وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ رِباً لِيَرْبُوَا فِي أَمْوالِ النَّاسِ فَلا يَرْبُوا عِنْدَ اللَّهِ وَ ما آتَيْتُمْ مِنْ زَكاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ ﴿۳۹﴾
آنچه اضافی [به رسم هدیه] می‌پردازید تا بر اموال مردم بیفزاید، نزد خدا [بر پاداش شما] نمی‌افزاید؛ و[لی] هر چه در طلب خشنودی خدا انفاق کنید، [در صف افرادی قرار می‌گیرید که پاداش خود را] چندبرابر خواهند کرد(1).
سوره روم (30) آیه 39
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
39
1
به آیات 261 و 265 بقره(2) توجّه فرمایید.
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِنْ شُرَكائِكُمْ مَنْ يَفْعَلُ مِنْ ذلِكُمْ مِنْ شَيْءٍ سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۴۰﴾
خداست آن که شما را آفرید و روزی داد، آنگاه شما را دستخوش مرگ می‌گرداند و باز زنده خواهد کرد؛ آیا از معبودان شما کسی هست که گوشه‌ای از این [برنامه] را اجرا کند؟ خدا منزّه و برتر است و از آنچه [در قدرت با او] شریک می‌پندارند.
سوره روم (30) آیه 40
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
40
ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿۴۱﴾
به خاطر دستاورد مردم، در خشکی و دریا تباهی و پریشانی رخ داده است(1) تا [خدا نتیجه] برخی از اعمالشان را به آنان بچشاند، بسا که بازگردند(2).
سوره روم (30) آیه 41
صفحه
408
سوره
روم (30)
آیه
41
1
به آیه 30 شوری(42) توجّه فرمایید.
2
به آیه 96 اعراف(7) توجّه فرمایید.
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ ﴿۴۲﴾
بگو: جهانگردی کنید و ببینید که سرانجام پیشینیان که بیشترشان آلوده به شرک بودند، چگونه بود؟
سوره روم (30) آیه 42
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
42
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ ﴿۴۳﴾
قبل از آنکه روزی فرا رسد که بازگشتی از جانب خدا ندارد، به سوی دین پایدار متوجّه باش، که آن روز صفوف [مردم از هم] جدا می‌شوند(1).
سوره روم (30) آیه 43
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
43
1
به آیات 14-16 روم(همین سوره) توجّه فرمایید. ضمناً کلمه «یصّدّعون» در اصل «یتصدّعون» بوده از باب تفعُّل.
مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَ مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ ﴿۴۴﴾
هر که انکار ورزد، زیان انکارش بر خود اوست؛ و آنان که به شایستگی عمل کنند، برای خود جایگاه آرامش آماده می‌کنند(1)؛
سوره روم (30) آیه 44
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
44
1
مفهوم این آیه به بیان دیگر در آیات 111 نساء(4) ، 46 فصلت(41) و 39 نجم(53) آمده است.
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْكافِرِينَ ﴿۴۵﴾
تا خدا مؤمنانِ نیک‌رفتار را از افزون‌بخشی خود پاداش دهد؛ زیرا خدا انکارورزان را دوست ندارد.
سوره روم (30) آیه 45
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
45
وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ يُرْسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ وَ لِيُذِيقَكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۴۶﴾
و از نشانه‌های [توان و تدبیر] اوست که بادها را بشارت‌‌دهنده می‌فرستد تا [امیدوار شوید] و شما را از رحمت خویش بچشاند و کشتیها(1) به فرمانش روان شوند و از افزون‌بخشی او [روزی] بجویید و بسا که سپاس دارید(2).
سوره روم (30) آیه 46
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
46
1
واژه «فُلک» مفرد و جمعش یکسان است. و در اینجا به عنوان جمع آمده است.
2
به زیرنویس آیه 7 ابراهیم(14) مراجعه فرمایید.
وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ رُسُلاً إِلى قَوْمِهِمْ فَجاؤُهُمْ بِالْبَيِّناتِ فَانْتَقَمْنا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا وَ كانَ حَقًّا عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۴۷﴾
قبل از تو رسولانی را بر قومشان فرستادیم و نشانه‌های روشن بر آنها ارائه کردند، آنگاه از کسانی که [با انکار پیامبران] مرتکب جرم شدند، انتقام گرفتیم؛ و همواره یاری مؤمنان بر عهده ماست(1).
سوره روم (30) آیه 47
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
47
1
به آیه 51 غافر(40) توجّه فرمایید.
اللَّهُ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّياحَ فَتُثِيرُ سَحاباً فَيَبْسُطُهُ فِي السَّماءِ كَيْفَ يَشاءُ وَ يَجْعَلُهُ كِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ فَإِذا أَصابَ بِهِ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ إِذا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ ﴿۴۸﴾
خداست که بادها را می‌فرستد و آنها [توده] ابری را برمی‌انگیزند و [خدا ابر را] در پهنه آسمان به گونه‌ای که بخواهد می‌گسترد و به صورت پاره‌هایی(1) درمی‌آورد، آنگاه باران را مشاهده می‌کنی که از خلال ابر تراوش کند؛ و چون به هر گروه از بندگانش که بخواهد، فروبارد، شادمان شوند؛
سوره روم (30) آیه 48
صفحه
409
سوره
روم (30)
آیه
48
1
کسَف: جمع کسفَه: قطعه.