وَ مِنْ آياتِهِ مَنامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ ابْتِغاؤُكُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ ﴿۲۳﴾
و نیز از نشانه‌های [تدبیر] ش، خواب شماست در شب، و تلاش معاشتان - از افزون‌بخشی او - در روز(1)؛ و در این [امور] برای گروهی که گوش شنوا دارند، نشانه‌هایی است.
سوره روم (30) آیه 23
صفحه
406
سوره
روم (30)
آیه
23
1
در این آیه صنعت ادبی لفّ و نشر به کار رفته است؛ به آیات 60 انعام(6) ، 47 فرقان(25) و 10 و 11 نبأ(78) که منظّم و بدون لفّ و نشر بیان شده است توجّه فرمایید. ضمناً در مورد جابجایی کلمات، آیه 142 اعراف(7) و زیرنویس مربوطه را ملاحظه فرمایید.
وَ مِنْ آياتِهِ يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ يُنَزِّلُ مِنَ السَّماءِ ماءً فَيُحْيِي بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۲۴﴾
و از جمله نشانه‌های [قدرت] او [اینکه رعد و] برق(1) را برای ترس و امید به شما می‌نماید و از آسمان باران می‌فرستد و زمین را پس از خزان و خشکی‌اش بدان حیات می‌بخشد؛ و در این [امور] نشانه‌هایی [از توان و تدبیر خدا] است برای عاقلان.
سوره روم (30) آیه 24
صفحه
406
سوره
روم (30)
آیه
24
1
به زیرنویس اوّل آیه 19 بقره(2) مراجعه فرمایید.
وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ تَقُومَ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ بِأَمْرِهِ ثُمَّ إِذا دَعاكُمْ دَعْوَةً مِنَ الْأَرْضِ إِذا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ ﴿۲۵﴾
از نشانه‌های [قدرت] اوست که آسمان و زمین به فرمانش برپاست، سپس آنگاه که شما را به گونه‌ای خاصّ از زمین فراخوانَد، در دم [از گورها] خارج خواهید شد.
سوره روم (30) آیه 25
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
25
وَ لَهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلٌّ لَهُ قانِتُونَ ﴿۲۶﴾
هر که [و هر چه(1)] در آسمانها و زمین است، متعلّق به اوست؛ همه فرمانبردار او هستند.
سوره روم (30) آیه 26
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
26
1
برای توجیه افزوده، به آیه 109 آل‌عمران(3) توجّه فرمایید.
وَ هُوَ الَّذِي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ هُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ وَ لَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلى فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۲۷﴾
اوست که آفرینش را آغاز می‌کند و سپس تکرار می‌کند که برای او آسانتر [از آفرینش ابتدایی] است(1)؛ و توصیف برتر در آسمانها و زمین خاصّ اوست؛ و او فرادست و فرزانه است.
سوره روم (30) آیه 27
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
27
1
برای توضیح بیشتر و روشن‌تر به آیات 62 واقعه(56) و 78 و 79 یس(36) توجّه فرمایید.
ضَرَبَ لَكُمْ مَثَلاً مِنْ أَنْفُسِكُمْ هَلْ لَكُمْ مِنْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ مِنْ شُرَكاءَ فِي ما رَزَقْناكُمْ فَأَنْتُمْ فِيهِ سَواءٌ تَخافُونَهُمْ كَخِيفَتِكُمْ أَنْفُسَكُمْ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۲۸﴾
برای شما از خودتان مَثَلی می‌آورد: آیا از اسیران جنگی که در اختیار شماست، شریکانی با حقوق برابر در مورد آنچه به شما روزی داده‌ایم دارید؟ و در مورد آنان همان‌گونه [از جهت تجاوز در اموال مشترک] ترس دارید که از یکدیگر دارید؟ آیات را برای عاقلان این گونه به وضوح بیان می‌کنیم.
سوره روم (30) آیه 28
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
28
بَلِ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَهْواءَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ فَمَنْ يَهْدِي مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ ناصِرِينَ ﴿۲۹﴾
[نه،] بلکه ستمگران ناآگاهانه پیرو هوسهای خویش شده‌اند؛ آن را که خدا گمراهش کرده(1)، چه کسی قادر است هدایتش کند؟ آنان یاوری نخواهند داشت.
سوره روم (30) آیه 29
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
29
1
به آیه 27 ابراهیم(14) و یضل اللّه الظالمین توجّه فرمایید.
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ ﴿۳۰﴾
حق گرایانه متوجّه دین باش؛ سرشت خدا را [ملتزم باش] که مردم را بر آن اساس آفرید(1)؛ آفرینش الهی دستخوش دگرگونی نخواهد شد؛ این است دین بپادارنده، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند؛
سوره روم (30) آیه 30
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
30
1
برای درک مفهوم این آیه به آیات 2 و 3 اعلی(87) و 7-10 شمس(91) و 20 عبس(80) توجّه فرمایید.
مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَ اتَّقُوهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿۳۱﴾
در حالی که به سوی او روی آورده باشید [عبادت کنید] و در برابر او پروا کنید و نماز برپا دارید و در جرگه شرک‌‌‌ورزان مباشید،
سوره روم (30) آیه 31
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
31
مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ ﴿۳۲﴾
همان کسانی که دین خویش را فرقه فرقه کردند و به گروههایی(1) تقسیم شدند؛ [و] هر گروهی به آنچه خود دارد دلخوش است.
سوره روم (30) آیه 32
صفحه
407
سوره
روم (30)
آیه
32
1
شِیع: جمع شیعه: گروه.