وَ ما لَهُمْ أَلاَّ يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ ما كانُوا أَوْلِياءَهُ إِنْ أَوْلِياؤُهُ إِلاَّ الْمُتَّقُونَ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ ﴿۳۴﴾
[ولی پس از تو، اگر استغفار نکنند] چرا خدا مجازاتشان نکند، در حالی که [مردم را] از [عبادت در] مسجدالحرام بازمی‌دارند، با آنکه متولّیان آن هم نیستند؛ متولّیان [برحق] مسجدالحرام تنها پرواپیشگانند، ولی بیشترشان نمی‌دانند.181
انفال (8)
34
وَ ما كانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكاءً وَ تَصْدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ ﴿۳۵﴾
نمازشان در خانه [کعبه] جز صفیر کشیدن و کف زدن نیست؛ پس به سزای انکارتان مجازات را بچشید.181
انفال (8)
35
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَسَيُنْفِقُونَها ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ يُغْلَبُونَ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلى جَهَنَّمَ يُحْشَرُونَ ﴿۳۶﴾
انکارورزان اموالشان را هزینه می‌کنند تا [مردم را] از راه خدا بازدارند؛ هزینه خواهند کرد، ولی مایه حسرت [و اندوه] آنان خواهد شد و سپس شکست خواهند خورد؛ و انکارورزان به دوزخ احضار خواهند شد.181
انفال (8)
36
لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ يَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعاً فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ ﴿۳۷﴾
[حوادث جریان می‌یابد] تا خدا پلید را از پاک متمایز کند(1) و پلیدها را به یکدیگر ملحق و جملگی را مجتمع کند و به دوزخ درآورد؛ آنان زیانکارند.181
انفال (8)
37
به آیه 100 مائده(5) و 18 سجده(32) توجّه فرمایید.
قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ وَ إِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ ﴿۳۸﴾
به انکارورزان بگو: اگر [از تلاش به خاطر بازداشتن مردم از راه خدا] بازایستند، آنچه گذشته است بر آنان بخشوده خواهد شد؛ و اگر [به شیوه ناشایست خود] بازگردند، سنت [الهی که در مورد] پیشینیان گذشت [تکرار خواهد شد(1)].181
انفال (8)
38
به آیات 59 کهف(18) و 74 مریم(19) توجّه فرمایید.
وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِما يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۳۹﴾
با آنان پیکار کنید تا فتنه(1) برافتد و پذیرش دین [آزادانه] برای خدا باشد(2)؛ اگر بازایستادند، [شما هم بازایستید که] خدا به آنچه می‌کنند بیناست.181
انفال (8)
39
به زیرنویس آیه 193 بقره(2) مراجعه فرمایید.
تفسیر المیزان ذیل این آیه گفته است: «کفّار قریش گروندگان به رسول خدا را قبل از هجرت و تا مدّتی بعد از آن، در مکه می‌گرفتند و با شکنجه و ارعاب به ترک اسلام مجبور می‌کردند و این خود فتنه نامیده می‌شود». تفسیر مجمع‌البیان گفته است: «منظور آن است که با آنان بجنگید تا سعی نکنند با زور و جبر مؤمنی را از دینش برگردانند» در هر حال منظور این نیست که بجنگید تا همه به زور تن به اسلام دهند، زیرا در این شرایط نفاق حاکم می‌شود نه دین. بعلاوه این امر مغایر با آیات مختلفی از قبیل آیات 256 بقره(2) لا اکراه فی الدین و 8 ممتحنه(60) می‌باشد.
وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلاكُمْ نِعْمَ الْمَوْلى وَ نِعْمَ النَّصِيرُ ﴿۴۰﴾
و اگر روی برتافتند، آگاه باشید که خدا کارساز شماست؛ و نیکو کارساز و یاوری است.181
انفال (8)
40
وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى عَبْدِنا يَوْمَ الْفُرْقانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ وَ اللَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۴۱﴾
اگر به خدا و آنچه بر بنده [و رسول] خود در روز تمیز حق از باطل، روز درگیری دو سپاه [در جنگ بدر]، نازل کردیم باور دارید، بدانید که هرگونه مالی که بدون زحمت به دست آید(1)، خمس آن خاصّ خدا و رسول و خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و درراه ماندگان است؛ و خدا بر هر کاری تواناست.182
انفال (8)
41
فرهنگ‌‌های «لسان العرب»، «تاج العروس» و «قاموس»، «غنیمت» را دستیابی به اموال، بدون زحمت می‌دانند. تفسیر نمونه همین معنی را ضمن نقل از ارباب لغت تأیید کرده است.
إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيا وَ هُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوى وَ الرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَ لَوْ تَواعَدْتُمْ لاَخْتَلَفْتُمْ فِي الْمِيعادِ وَ لكِنْ لِيَقْضِيَ اللَّهُ أَمْراً كانَ مَفْعُولاً لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ إِنَّ اللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۴۲﴾
در آن هنگام [که درگیری بدر شکل می‌گرفت]، شما در طرف نزدیکتر(1) [نسبت به مدینه] بودید و آنان در طرف دورتر، و کاروان(2) [تجاری قریش] پایینتر از [منطقه جنگی و دور از دسترس] شما قرار داشت؛ [لذا درگیری با دشمن اجتناب ناپذیر شد و کاروان را به حال خود رها کردید(3)، امّا وضع چنان دشوار می‌نمود که] اگر با یکدیگر [برای آغاز جنگ] وعده می‌گذاشتید، [از تصوّر برتری موقع و عِدّه دشمن] خلف وعده می‌کردید، ولی [جریان حوادث به گونه‌ای پیش رفت] تا خدا امری را که انجام یافتنی بود، سرانجام دهد، تا هر که [به گمراهی] هلاک شده است یا [به هدایت] زندگی یافته است(4)، بر اساس دلیل روشنی باشد؛ و خدا شنوایی داناست.182
انفال (8)
42
دنیا مؤنث ادنی به معنی نزدیکتر و قصوی مؤنث اقصی به معنی دورتر است.
رکب جمع راکب است به معنی سواران. این واژه را اصطلاحاً برای کاروان به کار می‌برند.
به زیرنویس اوّل آیه 7 انفال(همین سوره) توجّه فرمایید.
به آیه 122 انعام(6) توجّه فرمایید.
إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنامِكَ قَلِيلاً وَ لَوْ أَراكَهُمْ كَثِيراً لَفَشِلْتُمْ وَ لَتَنازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَ لكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ ﴿۴۳﴾
[به یاد آر] آنگاه را که خدا تعداد دشمنان را در رؤیای تو اندک [و بی‌اهمیت] نمایاند؛ و اگر آنان را انبوهی به تو نشان می‌داد، سست می‌شدید و در کار [جنگ] دچار اختلاف می‌شدید، ولی خدا شما را [از سستی و اختلاف] در امان و سلامت داشت، که او به راز دلها داناست.182
انفال (8)
43