفلت بودی و ما پرده را از مقابلت برداشتیم، اکنون دیده‌ات تیزبین شده است(1).519
ق (50)
22
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 38 مریم(19) و 66 نمل(27) آمده است. ضمناً به زیرنویس دوم آیه 124 طه(20) مراجعه فرمایید.
وَ قالَ قَرِينُهُ هذا ما لَدَيَّ عَتِيدٌ ﴿۲۳﴾
[فرشته] همنشین وی می‌گوید: این همان [نامه اعمال او] است که نزد من آماده است(1).519
ق (50)
23
به آیه 18 ق(همین سوره) توجّه فرمایید.
أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ ﴿۲۴﴾
[به آن دو فرشته خطاب می‌رسد:] هر حق‌ستیزِ ستیزه‌جوی را در دوزخ افکنید،519
ق (50)
24
مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُرِيبٍ ﴿۲۵﴾
[هر] مانع خیر و متجاوز و بدگمان را،519
ق (50)
25
الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَأَلْقِياهُ فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ ﴿۲۶﴾
همان کسی که در کنار خدا معبود دیگری قرار می‌داد(1)، او را در مجازاتی سخت بیفکنید.519
ق (50)
26
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیه 22 اسراء(17) آمده است.
قالَ قَرِينُهُ رَبَّنا ما أَطْغَيْتُهُ وَ لكِنْ كانَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ ﴿۲۷﴾
[شیطانِ] همنشینش می‌گوید: صاحب‌اختیارا، من او را به طغیان نکشیدم، ولی او خود در ضلالتی بی‌پایان بود(1).519
ق (50)
27
به آیات 36 زخرف(43) و 22 ابراهیم(14) که از دو جهت جداگانه این آیه را تبیین می‌کنند، توجّه فرمایید.
قالَ لا تَخْتَصِمُوا لَدَيَّ وَ قَدْ قَدَّمْتُ إِلَيْكُمْ بِالْوَعِيدِ ﴿۲۸﴾
[خدا] می‌گوید: در حضور من مخاصمه مکنید(1) که پیش از این به شما اعلام خطر کرده بودم(2).519
ق (50)
28
برعکس جهنّمیان، قرآن در مورد بهشتیان می‌گوید: با صمیمیت و گرمی با یکدیگر صحبت می‌کنند؛ به آیات 46 و 47 حجر(15) ، 25-28 طور(52) ، 90 و 91 واقعه(56) توجّه فرمایید.
به آیه 63 اسراء(17) توجّه فرمایید.
ما يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَ ما أَنَا بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِيدِ ﴿۲۹﴾
فرمان مجازات(1) نزد من تغییرپذیر نیست و [اگر قبلاً ابلاغ نشده بود، مجازات امروز] ظلمی فاحش(2) [بود که] دور از [شأن] من است.519
ق (50)
29
برای توجیه ترجمه «قول» به «فرمان مجازات»، با آیات 16 اسراء(17) ، 13 سجده(32) و 71 زمر(39) مقایسه فرمایید؛ این فرمان مجازات در آیات 18 اعراف(7) ، 43 حجر(15) و 85 ص(38) آمده است.
خوانندگان عزیز توجّه دارند که «ظلاّم» صیغه مبالغه است و این کلمه ارتباط دقیق با مفاد آیه قبل و بخش ابتدایی همین آیه دارد.
يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ ﴿۳۰﴾
[به یاد آر] روزی که به دوزخ می‌گوییم: آیا مملوّ [از ستمگران] شده‌ای؟ می‌گوید: آیا بیش از این هم هست؟519
ق (50)
30
وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ غَيْرَ بَعِيدٍ ﴿۳۱﴾
و [آن روز] بهشت در دسترس پرواپیشگان قرار داده می‌شود، نه [در فاصله‌ای] دور.519
ق (50)
31
هذا ما تُوعَدُونَ لِكُلِّ أَوَّابٍ حَفِيظٍ ﴿۳۲﴾
این همان پاداشی است که به شما وعده داده می‌شد که خاصّ هر بازگشت‌‌کننده [به سوی خدا] و عهدنگهدار است؛519
ق (50)
32
مَنْ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ وَ جاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ ﴿۳۳﴾
همان کس که در نهان از [خشم] خدای رحمان بترسد، و قلبی بازآینده [به سوی خدا] عرضه کند؛519
ق (50)
33
ادْخُلُوها بِسَلامٍ ذلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ ﴿۳۴﴾
با سلامت به بهشت درآیید؛ این است روز جاودانگی.519
ق (50)
34
لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فِيها وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ ﴿۳۵﴾
در آنجا هر چه بخواهند، دارند، و بیشتر از آن هم در اختیار ماست.519
ق (50)
35