وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى هارُونَ ﴿۱۳﴾
و تحمّل [کافی] ندارم و بیانم رسا نیست(1)؛ پس به هارون نیز [پیام] فرست [که دستیار من باشد(2)]؟367
شعراء (26)
13
معنی تحت‌اللفظ آن، «سینه‌ام تنگ می‌شود و زبانم گشوده نمی‌شود» است؛ ولی اصطلاح را نمی‌توان تحت‌اللفظ ترجمه کرد.
به آیات 29-32 طه(20) توجّه فرمایید.
وَ لَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ ﴿۱۴﴾
و آنان ادّعای گناهی بر گردن من دارند(1)؛ می‌ترسم مرا به قتل برسانند.367
شعراء (26)
14
این گناه در آیه 33 قصص(28) بیان شده و جزئیات آن در آیه 15 قصص(28) آمده است.
قالَ كَلاَّ فَاذْهَبا بِآياتِنا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ ﴿۱۵﴾
گفت: هرگز؛ با معجزات ما بروید(1) که [همه جا] در کنار شما هستیم و [گفتگوی شما را] می‌شنویم.367
شعراء (26)
15
به آیات 17-23 طه(20) توجّه فرمایید.
فَأْتِيا فِرْعَوْنَ فَقُولا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعالَمِينَ ﴿۱۶﴾
نزد فرعون بروید و بگویید: ما رسولِ پروردگار جهانیان هستیم،367
شعراء (26)
16
أَنْ أَرْسِلْ مَعَنا بَنِي إِسْرائِيلَ ﴿۱۷﴾
[می‌خواهیم] که دودمان یعقوب را در اختیار ما بگذاری.367
شعراء (26)
17
قالَ أَ لَمْ نُرَبِّكَ فِينا وَلِيداً وَ لَبِثْتَ فِينا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ ﴿۱۸﴾
[فرعون] گفت: مگر از کودکی تو را در کنار خویش پرورش ندادیم در حالی که سالهایی از عمرت را در میان ما به سر بردی(1)؟367
شعراء (26)
18
به آیات 7-9 قصص(28) توجّه فرمایید.
وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ ﴿۱۹﴾
و کار خودت را آن گونه که خواستی کردی [و رفتی] و ناسپاس هستی(1).367
شعراء (26)
19
به آیه 15 قصص(28) توجّه فرمایید.
قالَ فَعَلْتُها إِذاً وَ أَنَا مِنَ الضَّالِّينَ ﴿۲۰﴾
موسی گفت: من آن کار را هنگامی مرتکب شدم که گمراه بودم.368
شعراء (26)
20
فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْماً وَ جَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿۲۱﴾
و از ترس شما گریختم، آنگاه صاحب‌اختیارم مرا دانشِ توأم با بینش بخشید و به پیامبری‌ام انتخاب کرد.368
شعراء (26)
21
وَ تِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرائِيلَ ﴿۲۲﴾
مگر این نعمتی است که بر من منّت می‌نهی که دودمان یعقوب را به بردگی گرفته‌ای(1)؟!368
شعراء (26)
22
این بیان موسی پاسخ گفتار فرعون در آیه 18 شعراء(همین سوره) است که گفت: تو را در خاندان خودمان پرورش دادیم و موسی در لفافه می‌گوید: از آن جهت که دودمان یعقوب را به بردگی گرفتی و فرزندان ذکور آنها را به قتل می‌رساندی، مادرم مرا در صندوق گذاشت و به رود نیل انداخت و دست تقدیر مرا به خانه تو کشاند؛ و اگر چنین ظلمی را در مورد دودمان یعقوب روا نمی‌داشتی، دلیلی نداشت که من به خانه تو کشانده شوم و به طور طبیعی در آغوش مادر پرورش می‌یافتم. این چه منتی است که بر من می‌گذاری ؟ به آیات 4-9 قصص(28) توجّه فرمایید. لازم به یادآوری است که مفسّران گفته‌اند: همزه استفهام در ابتدای این آیه افتاده است و این پدیده در کلام عرب سابقه دارد؛ مثل زبان فارسی. ضمناً به زیرنویس آیه 105 اعراف(7) هم مراجعه فرمایید.