وَ لَوْ لا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلْنا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفاً مِنْ فِضَّةٍ وَ مَعارِجَ عَلَيْها يَظْهَرُونَ ﴿۳۳﴾
اگر [نگرانی از آن] نبود که همه مردم [در دنیاطلبی و انکار خدا] یک گروه می‌شدند، سقف(1) خانه‌های کسانی که خدای رحمان را باور ندارند از نقره قرار می‌دادیم و نیز پله‌هایی(2) را که بر [طبقات] آن بالا روند،491
زخرف (43)
33
سُقُف: جمع سَقف.
معارج: جمع مِعرَج: پلّه، نردبان.
وَ لِبُيُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَيْها يَتَّكِؤُنَ ﴿۳۴﴾
و نیز درهای منازلشان و تختهایی(1) را که بر آن تکیه می‌زنند [مزین به سیم و زر می‌کردیم]،492
زخرف (43)
34
سرر: جمع سریر: تخت.
وَ زُخْرُفاً وَ إِنْ كُلُّ ذلِكَ لَمَّا مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُتَّقِينَ ﴿۳۵﴾
و زیور [های دیگر نیز]؛ و[لی] همه اینها برخورداری [گذرای] زندگی دنیاست؛ و آخرت نزد صاحب‌اختیار تو خاصّ پرواپیشگان است.492
زخرف (43)
35
وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ ﴿۳۶﴾
هر که از یاد [خدای] رحمان دل بگرداند، شیطانی بر او می‌گماریم تا همنشینش باشد(1) [و زندگی‌اش را دشوار کند(2)].492
زخرف (43)
36
به آیات 202 اعراف(7) و 83 مریم(19) توجّه فرمایید؛ ضمناً مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 19 حشر(59) آمده است.
برای توجیه افزوده، به آیه 124 طه(20) توجّه فرمایید.
وَ إِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ ﴿۳۷﴾
شیاطین، این گروه را از راه [خدا] بازمی‌دارند، و[لی] آنان پندارشان این است که راه‌یافته‌اند(1).492
زخرف (43)
37
به آیات 103 و 104 کهف(18) توجّه فرمایید.
حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ يا لَيْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ ﴿۳۸﴾
تا آنگاه که [در قیامت] نزد ما آید، [به شیطانِ همنشینش] گوید: کاش میان من و تو فاصله‌ای به دوری شرق و غرب(1) بود، که بد همنشینی [بودی].492
زخرف (43)
38
منظور از «مشرقین»، مشرق و مغرب است، که بنا به قاعده تغلیب به این شکل بیان شده، مثل والدین دو پدر در آیات 215 بقره(2) و 151 انعام(6) و ابوین در آیات 27 اعراف(7) و 100 یوسف(12) که به معنی پدر و مادر است.
وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ ﴿۳۹﴾
و امروز [پشیمانی] هرگز سودی به حالتان نخواهد داشت، زیرا ستم کرده‌اید و همه در مجازات شریکید.492
زخرف (43)
39
أَ فَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ أَوْ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ مَنْ كانَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ ﴿۴۰﴾
مگر تو می‌توانی [پیام خود را] به گوش ناشنوایان برسانی یا نابینایان و گمراهانِ آشکاری را هدایت کنی؟492
زخرف (43)
40
فَإِمَّا نَذْهَبَنَّ بِكَ فَإِنَّا مِنْهُمْ مُنْتَقِمُونَ ﴿۴۱﴾
اگر هم تو را [زودتر از دنیا] ببریم، [در هر حال] از آنها انتقام خواهیم کشید(1)؛492
زخرف (43)
41
مفهوم آیه با نتیجه‌گیری مختلف در آیات 40 رعد(13) و 77 غافر(40) نیز آمده است.
أَوْ نُرِيَنَّكَ الَّذِي وَعَدْناهُمْ فَإِنَّا عَلَيْهِمْ مُقْتَدِرُونَ ﴿۴۲﴾
یا مجازاتی را که به آنان وعده داده‌ایم، [در دوران حیاتت] به تو می‌نماییم، که ما بر آنان اقتدار داریم(1).492
زخرف (43)
42
معنی و مفهوم مجموعه دو آیه 41 و 42 به بیان دیگر در آیه 46 یونس(10) آمده است.