بَدِيعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ ﴿۱۱۷﴾
پدیدآورنده آسمانها و زمین است؛ و چون امری را مقرّر دارد، کافی است به آن بگوید: باش، و می‌شود.
سوره بقره (2) آیه 117
صفحه
18
سوره
بقره (2)
آیه
117
وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ لَوْ لا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ كَذلِكَ قالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ ﴿۱۱۸﴾
افراد نادان اعتراض داشتند که: چرا خدا با ما سخن نمی‌گوید یا نشانه‌ای برای ما نمی‌آید(1)؟ پیشینیان آنها نیز همین نظر را داشتند؛ دلها [و افکار]شان یکی است؛ ما آیات خود را برای اهل یقین به روشنی بیان کرده‌ایم.
سوره بقره (2) آیه 118
صفحه
18
سوره
بقره (2)
آیه
118
1
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیه 21 فرقان(25) آمده است.
إِنَّا أَرْسَلْناكَ بِالْحَقِّ بَشِيراً وَ نَذِيراً وَ لا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ ﴿۱۱۹﴾
ما تو را به حق بشارت‌‌دهنده و هشداردهنده فرستادیم، و تو مسؤول [گمراهی] دوزخیان نخواهی بود(1).
سوره بقره (2) آیه 119
صفحه
18
سوره
بقره (2)
آیه
119
1
نیمه دوّم آیه اشاره به موضوع آیه 6 بقره(2) است؛ به زیرنویس آن آیه هم توجه فرمایید.
وَ لَنْ تَرْضى عَنْكَ الْيَهُودُ وَ لاَ النَّصارى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدى وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ ﴿۱۲۰﴾
یهودیان و مسیحیان هرگز از تو خشنود نخواهند شد، مگر اینکه از آیین آنان پیروی کنی؛ بگو: بی‌تردید هدایت [راستین]، هدایت خداست و اگر آگاهانه از هوسهای آنان پیروی کنی، در برابر خدا هیچ کارساز و یاوری نخواهی داشت.
سوره بقره (2) آیه 120
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
120
الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ ﴿۱۲۱﴾
اهل‌کتاب که کتابشان را آن گونه که شایسته است [با توجّه و دقت] می‌خوانند، به قرآن [نیز] ایمان می‌آورند؛ و آنان که آن را انکار کنند، زیانکارند.
سوره بقره (2) آیه 121
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
121
يا بَنِي إِسْرائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَ أَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعالَمِينَ ﴿۱۲۲﴾
ای دودمان یعقوب، نعمت مرا که بر شما ارزانی داشته‌ام و شما را [به موهبت توحید] بر مردم [زمانه] برتری دادم، به خاطر آورید.
سوره بقره (2) آیه 122
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
122
وَ اتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً وَ لا يُقْبَلُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا تَنْفَعُها شَفاعَةٌ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ ﴿۱۲۳﴾
بترسید از روزی که هیچ کس بلاگردان دیگری نشود(1) و مجازاتش بازخرید نگردد(2) و هیچ شفاعت و امدادی سودمند نیفتد و آدمیان مورد یاری قرار نگیرند(3).
سوره بقره (2) آیه 123
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
123
1
به نیمه اوّل آیه 18 فاطر(35) توجه فرمایید.
2
به آیه 47 زمر(39) توجّه فرمایید.
3
مفهوم آیه به بیان دیگر در آیات 48 و 254 بقره(2) و 41 دخان(44) آمده است.
وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ ﴿۱۲۴﴾
[به یاد آر] وقتی که ابراهیم را صاحب‌اختیارش به اموری چند [مثل شکستن بتها(1)، فتنه آتش(2)، تجدید بنای کعبه(3) و اسکان خانواده‌اش در سرزمین بی‌آب و علف مکه(4) مکلّف کرد و] در آزمون نهاد و او همه [مراحل] را به انجام رساند؛ [آنگاه خدا] فرمود: تو را [سرمشق و] پیشوای مردم قرار می‌دهم؛ [ابراهیم] گفت: از دودمان من [چطور(5)]؟ گفت: [اگر شایسته باشند، که] پیمان من شامل ستمگران نخواهد شد(6).
سوره بقره (2) آیه 124
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
124
1
به آیات 60-57 انبیاء(21) توجّه فرمایید.
2
به آیات 68 و 69 انبیاء(21) توجّه فرمایید.
3
به آیه 127 بقره(2) و زیرنویس سوم آن توجّه فرمایید.
4
به آیه 37 ابراهیم(14) توجّه فرمایید.
5
معلوم می‌شود اعطای مقام امامت در اواخر عمر ابراهیم‌ع واقع شده؛ زیرا ابراهیم در سنین پیری صاحب دو فرزند شد آیه 39 ابراهیم(14) ضمناً در آن سنین آزمایش‌‌های دشوار را نیز به انجام رسانده بود.
6
به آیه 113 صافات(37)توجّه فرمایید.
وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِيمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَ الْعاكِفِينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ ﴿۱۲۵﴾
و [به یاد آر] زمانی را که خانه [کعبه] را مرجع و حرمی امن برای مردم قرار دادیم(1) و [مقرّر کردیم] مقام ابراهیم(2) را نمازگاهی برای خویش انتخاب کنید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که: خانه مرا برای طواف‌‌کنندگان و مجاوران و رکوع و سجودکنندگان(3) پاکیزه گردانید.
سوره بقره (2) آیه 125
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
125
1
اجابت یکی از درخواستهای ابراهیم‌ع است که در آیه بعد و نیز آیه 35 ابراهیم(14) آمده است.
2
منظور محلی است که ابراهیم پس از اجابت دعایش نماز گزارد.
3
«رکع» جمع «راکع» و «سُجود» جمع «ساجد» مجموعا به معنی نمازگزاران است.
وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ قالَ وَ مَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى عَذابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۱۲۶﴾
[به یاد آر] هنگامی که ابراهیم گفت: صاحب‌اختیارا، این [محلّ] را سرزمینی امن قرار ده و به مردمش هر که را به خدا و روز واپسین باور دارد، از [انواع] ثمرات روزی ده؛ [خدایش اجابت کرد و] گفت: امّا هر که انکار ورزد، اندک [روزگار]ی برخوردارش خواهم ساخت، نهایتاً به [تحمّل] مجازات آتش - که بد سرانجامی است - ناگزیرش سازم.
سوره بقره (2) آیه 126
صفحه
19
سوره
بقره (2)
آیه
126