قالَ بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هذا فَسْئَلُوهُمْ إِنْ كانُوا يَنْطِقُونَ ﴿۶۳﴾
[ابراهیم] گفت: این کار را احتمالاً بزرگ آنها کرده است؛ اگر قادر به تکلّم هستند، از خودشان بپرسید.327
انبیاء (21)
63
فَرَجَعُوا إِلى أَنْفُسِهِمْ فَقالُوا إِنَّكُمْ أَنْتُمُ الظَّالِمُونَ ﴿۶۴﴾
آنگاه به خود آمده و [در دل به یکدیگر] گفتند: شمایید که ستمگرید [نه ابراهیم(1)].327
انبیاء (21)
64
تفاوت این مورد با مورد مربوط به دو آیه 30 و 31 قلم(68) این است که در آنجا مسأله مربوط به جمع خودشان بود، لذا احساس درونی خود را بروز دادند و خودشان را نکوهش کردند؛ ولی اینجا مسأله در ارتباط با جوّ حاکم بود و هر کس احساس درونی خود را از ترس جوّ حاکم در دل نگاه میداشت و دیگران را که افرادی چشم و گوش بسته در اختیار جوّ حاکم تصوّر میکرد، در دل مورد خطاب قرار میداد؛ لذا هر یک دیگران را نکوهش میکردند، بدون اینکه از اندیشه دیگران باخبر باشند.
ثُمَّ نُكِسُوا عَلى رُؤُسِهِمْ لَقَدْ عَلِمْتَ ما هؤُلاءِ يَنْطِقُونَ ﴿۶۵﴾
سپس سر به زیر افکندند، [و گفتند:] تو خوب میدانی که اینان سخن نمیگویند.327
انبیاء (21)
65
قالَ أَ فَتَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَنْفَعُكُمْ شَيْئاً وَ لا يَضُرُّكُمْ ﴿۶۶﴾
گفت: آیا به جای خدا چیزی را بندگی میکنید که اثری در سود و زیان شما ندارد؟!327
انبیاء (21)
66
أُفٍّ لَكُمْ وَ لِما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ ﴿۶۷﴾
بیزارم از شما و بتهایی که به جای خدا بندگی[شان] میکنید؛ آیا خردورزی نمیکنید؟!327
انبیاء (21)
67
قالُوا حَرِّقُوهُ وَ انْصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ ﴿۶۸﴾
گفتند: اگر میخواهید اقدامی [قطعی] بکنید، او را بسوزانید(1) و معبودهای خویش را یاری کنید.327
انبیاء (21)
68
همین مفهوم به بیان دیگر در آیه 97 صافات(37) آمده است.
قُلْنا يا نارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهِيمَ ﴿۶۹﴾
فرمان دادیم: ای آتش، بر ابراهیم سرد و بیآسیب باش؛327
انبیاء (21)
69
وَ أَرادُوا بِهِ كَيْداً فَجَعَلْناهُمُ الْأَخْسَرِينَ ﴿۷۰﴾
در مورد او قصد نیرنگی داشتند، ولی ما آنان را زیانکارتر کردیم؛327
انبیاء (21)
70
وَ نَجَّيْناهُ وَ لُوطاً إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بارَكْنا فِيها لِلْعالَمِينَ ﴿۷۱﴾
و ابراهیم و لوط را [با مهاجرت(1)] به سرزمین [شام] که برای مردم در آن برکت ایجاد کرده بودیم، نجات دادیم.327
انبیاء (21)
71
به آیه 26 عنکبوت(29) و زیرنویس آن توجّه فرمایید.
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ نافِلَةً وَ كُلاًّ جَعَلْنا صالِحِينَ ﴿۷۲﴾
و اسحاق و علاوه بر آن یعقوب را به او بخشیدیم؛ و هر یک را [در زمره] شایستگان قرار دادیم(1).327
انبیاء (21)
72
اجابت دعای ابراهیم است که در آیه 100 صافات(37) آمده است.