وَ تَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لا يَمُوتُ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَ كَفى بِهِ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِيراً ﴿۵۸﴾
بر خدای زنده فناناپذیر توکل کن(1) و با ستایش، او را تقدیس کن؛ و همین که او به گناهان بندگانش آگاه باشد، کافی است.365
فرقان (25)
58
معنای توکل انجام وظیفه خدایی و سپردن نتیجه کار به خداست، بدون هیچ نگرانی و اضطراب از آینده؛ به آیه 122 آل‌عمران(3) که همین معنی را می‌رساند توجه فرمایید.
الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمنُ فَسْئَلْ بِهِ خَبِيراً ﴿۵۹﴾
خدایی که آسمانها و زمین و مابین آنها را طی شش دوران آفرید(1)، آنگاه بر عرش [تدبیر] مستقر گشت؛ [اوست] خدای رحمان، در مورد او از آن که آگاه است بپرس.365
فرقان (25)
59
به زیرنویس آیه 54 اعراف(7) مراجعه فرمایید.
وَ إِذا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمنِ قالُوا وَ مَا الرَّحْمنُ أَ نَسْجُدُ لِما تَأْمُرُنا وَ زادَهُمْ نُفُوراً ﴿۶۰﴾
و چون [به انکارورزان] گفته می‌شود: برای خدای رحمان سجود کنید، می‌گویند: خدای رحمان کیست(1)؟ آیا [قرار است] بر هر چه تو امر کنی، سجده بریم؟ و [این گفتار] بر بیزاریشان می‌افزاید.365
فرقان (25)
60
به آیات 1-4 رحمن(55) توجّه فرمایید.
تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً وَ جَعَلَ فِيها سِراجاً وَ قَمَراً مُنِيراً ﴿۶۱﴾
منشأ برکات است خدایی که در آسمان ستارگانی(1) قرار داد و بین آنها چراغی(2) و ماه روشنی پدید آورد.365
فرقان (25)
61
برای توجیه ترجمه بروج به ستارگان، آیه 16 حجر(15) را با آیه 6 صافات(37) مقایسه فرمایید.
برای روشن شدن معنی سراج در اینجا، به آیه 16 نوح(71) توجّه فرمایید.
وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ خِلْفَةً لِمَنْ أَرادَ أَنْ يَذَّكَّرَ أَوْ أَرادَ شُكُوراً ﴿۶۲﴾
و اوست که شب و روز را پیاپی مقرّر داشت تا هر که خواهد پند گیرد یا سپاس دارد.365
فرقان (25)
62
وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً ﴿۶۳﴾
و بندگان [خاصّ] خدای رحمان کسانی هستند که روی زمین آرام و فروتن راه می‌روند(1) و چون جاهلان آنان را [با سخنی ناروا] مخاطب سازند، می‌گویند: سلامت باشید(2)؛365
فرقان (25)
63
به آیه 37 اسراء(17) هم در این زمینه توجّه فرمایید. ضمناً پاداش این دسته از مردم که از کبر و جباریت به دورند، در آیه 83 قصص(28) آمده است.
منظور از سلام در این موارد، اعلامِ متارکه و کناره‌گیری است به صورت مؤدبانه، مثل آیه 55 قصص(28).
وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً ﴿۶۴﴾
و آنان که برای صاحب‌اختیار خویش به سجده و قیام(1)، شب‌زنده‌داری کنند(2)؛365
فرقان (25)
64
سجّدا و قیاما: جمع ساجد و قائم.
به آیات 16 سجده(32) و 16-18 ذاریات(51) توجّه فرمایید.
وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً ﴿۶۵﴾
و آنان که می‌گویند: صاحب‌اختیارا، مجازات دوزخ را از ما بازگردان که مجازات آن دشوار و پیوسته است،365
فرقان (25)
65
إِنَّها ساءَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً ﴿۶۶﴾
و بد قرارگاه و مکانی است؛365
فرقان (25)
66
وَ الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً ﴿۶۷﴾
و نیز آنان که به هنگام انفاق نه زیاده‌روی می‌کنند، نه سخت‌گیری و میان این دو، روشِ اعتدال پیش گیرند(1)؛365
فرقان (25)
67