أُولئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ ما عَمِلُوا وَ نَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كانُوا يُوعَدُونَ ﴿۱۶﴾
آنان کسانیاند که نیکوترین عملشان را میپذیریم(1) و از بدیهاشان میگذریم؛ بنا به وعده حقّی که به آنان نوید داده میشد، در میان بهشتیان [جای دارند].504
احقاف (46)
16
برای روشنتر شدن، به آیه 7 عنکبوت(29) توجّه فرمایید.
وَ الَّذِي قالَ لِوالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُما أَ تَعِدانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَ قَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَ هُما يَسْتَغِيثانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ ما هذا إِلاَّ أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۷﴾
و آن کس که به پدر و مادرش گفت: از شما رنجیدهام، چگونه به من وعده میدهید که [از گور] بیرون آورده خواهم شد، در حالی که قبل از من نسلهای فراوانی رفتند [و بازنگشتند]! و پدر و مادر[ش] به خدا استغاثه میکنند [و به او میگویند:] وای بر تو، ایمان بیاور، که بیتردید وعده خدا راست است؛ پاسخ میدهد: این [وعدهها] چیزی جز افسانههای پیشینیان نیست.504
احقاف (46)
17
أُولئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ إِنَّهُمْ كانُوا خاسِرِينَ ﴿۱۸﴾
آنان کسانیاند که فرمان مجازات(1) در مورد ایشان تحقّق یافت، در حالی که در [جرگه] گروههایی از جن و انس درآمدند، که پیش از ایشان دورانشان سپری شد؛ بیگمان آنان زیانکار بودند.504
احقاف (46)
18
برای روشن شدن معنی و مفهوم «قول» در اینجا و توجیه ترجمه آن به فرمان مجازات، به آیات 16 اسراء(17) و 71 زمر(39) توجّه فرمایید. این «فرمان مجازات» در آیات 18 اعراف(7) ، 43 حجر(15) و 85 ص(38) آمده است.
وَ لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ لِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمالَهُمْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ ﴿۱۹﴾
هر گروه درجاتی متناسب با اعمالشان دارند؛ تا [حقّی تضییع نگردد] و خدا اعمالشان را به تمامی سزا دهد، بیآنکه مورد ظلم قرار گیرند.504
احقاف (46)
19
وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ فِي حَياتِكُمُ الدُّنْيا وَ اسْتَمْتَعْتُمْ بِها فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِما كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ ﴿۲۰﴾
روزی که انکارورزان بر آتش عرضه میشوند، [به آنان خطاب میشود:] نعمتهای پاکیزه خود را [که باید امروز هم از آن لذّت ببرید] در زندگی دنیاییتان از بین بردید و [فقط همان جا] از آنها بهرهمند شدید؛ پس، امروز به خاطر سروریخواهی ناحق در زمین و انحرافی که داشتید، به مجازاتی ذلّتبار کیفر داده میشوید(1).504
احقاف (46)
20
حبط اعمال انکارورزان را در آیات 18 اسراء(17) ، 105 کهف(18) ، 23 فرقان(25) و 20 شوری(42) ملاحظه فرمایید.
وَ اذْكُرْ أَخا عادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقافِ وَ قَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ اللَّهَ إِنِّي أَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۲۱﴾
[سرگذشت هود] برادر قوم عاد را به یاد آر، آنگاه که در سرزمین «احقاف»(1) قومش را هشدار میداد - در حالی که هشداردهندگان [دیگری نیز] در گذشتههای نزدیک و دور آمده بودند - که: تنها خدای را بندگی کنید؛ که از مجازات روزی بزرگ بر شما میترسم.505
احقاف (46)
21
احقاف از نظر لغت به معنی توده ماسههای روان است و نام منطقهای در جنوب شرقی عربستان بوده که قوم عاد در آن زندگی میکردند و اکنون اثری از آنها باقی نیست.
قالُوا أَ جِئْتَنا لِتَأْفِكَنا عَنْ آلِهَتِنا فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ ﴿۲۲﴾
گفتند: آیا آمدهای که ما را از [پرستش] معبودان خود بازگردانی؟! اگر راست میگویی، مجازاتی که به ما وعده میدهی پیش آر(1).505
احقاف (46)
22
اقوام دیگر نیز مشابه همین درخواست را از پیامبرشان داشتند؛ این درخواستها در مورد قوم صالح در آیه 77 اعراف(7) و در مورد قوم نوح در آیه 32 هود(11) و در مورد قوم شعیب در آیه 187 شعراء(26) و در مورد قوم لوط در آیه 29 عنکبوت(29) و در مورد مشرکین قریش در آیات 32 انفال(8) و 16 ص(38) آمده است.
قالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَ أُبَلِّغُكُمْ ما أُرْسِلْتُ بِهِ وَ لكِنِّي أَراكُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ ﴿۲۳﴾
گفت: [وقت نزول مجازات را] فقط خدا میداند و من پیامی را که مأمور [ابلاغ] آن شدهام، به شما میرسانم، ولی شما را گروهی جاهل میبینم.505
احقاف (46)
23
فَلَمَّا رَأَوْهُ عارِضاً مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قالُوا هذا عارِضٌ مُمْطِرُنا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِيحٌ فِيها عَذابٌ أَلِيمٌ ﴿۲۴﴾
و چون آن [مجازات] را که به صورت ابری در جهت [دشت و] درّهها(1)[ی حاصلخیز]شان پیش میآمد، مشاهده کردند، [با سرور] گفتند: این ابری است که [رحمت] بر ما میبارد؛ [هود گفت: نه،] بلکه همان [مجازاتی] است که برای رسیدنش شتاب داشتید؛ تندبادی است حاوی مجازاتی دردناک(2).505
احقاف (46)
24
منظور سرزمین است؛ در آیات 37 ابراهیم(14) و 18 نمل(27) به همین معنی به کار رفته است.
توضیح بیشتر و روشنتر را در آیات 16 فصلت(41) و 6-8 حاقه(69) ملاحظه فرمایید.
تُدَمِّرُ كُلَّ شَيْءٍ بِأَمْرِ رَبِّها فَأَصْبَحُوا لا يُرى إِلاَّ مَساكِنُهُمْ كَذلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ ﴿۲۵﴾
هر چیزی را به فرمان صاحباختیارش در هم میکوبد، آنگاه چنان [هلاک] شدند که جز خانهها[ی ویران]شان آثاری به چشم نمیخورد؛ بزهکاران را این گونه کیفر میدهیم.505
احقاف (46)
25